سینما حقیقت جایگاهی یافته که میتوان آن را آیینه جامعه ایرانی دانست. در هر دوره، مستندسازان ضمن طرح مسائل روز جامعه، به بازنمایی واقعیتهایی میپردازند که معمولا در رسانههای رسمی کمتر به چشم میخورند. از روایت زندگی اقوام ایران گرفته تا بحرانهای زیستمحیطی، از موضوعات شهری تا جبهههای فراموششده تاریخ معاصر، همگی در قالب مستند به نمایش درمیآیند و نوعی حافظه تاریخی جمعی میسازند.
در بُعد بینالمللی نیز سینما حقیقت با نمایش آثار برگزیدهای از کشورهای مختلف، امکان گفتوگو و تبادل فرهنگی را فراهم میکند. بسیاری از آثار مستندسازان ایرانی که در این جشنواره رونمایی میشوند، بعدها در رویدادهای جهانی مانند IDFA، هاتداکس، یا شفیلد موفق به کسب جایزه میشوند. این اتفاق نشان میدهد که سینمای مستند ایران توانسته از مرزهای داخلی فراتر رود و نگاه جهان را به خود جلب کند.
در دوره امسال، یعنی نوزدهمین جشنواره بینالمللی سینما حقیقت ۱۴۰۴، تمرکز ویژهای بر موضوع «زیست در دنیای ناپایدار» دیده میشود؛ انتخابی که با تحولات جهانی و چالشهای معاصر ایران هماهنگ است. محورهایی چون بحران آب، مهاجرت، تأثیر فناوری بر زیست فردی و نقش زنان در جوامع در حال تغییر، از موضوعات پرتکرار فیلمهای امسال است.
در بخش ملی، آثاری از مستندسازان جوان و شهرستانی جایگاه پررنگی یافتهاند؛ نشانهای از گسترش نگاه مستند در پهنه ایران. در بخش بینالملل نیز بیش از ۷۰ فیلم از کشورهای مختلف آسیایی، اروپایی و آفریقایی حضور دارند. این تنوع جغرافیایی نشان میدهد که سینما حقیقت دیگر صرفا یک جشنواره بومی نیست، بلکه به میدان گفتوگوی جهانی سینمای مستند تبدیل شده است. یکی از نکات قابل توجه امسال، توجه به پلتفرمهای دیجیتال و اکران آنلاین است. با تغییر رفتار مخاطبان، بخشی از نمایشها بهصورت آنلاین انجام میشود تا دسترسی گروههای بیشتری به آثار ممکن شود. همچنین نشستهای تخصصی، کارگاههای آموزشی و برنامههای تقدیر از مستندسازان پیشکسوت در تقویت بنیه فکری این جشنواره تأثیر زیادی دارد. با توجه به آثار منتخب ۱۴۰۴، میتوان گفت سینما حقیقت بیش از هر زمان دیگری در مسیر جامعهمحورشدن گام برداشته است. نسل جدید مستندسازان، جسورانه از صداهای خاموش دفاع میکنند و جهان پیچیده امروز را بدون فیلتر بازتاب میدهند. جشنواره امسال نه فقط رویدادی سینمایی، بلکه عرصهای برای اندیشیدن به واقعیت جامعه ایرانی در آستانه دهه جدید است.