علی لاریجانی با مقامات پاکستان دیدار و گفت‌وگو کرد
همکاری‌های تهران و اسلام‌آباد در فصل جدید
در حالی که تنها پنج ماه از پایان «جنگ ۱۲روزه» رژیم صهیونیستی و آمریکا علیه جمهوری اسلامی ایران می‌گذرد، سفر دو روزه دکتر علی لاریجانی، دبیر شورای‌عالی امنیت ملی به پاکستان، به مهم‌ترین و پرمحتواترین سفر دیپلماتیک ایران در پاییز ۱۴۰۴ تبدیل شده است. این سفر نه فقط به دلیل سطح نماینده ایران بلکه به خاطر زمان‌بندی، حجم دیدارها، زمینه‌های پیشین و پیامدهای آتی آن، از منظر سیاست خارجی ایران نقطه عطفی بی‌سابقه به شمار می‌رود.
چرا این سفر «تاریخی» است؟
از سال ۱۳۲۶(تأسیس پاکستان)تاامروز،هیچ‌گاه سه مقام عالی ایران درفاصله کمتر از۳۰روز به اسلام‌آباد سفرنکرده بودند:
محمدباقر قالیباف، رئیس مجلس (۱۷ آبان)
سیدعباس عراقچی، وزیر امور خارجه (۲۷ آبان)
علی لاریجانی، دبیر شورای‌عالی امنیت ملی (۳ و ۴ آذر)
این فشردگی بی‌سابقه، به گفته رضا امیری‌مقدم، سفیر جمهوری اسلامی در پاکستان، «نشان‌دهنده ورود روابط تهران و اسلام‌آباد به مرحله استراتژیک جدید است که دیگر نه فقط بر پایه روابط خوب همسایگی بلکه بر پایه شراکت راهبردی پایدار تعریف می‌شود.»
زمینه‌ای از حمایت بی‌قید و شرط
در طول جنگ ۱۲روزه،پاکستان تنهاکشوری بود که درسطح نخست‌وزیر؛ شهباز شریف،رئیس‌جمهور؛آصف‌علی زرداری، رئیس ستاد مشترک ارتش و ژنرال عاصم منیر و وزیرامورخارجه، به صورت رسمی وصریح از«حق دفاع مشروع ایران» حمایت کرد و حتی اعلام کرد «هرگونه تعرض به تمامیت ارضی ایران را تعرض به پاکستان می‌داند».لاریجانی در بدو ورود به پایگاه هوایی نورخان راولپندی، در جمع خبرنگاران گفت: «ملت ایران هرگز فراموش نخواهد کرد که در سخت‌ترین روزهای جنگ ۱۲ روزه، ملت برادر پاکستان در کنار ما ایستاد. این حمایت، پایه‌ای محکم برای همکاری‌های راهبردی آینده است.»برنامه فشرده و دیدارهای سطح بالای سفر لاریجانی با پروتکل کامل تشریفات نظامی آغاز شد. استقبال‌کننده رسمی، آفتاب خان، معاون مشاور امنیت ملی نخست‌وزیر و از نزدیک‌ترین افراد به ژنرال عاصم منیر بود؛ نشانه‌ای روشن از اهمیت امنیتی این سفر.
