مریخ‌‌نشین ‌ققنوس ‌و ‌ثبت‌ گردبادهای ‌مریخی‌

اگر چه محققان سیاره شناس بر این باور بودند در منطقه‌ای که مریخ‌نشین ققنوس فرود آمده است، گردباد‌های کوچک غبار هر از گاهی رخ می‌دهند، اما انتظار نداشتند زمان فعالیت مریخ نورد ققنوس، شاهد بروز چنین گردبادی باشند و آنقدر خوش شانس باشند که این گردباد از نزدیکی ققنوس  که مجهز به یک ایستگاه هواشناسی است  عبور کند؛ اما اینک دانشمندان چشم بر آن ناحیه دوخته‌اند تا به این پرسش پاسخ دهند که آیا بروز چنین گردبادهایی را باید رخدادی رایج قلمداد کنند یا خیر؟

در تصاویری که مریخ نورد ققنوس هفته گذشته به زمین ارسال کرده است، دست‌کم 6 گردباد غبار کوچک دیده می‌شود که قطرآنها بین 2 تا 5متر برآورد می‌شود. اندازه آنها از گردبادهایی که پیش از این در تصاویر ربات‌های مریخ نورد روح و فرصت دیده می‌شد و از مناطق استوایی سیاره سرخ گرفته شده بود، به مراتب کوچک‌تر است.

نکته قابل توجه در مورد گردبادهای اخیر این است که ققنوس در میان ابزارهای علمی‌خود به یک ایستگاه هواشناسی کوچک مجهز است که به طور منظم دما و فشار هوا را ثبت می‌کند. براساس اعلام آزمایشگاه جت پیشران ناسا (JPL) در همان روزی که این گردباد ثبت شده است، فشارسنج ققنوس افت فشار بی‌سابقه‌ای را ثبت کرده و سرعت باد نیز به حداقل 5 متر بر ثانیه رسیده است.

براساس این گزارش به نظر می‌رسد طی هفته‌های گذشته قدرت این مارپیچ‌های حلقوی جوی افزایش یافته و در نهایت به حدی رسیده که می‌توانند غبار اطراف خود را به هوا بلند کنند و گردبادهای کوچکی را شکل دهند.

دانشمندان طرح ققنوس بر این باورند که افزایش اختلاف دمای روز و شب در منطقه فرود باعث افزایش قدرت گردبادها شده است. در حالی که این روزها بیشینه دمای منطقه فرود حدود 30 درجه سانتی گراد زیر صفر است، کمینه این دما با پایان تابستان نیمکره شمالی افت کرده و به حدود منفی 90 درجه سانتی‌گراد رسیده است.

اگر چه به پایان رسیدن تابستان باعث افزایش ظهور گردباد‌ها شده است، اما شمارش معکوس پایان ماموریت را نیز به صدا در آورده است؛ چرا که با کاهش مدت روز و کاهش ارتفاع خورشید، منابع تامین انرژی ققنوس نیز کاهش یافته است و این مساله سرانجام به پایان ماموریت می‌انجامد و به همین دلیل، دانشمندان این طرح باید آخرین آزمون‌های علمی‌خود را هرچه زودتر به پایان برسانند.

این روزها دیگر خورشید در تمام مدت روز برفراز افق محل فرود نیست و تولید انرژی ققنوس به میزان 2500 وات ساعت رسیده است که این مقدار در زمان فرود حدود 3500 وات ساعت بود.

پوریا ناظمی‌