رهبر معظم انقلاب اسلامی دردیدار رمضانی بامسئولان نظام فرمودند:«این را هم توجه داشته باشیم که تهدیدهایی که دشمنان می‌کنند، عمدتا متوجه معیشت مردم است؛ عمدتا تهدیدهای امنیتی،تهدیدهای اطلاعاتی متوجه معیشت مردمند؛یعنی قصد و طرح کلی این است که کاری کنند که جمهوری اسلامی از عهده اداره معیشت مردم نتواند بربیاید، و این تبعات خودش را خواهد داشت؛ دنبال این هستند.»
برخی کارشناسان بر این باورند تشدید مشکلات اقتصادی از دهه ۹۰ شروع شد. دهه‌ای که می‌توانست به بهبود اقتصاد کشور کمک کند اما آمارها نشان می‌دهد رشد اقتصادی در این مدت نزدیک به صفر بوده است. از سوی دیگر، رشد تورم و کاهش ارزش پول ملی در طول این دهه، وضعیت نامطلوبی پیدا کرد.
ریشه‌های تورم خشک شود
مصطفی حبیب‌الله، کارشناس اقتصادی در مورد این‌که چگونه می‌توان وضعیت معیشت مردم را بهبود داد، به جام‌جم گفت: امروز اقتصاد کشور در بخش‌های مختلف با ناترازی‌هایی روبه‌روست که هر کدام به شیوه‌ای رفاه عمومی و معیشت مردم را تحت‌الشعاع قرار می‌دهند که باید برای حل آن برنامه‌ریزی شود.وی افزود: دولت نخستین کاری که باید انجام دهد، این است که یک برنامه جامع و چارچوبی برای خشک کردن ریشه‌های تورم داشته باشد تا هزینه بیشتر به مردم تحمیل نشود. این کارشناس اقتصادی با بیان این‌که دولت باید درآمدهایش را ساماندهی کرده و متناسب با آن هزینه‌ها را انجام دهد، تاکید کرد: هزینه‌های دولت بسیار زیاد است که سبب کسری بودجه و در نهایت تورم می‌شود. حبیب‌الله ادامه داد: یکی از اقدامات دیگر، ساماندهی وضعیت نظام بانکی است، زیرا با بانک‌های ناسالم و ناتراز روبه‌رو هستیم و آنها برای فعالیت روزانه خود اقدام به اضافه برداشت از بانک مرکزی می‌کنند که در میان‌مدت نتیجه‌ای جز تحمیل تورم ندارد. وی گفت: یکی از هسته‌های سخت تورم در کشور ما در بازه‌های زمانی مستمر، ناشی از وضعیت اسفبار شبکه بانکی است. بانک‌های ناسالم و وضعیت نابسامان آنها به صورت غیرمستقیم روی معیشت مردم تاثیرگذار است؛ به همین دلیل ساماندهی بانک‌ها اقدامی است که می‌تواند اثر تورم را کم کند. این کارشناس اقتصادی تصریح کرد: همچنین به‌واسطه رشد بی‌ضابطه نقدینگی، سفره خانوارها هر روز کوچک‌تر شده است و ارزش پول ملی کاهش پیدا می‌کند که تداوم این روند، باعث می‌شود قدرت خرید مردم در آینده هم کاهش پیدا کند. در حالی که بانک‌ها و اشخاص مرتبط با آنها از رشد نقدینگی بهره‌مند می‌شوند و مردم زیان آن (تورم) را تحمل می‌کنند. حبیب‌الله بیان کرد: کشورها وقتی می‌خواهند در حوزه معیشت و رفاه عمومی هزینه‌کرد داشته باشند، معمولا به سمت افزایش مالیات‌ها می‌روند تا درآمدهای خودشان را افزایش داده و از این محل منابع مورد نیاز برای پروژه‌های رفاهی را تامین کرده و گسترش دهند. وی با بیان این‌که مالیات‌ستانی باید هدفمندتر انجام شود، تاکید کرد: در کشور ما تا حد بسیار زیادی مالیات‌ستانی از حوزه‌های مختلف انجام می‌شود ولی کماکان با فرارهای مالیاتی مواجه هستیم و درآمد مالیاتی سهم مناسبی از تولید ناخالص داخلی ندارد. این کارشناس اقتصادی با اشاره به مالیات تورمی اظهار کرد: امروز مردم به دلیل وجود تورم‌های بالا، مالیات پرداخت می‌کنند و خودشان هم خبر ندارند که در دنیا با نام مالیات تورمی مطرح است. حبیب‌الله در مورد راهکارهای کوتاه‌مدت گفت: سیاست‌های حمایتی در قالب یارانه‌ها و کالابرگ همیشه وجود داشته، با این حال سیاست‌های کوتاه‌مدت خیلی توفیق خاصی برای مردم نداشته، سال‌هاست که با تورم زیست می‌کنیم و باید به دنبال حل اساسی مسأله باشیم. هرچند پرداخت یارانه یا کالابرگ باید ادامه پیدا کند اما اقدامات کوتاه‌مدت گره چندانی باز نمی‌کند. دولت باید تصمیمات بزرگ بگیرد و مردم هم مانند گذشته همراهی کنند.
سیاست تثبیت دوباره اجرا شود
آلبرت بغزیان، کارشناس اقتصادی با بیان این‌که در شرایط فعلی تورم معضل بزرگ اقتصاد ایران است گفت: ابتدا باید بپذیریم که تورم، اشتغال، ارزش پول ملی و معیشت مردم در وضعیت مطلوبی نیست. قبول این موضوع باعث امیدواری در تصمیم‌گیری‌های جدید است. وی افزود: نزدیک به دو دهه است که رهبرمعظم‌انقلاب اسلامی بر موضوع تولید، معیشت مردم و اقتصاد تاکید دارند و در دیدار مسئولان نظام با ایشان هم باز این موضوع مطرح شد. تاکید دوباره ایشان نشان می‌دهد مباحثی که می‌فرمایند حل نشده و باید برای آن برنامه‌ریزی شود. این استاد اقتصاد دانشگاه تهران تاکید کرد: در دهه ۹۰ شاهد کاهش شدید ارزش پول ملی بودیم و هر دلار آمریکا از پایه ۳۰۰۰تومان به بیش از ۳۰هزارتومان رسید. از آن زمان تاکنون روند کاهش ارزش پول ملی تشدید شد و همچنان هم ادامه دارد، به‌طوری‌که نرخ دلار آمریکا زمانی که وارد کانال ۸۰هزار تومان می‌شود خوشحال می‌شویم، در‌حالی‌که این نرخ تاهمین چند‌ماه پیش کمتراز۶۰هزارتومان بود.وی ادامه داد:این موارد نشان می‌دهد سیاست‌های اقتصادی به‌کار گرفته‌شده اشتباه است وبه‌نظر می‌رسد سیاست تثبیت اقتصادی دوباره باید اجرا شود. دولت به‌جای این‌که نرخ رسمی را به‌دلیل رانت بالا ببرد باید با نظارت خود نرخ بازارغیر‌رسمی را کاهش دهد.این اقدام هم باکوچک‌تر‌شدن بازار غیر‌رسمی ارزاتفاق می‌افتد. بغزیان با بیان این‌که نوسانات در بازارهای مالی مدتی است افزایش یافته، گفت: کنترل انتظارات تورمی می‌تواند راهکاری برای مهار تورم باشد. اکنون دولت باید برای مهار تورم، توسعه اشتغال و رشد اقتصادی حاصل از تولید، برنامه ویژه داشته باشد.