دیدار اول: محمد اسحاق‌دار، معاون نخست‌وزیر و وزیر خارجه
اولین جلسه کاری لاریجانی در اسلام‌آباد با دیدار وی با وزیر امور خارجه پاکستان آغاز شد. وزیر خارجه پاکستان در سخنان آغازین خود انتصاب علی لاریجانی به عنوان دبیر شورای‌عالی امنیت ملی را به وی تبریک گفت.وی با تاکید بر اهمیت روابط برادرانه ایران و پاکستان به دیدارهای اخیرش با وزیر امور خارجه ایران و دیگر مسئولان بلندپایه دو کشور اشاره داشت.سناتور محمد اسحاق‌دار پس از دیدار با علی لاریجانی گفت: با برادرم صحبت‌های دقیق و صریحی را درباره مسائل منطقه‌ای و بین‌المللی که با آن مواجه هستیم، داشتم و از سفر ایشان به پاکستان بسیار خرسندم.وزیر امور خارجه پاکستان تاکید کرد: ما همکاری‌های بسیار نزدیکی با مسئولان عالی ایران داریم و گفت‌وگوهای امروز بسیار سازنده انجام شد.وی با یادآوری دیدارهای سطح بالای اخیر میان مسئولان ارشد ایران و پاکستان گفت: مایه افتخار ماست که با مسئولانی از ایران دیدار می‌کنیم که از سال‌های گذشته نقش مهمی را در اداره کشور خود ایفا می‌کنند.به نظر می‌رسد دو طرف بر سر موارد زیر به توافق اصولی رسیدند:
افزایش حجم تجارت دوجانبه از ۲/۲ میلیارد دلار فعلی به ۱۰ میلیارد دلار تا سال ۲۰۲۸
تشکیل کمیته عالی مشترک امنیتی به ریاست دبیر شورای‌عالی امنیت ملی ایران و مشاور امنیت ملی پاکستان (اولین نشست: تهران، بهمن ۱۴۰۴)
تبادل اطلاعات لحظه‌ای درباره تحرکات گروه‌های تکفیری در مرزهای مشترک و فعالیت‌های اطلاعاتی رژیم صهیونیستی در منطقه بلوچستان پاکستان
دیدار دوم: سردار ایاز صادق، رئیس مجلس ملی پاکستان
سردار ایاز صادق نیز در اسلام‌آباد میزبان دکتر علی لاریجانی، دبیر شورای‌عالی امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران و هیات همراه بود.ایاز صادق با استقبال از هیات عالی‌رتبه ایران گفت: تعاملات اخیر بین مقام‌های پاکستان و ایران نقطه عطفی مهم در تقویت روابط دوجانبه خواهد بود. در بیانیه پارلمان پاکستان آمده است: این دیدار بر تحکیم روابط دوجانبه، امنیت منطقه‌ای، همکاری‌های پارلمانی و فرصت‌های افزایش مشارکت اقتصادی متمرکز بود. رئیس مجلس پاکستان بر لزوم گسترش بیشتر صلح، ثبات و همکاری‌های متقابل منطقه‌ای تأکید کرد.وی اظهار کرد که ایران و پاکستان کشورهای برادر و همسایه یکدیگرند و تماس‌های اخیر در سطح عالی بین مقام‌های آنها نقطه‌عطفی مهم در تقویت روابط دوجانبه خواهد بود. هر دو طرف توافق کردند که تبادل هیأت‌های پارلمانی و مردمی را ارتقا دهند و بر اهمیت وحدت، همبستگی و رویکرد مشترک بین کشورهای مسلمان تأکید کردند.ایاز صادق، پاکستان را خانه دوم ملت ایران توصیف کرده و از حمایت دیپلماتیک و اخلاقی ایران در طول تنش‌های اخیر در شبه‌قاره ابراز قدردانی کرد. وی تأکید کرد که پاکستان قاطعانه به تجاوز خارجی پاسخ داده و دفاع ملی خود را تقویت کرد در حالی‌که همیشه از راه‌حل‌های مسالمت‌آمیز و پایدار برای اختلافات منطقه‌ای و بین‌المللی حمایت می‌کند.رئیس مجلس پاکستان همچنین نگرانی خود را در مورد آنچه وی استفاده تروریست‌ها از خاک افغانستان خواند، ابراز کرد و بر عزم کشورش برای ریشه‌کنی تروریسم از خاک خود تأکید کرد. رئیس مجلس پاکستان بهترین آرزوهای خود را برای چشم‌انداز توسعه آینده ایران ابراز کرد.
دیدار سوم: آصف علی‌زرداری، نخست‌وزیر پاکستان
اما در آخرین دیدار از سری دیدارهای دبیر شورای عالی امنیت ملی کشورمان با مقامات پاکستانی، دکتر علی لاریجانی با آصف علی‌زرداری، رئیس‌جمهور پاکستان دیدار و گفت‌وگو کرد. در این جلسه خواجه‌محمد آصف وزیر دفاع پاکستان، آمنه بلوچ قائم‌مقام وزارت امور خارجه و سید‌نیر حسین بخاری رئیس سابق مجلس سنا و دبیرکل حزب مردم نیز حضور داشتند. رئیس‌جمهور پاکستان از جمهوری اسلامی ایران به‌خاطر حمایت مداومش از روند دیپلماتیک در طول جنگ اخیر پاکستان و هند تشکر کرد و متعاقبا حمایت سیاسی و دیپلماتیک پاکستان از ایران در پی تجاوز رژیم اشغالگر اسرائیل را تکرار کرد.زرداری از مقاومت ملت ایران درطول جنگ۱۲روزه تمجید کرد و گفت: «رهبری نشان داده شده» توسط رهبر معظم انقلاب تحسین‌برانگیز است. وی همچنین ازحمایت اصولی ایران ازملت کشمیروفلسطین قدردانی کرد.رئیس‌جمهور پاکستان گفت که این کشور مایل است برای افزایش تجارت دوجانبه با ایران همکاری نزدیکی داشته باشد. ارتباط ریلی میان پاکستان و ایران باید براساس اولویت برای حمایت از تجارت و ترویج گردشگری تقویت شود.وی خاطرنشان کرد که بهبود ارتباطات، تجارت را برای مشاغل و مسافران، به‌ویژه زائران آسان‌تر می‌کند و به تعمیق همکاری‌های اقتصادی بین دو کشور کمک خواهد کرد.زرداری در مورد خط لوله گاز ایران و پاکستان، با اشاره به نیازهای فزاینده کشورش به انرژی، بر لزوم یک راه‌حل عملی متقابل تأکید کرد.اوازمذاکرات فنی اخیردراین‌خصوص دراسلام‌آباد استقبال کردوگفت که پاکستان مشتاقانه منتظر ادامه مذاکرات در تهران است.در بیانیه کاخ ریاست‌جمهوری پاکستان آمده است: زرداری از لاریجانی خواست تا احترام سلام‌های گرم خود را به حضرت آیت‌الله سیدعلی خامنه‌ای رهبر معظم انقلاب اسلامی تقدیم کند.
دکتر علی لاریجانی سلام‌های رهبر معظم انقلاب و دکتر پزشکیان را به رئیس‌جمهور زرداری ابلاغ کرد. وی از پاکستان به‌خاطر حمایت دیپلماتیک و اخلاقی‌اش در طول جنگ ۱۲ روزه تحمیلی رژیم‌صهیونیستی تشکر کرد.دبیر شورای عالی امنیت ملی، شجاعت و موفقیت نیروهای مسلح پاکستان را در وقایع اخیر ستود و گفت: پیروزی پاکستان، پیروزی ماست. وی افزود که پس از سفر رئیس‌جمهور ایران به پاکستان، چند دستورالعمل برای دسترسی ترجیحی به محصولات پاکستانی در ایران صادر شده که مسیر روشنی را برای دستیابی به هدف تجارت دوجانبه ۱۰ میلیارد دلاری ایجاد می‌کند.
پیامدهای راهبردی
این سفر عملا پاکستان را به‌عنوان حلقه شرقی محور مقاومت تثبیت کرد. اسلام‌آباد که تنها قدرت هسته‌ای جهان اسلام است، با این سطح از نزدیکی به تهران، معادلات امنیتی جنوب آسیا و خاورمیانه را به نفع جبهه مقاومت تغییر داد.از سوی دیگر، این سفر پیامی روشن به هند و رژیم‌صهیونیستی داشت؛ هرگونه فشار بر پاکستان برای فاصله‌گیری از ایران با شکست مواجه خواهد شد. برای چین نیز خبر خوبی بود؛ مسیر امن انرژی از خلیج‌فارس به گوادر و سپس سین‌کیانگ با همکاری مشترک ایران و پاکستان تضمین شد.در پایان باید گفت سفر علی لاریجانی به پاکستان صرفا یک سفر دیپلماتیک نبود؛ اعلام رسمی آغاز عصر جدیدی در روابط تهران ــ اسلام‌آباد بود که در آن دو کشور برادر، شانه به شانه در برابر تهدیدات مشترک ایستاده‌اند و آماده‌اند تا منطقه را به سمت صلح پایدار و توسعه مشترک هدایت کنند.
از سال ۱۳۲۶(تأسیس پاکستان)تاامروز،هیچ‌گاه سه مقام عالی ایران درفاصله کمتر از۳۰روز به اسلام‌آباد سفرنکرده بودند:
محمدباقر قالیباف، رئیس مجلس (۱۷ آبان)
سیدعباس عراقچی، وزیر امور خارجه (۲۷ آبان)
علی لاریجانی، دبیر شورای‌عالی امنیت ملی (۳ و ۴ آذر)
این فشردگی بی‌سابقه، به گفته رضا امیری‌مقدم، سفیر جمهوری اسلامی در پاکستان، «نشان‌دهنده ورود روابط تهران و اسلام‌آباد به مرحله استراتژیک جدید است که دیگر نه فقط بر پایه روابط خوب همسایگی بلکه بر پایه شراکت راهبردی پایدار تعریف می‌شود.»
زمینه‌ای از حمایت بی‌قید و شرط
در طول جنگ ۱۲روزه،پاکستان تنهاکشوری بود که درسطح نخست‌وزیر؛ شهباز شریف،رئیس‌جمهور؛آصف‌علی زرداری، رئیس ستاد مشترک ارتش و ژنرال عاصم منیر و وزیرامورخارجه، به صورت رسمی وصریح از«حق دفاع مشروع ایران» حمایت کرد و حتی اعلام کرد «هرگونه تعرض به تمامیت ارضی ایران را تعرض به پاکستان می‌داند».لاریجانی در بدو ورود به پایگاه هوایی نورخان راولپندی، در جمع خبرنگاران گفت: «ملت ایران هرگز فراموش نخواهد کرد که در سخت‌ترین روزهای جنگ ۱۲ روزه، ملت برادر پاکستان در کنار ما ایستاد. این حمایت، پایه‌ای محکم برای همکاری‌های راهبردی آینده است.»برنامه فشرده و دیدارهای سطح بالای سفر لاریجانی با پروتکل کامل تشریفات نظامی آغاز شد. استقبال‌کننده رسمی، آفتاب خان، معاون مشاور امنیت ملی نخست‌وزیر و از نزدیک‌ترین افراد به ژنرال عاصم منیر بود؛ نشانه‌ای روشن از اهمیت امنیتی این سفر.
دیدار اول: محمد اسحاق‌دار، معاون نخست‌وزیر و وزیر خارجه
اولین جلسه کاری لاریجانی در اسلام‌آباد با دیدار وی با وزیر امور خارجه پاکستان آغاز شد. وزیر خارجه پاکستان در سخنان آغازین خود انتصاب علی لاریجانی به عنوان دبیر شورای‌عالی امنیت ملی را به وی تبریک گفت.وی با تاکید بر اهمیت روابط برادرانه ایران و پاکستان به دیدارهای اخیرش با وزیر امور خارجه ایران و دیگر مسئولان بلندپایه دو کشور اشاره داشت.سناتور محمد اسحاق‌دار پس از دیدار با علی لاریجانی گفت: با برادرم صحبت‌های دقیق و صریحی را درباره مسائل منطقه‌ای و بین‌المللی که با آن مواجه هستیم، داشتم و از سفر ایشان به پاکستان بسیار خرسندم.وزیر امور خارجه پاکستان تاکید کرد: ما همکاری‌های بسیار نزدیکی با مسئولان عالی ایران داریم و گفت‌وگوهای امروز بسیار سازنده انجام شد.وی با یادآوری دیدارهای سطح بالای اخیر میان مسئولان ارشد ایران و پاکستان گفت: مایه افتخار ماست که با مسئولانی از ایران دیدار می‌کنیم که از سال‌های گذشته نقش مهمی را در اداره کشور خود ایفا می‌کنند.به نظر می‌رسد دو طرف بر سر موارد زیر به توافق اصولی رسیدند:
افزایش حجم تجارت دوجانبه از ۲/۲ میلیارد دلار فعلی به ۱۰ میلیارد دلار تا سال ۲۰۲۸
تشکیل کمیته عالی مشترک امنیتی به ریاست دبیر شورای‌عالی امنیت ملی ایران و مشاور امنیت ملی پاکستان (اولین نشست: تهران، بهمن ۱۴۰۴)
تبادل اطلاعات لحظه‌ای درباره تحرکات گروه‌های تکفیری در مرزهای مشترک و فعالیت‌های اطلاعاتی رژیم صهیونیستی در منطقه بلوچستان پاکستان
دیدار دوم: سردار ایاز صادق، رئیس مجلس ملی پاکستان
سردار ایاز صادق نیز در اسلام‌آباد میزبان دکتر علی لاریجانی، دبیر شورای‌عالی امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران و هیات همراه بود.ایاز صادق با استقبال از هیات عالی‌رتبه ایران گفت: تعاملات اخیر بین مقام‌های پاکستان و ایران نقطه عطفی مهم در تقویت روابط دوجانبه خواهد بود. در بیانیه پارلمان پاکستان آمده است: این دیدار بر تحکیم روابط دوجانبه، امنیت منطقه‌ای، همکاری‌های پارلمانی و فرصت‌های افزایش مشارکت اقتصادی متمرکز بود. رئیس مجلس پاکستان بر لزوم گسترش بیشتر صلح، ثبات و همکاری‌های متقابل منطقه‌ای تأکید کرد.وی اظهار کرد که ایران و پاکستان کشورهای برادر و همسایه یکدیگرند و تماس‌های اخیر در سطح عالی بین مقام‌های آنها نقطه‌عطفی مهم در تقویت روابط دوجانبه خواهد بود. هر دو طرف توافق کردند که تبادل هیأت‌های پارلمانی و مردمی را ارتقا دهند و بر اهمیت وحدت، همبستگی و رویکرد مشترک بین کشورهای مسلمان تأکید کردند.ایاز صادق، پاکستان را خانه دوم ملت ایران توصیف کرده و از حمایت دیپلماتیک و اخلاقی ایران در طول تنش‌های اخیر در شبه‌قاره ابراز قدردانی کرد. وی تأکید کرد که پاکستان قاطعانه به تجاوز خارجی پاسخ داده و دفاع ملی خود را تقویت کرد در حالی‌که همیشه از راه‌حل‌های مسالمت‌آمیز و پایدار برای اختلافات منطقه‌ای و بین‌المللی حمایت می‌کند.رئیس مجلس پاکستان همچنین نگرانی خود را در مورد آنچه وی استفاده تروریست‌ها از خاک افغانستان خواند، ابراز کرد و بر عزم کشورش برای ریشه‌کنی تروریسم از خاک خود تأکید کرد. رئیس مجلس پاکستان بهترین آرزوهای خود را برای چشم‌انداز توسعه آینده ایران ابراز کرد.
دیدار سوم: آصف علی‌زرداری، نخست‌وزیر پاکستان
اما در آخرین دیدار از سری دیدارهای دبیر شورای عالی امنیت ملی کشورمان با مقامات پاکستانی، دکتر علی لاریجانی با آصف علی‌زرداری، رئیس‌جمهور پاکستان دیدار و گفت‌وگو کرد. در این جلسه خواجه‌محمد آصف وزیر دفاع پاکستان، آمنه بلوچ قائم‌مقام وزارت امور خارجه و سید‌نیر حسین بخاری رئیس سابق مجلس سنا و دبیرکل حزب مردم نیز حضور داشتند. رئیس‌جمهور پاکستان از جمهوری اسلامی ایران به‌خاطر حمایت مداومش از روند دیپلماتیک در طول جنگ اخیر پاکستان و هند تشکر کرد و متعاقبا حمایت سیاسی و دیپلماتیک پاکستان از ایران در پی تجاوز رژیم اشغالگر اسرائیل را تکرار کرد.زرداری از مقاومت ملت ایران درطول جنگ۱۲روزه تمجید کرد و گفت: «رهبری نشان داده شده» توسط رهبر معظم انقلاب تحسین‌برانگیز است. وی همچنین ازحمایت اصولی ایران ازملت کشمیروفلسطین قدردانی کرد.رئیس‌جمهور پاکستان گفت که این کشور مایل است برای افزایش تجارت دوجانبه با ایران همکاری نزدیکی داشته باشد. ارتباط ریلی میان پاکستان و ایران باید براساس اولویت برای حمایت از تجارت و ترویج گردشگری تقویت شود.وی خاطرنشان کرد که بهبود ارتباطات، تجارت را برای مشاغل و مسافران، به‌ویژه زائران آسان‌تر می‌کند و به تعمیق همکاری‌های اقتصادی بین دو کشور کمک خواهد کرد.زرداری در مورد خط لوله گاز ایران و پاکستان، با اشاره به نیازهای فزاینده کشورش به انرژی، بر لزوم یک راه‌حل عملی متقابل تأکید کرد.اوازمذاکرات فنی اخیردراین‌خصوص دراسلام‌آباد استقبال کردوگفت که پاکستان مشتاقانه منتظر ادامه مذاکرات در تهران است.در بیانیه کاخ ریاست‌جمهوری پاکستان آمده است: زرداری از لاریجانی خواست تا احترام سلام‌های گرم خود را به حضرت آیت‌الله سیدعلی خامنه‌ای رهبر معظم انقلاب اسلامی تقدیم کند.
دکتر علی لاریجانی سلام‌های رهبر معظم انقلاب و دکتر پزشکیان را به رئیس‌جمهور زرداری ابلاغ کرد. وی از پاکستان به‌خاطر حمایت دیپلماتیک و اخلاقی‌اش در طول جنگ ۱۲ روزه تحمیلی رژیم‌صهیونیستی تشکر کرد.دبیر شورای عالی امنیت ملی، شجاعت و موفقیت نیروهای مسلح پاکستان را در وقایع اخیر ستود و گفت: پیروزی پاکستان، پیروزی ماست. وی افزود که پس از سفر رئیس‌جمهور ایران به پاکستان، چند دستورالعمل برای دسترسی ترجیحی به محصولات پاکستانی در ایران صادر شده که مسیر روشنی را برای دستیابی به هدف تجارت دوجانبه ۱۰ میلیارد دلاری ایجاد می‌کند.
پیامدهای راهبردی
این سفر عملا پاکستان را به‌عنوان حلقه شرقی محور مقاومت تثبیت کرد. اسلام‌آباد که تنها قدرت هسته‌ای جهان اسلام است، با این سطح از نزدیکی به تهران، معادلات امنیتی جنوب آسیا و خاورمیانه را به نفع جبهه مقاومت تغییر داد.از سوی دیگر، این سفر پیامی روشن به هند و رژیم‌صهیونیستی داشت؛ هرگونه فشار بر پاکستان برای فاصله‌گیری از ایران با شکست مواجه خواهد شد. برای چین نیز خبر خوبی بود؛ مسیر امن انرژی از خلیج‌فارس به گوادر و سپس سین‌کیانگ با همکاری مشترک ایران و پاکستان تضمین شد.در پایان باید گفت سفر علی لاریجانی به پاکستان صرفا یک سفر دیپلماتیک نبود؛ اعلام رسمی آغاز عصر جدیدی در روابط تهران ــ اسلام‌آباد بود که در آن دو کشور برادر، شانه به شانه در برابر تهدیدات مشترک ایستاده‌اند و آماده‌اند تا منطقه را به سمت صلح پایدار و توسعه مشترک هدایت کنند.
تازه ها
پیشنهاد سردبیر
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
جنبش مردمی سوریه
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
زمان دیپلماسی برای حمایت از مقاومت
عضو دفتر حفظ و نشر آثار رهبر انقلاب در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح کرد
نقش ویژه اهالی اندیشه، رسانه و هنر در مقابله با تهدیدات نرم
گوناگون
گفت و گو
بررسی راهکارهای برونرفت از چالشهای فرهنگی در گفت‌وگو با دکتر حامد حاجیحیدری، جامعهشناس
دستور کار پنهان برای ابتذال
