نظارت سطحی بر کالاهای اساسی

طی هفت ماهه سال‌جاری نیز ۱۰میلیون و۲۰۰هزارتن از نهاده‌های وارداتی مورد نیاز کشورواردشده ووزارت جهاد کشاورزی همچنان در حال واردات این محصول برای تنظیم بازار است.همین امر نیزاثرخود را دربازار گذاشته وتولید محصولاتی همچون مرغ، تخم‌مرغ، گوشت قرمز و لبنیات که بیشترین تأثیرپذیری را از تامین نهاده دامی در بازار می‌گیرند، افزایش یافته است.
اما از سوی دیگر به‌نظر می‌رسد با وجود ارز تخصیص یافته کافی به واردات نهاده‌های دامی توسط بانک مرکزی، قیمت این محصولات پروتئینی کاهش نیافته، به‌طوری‌که نمود آن را در افزایش شدید قیمت گوشت قرمز، لبنیات، تخم‌مرغ، مرغ و... می‌توان دید اما همان‌طور که اشاره شد تولید، رشد محسوسی پیدا کرده است.به همین دلیل به‌نظر می‌رسد اختلاف نرخ ارز ترجیحی اختصاص یافته برای واردات کالاهای اساسی حوزه کشاورزی با نرخ ارز نیمایی، به معنای تخصیص یارانه قابل توجه به واردات است که کارشناسان در‌خصوص آثار آن اختلاف‌نظر دارند.طی سال‌های قبل همواره مسئولان وزارت جهاد از خودکفایی ۵۰درصدی این محصولات در بلندمدت سخن می‌گفتند و از طرف دیگر کارشناسان معتقدند با اجرای طرح الگوی کشت در کشورمان خصوصا در سطح دیمزارها، میزان تولید جو با افزایش قابل‌توجهی روبه‌رو شده و از طرف دیگر اراضی آبی نیز صرف تولید محصولات آبی همچون ذرت و سویا شود تا از این طریق کشورمان بتواند از میزان وابستگی خود به این نهاده‌های دامی بکاهد.
   
واردات ۴.۱میلیارد دلاری نهاده‌های دامی به کشور
 براساس آمارهای گمرک در هفت ماهه سال‌جاری،۱۰ میلیون و ۲۲۲ هزار تن نهاده دامی به ارزش چهارمیلیارد و۸۳ میلیون دلار وارد کشور شده و این در‌حالی است که در همین بازه زمانی در سال گذشته هشت میلیون و ۳۸۴ هزار تن از این کالاهای اساسی به ارزش سه میلیارد و ۹۶۲ میلیون دلار وارد کشور شده بود. بنابراین می‌توان گفت واردات انواع نهاده‌های دامی طی این مدت به لحاظ وزنی با رشدی ۲۲ درصدی و به لحاظ ارزشی با رشدی ۳ درصدی روبه‌رو بوده است.در حال حاضر یکی از اصلی‌ترین نهاده‌های دامی مورد نیاز اکثر دامداران ذرت است، به همین دلیل درهفت ماهه سال‌جاری پنج‌میلیون و ۲۱۴هزار تن ذرت دامی به ارزش یک میلیارد و ۵۹۸میلیون دلار وارد کشورمان شده است.از طرف دیگر در این بازه زمانی یک میلیونو۳۵۸ هزار تن جو به ارزش ۳۱۵ میلیون دلار وارد کشورمان شده است.همچنین طی هفت ماهه سال‌جاری یک میلیون و ۵۰۰ هزار تن دانه سویا به ارزش ۹۰۷ میلیون دلار و دو میلیون و ۱۴۹ هزار تن کنجاله سویا به ارزش یک میلیارد و ۲۶۴ میلیون دلار وارد کشورمان شده است.
   
واردات نهاده از ۲۳ کشور جهان
تنوع‌بخشی به مبادی وارداتی یکی از اصلی‌ترین راهبردهای وزارت جهاد کشاورزی طی سال‌های اخیر بوده است تا در زمانی که ایران با مشکل تحریم‌های گسترده روبه‌رو شد، بازار نهاده‌های دامی دچار کمبود این محصول به سبب وابستگی به یک کشور خاص نباشد.از این‌رو این میزان نهاده دامی از ۲۳ کشور جهان شامل اتریش، اسپانیا، اسلواکی، افغانستان، امارات، انگلستان، ایتالیا، آلمان، برزیل، تایوان، ترکیه، چین، سنگاپور، سوازیلند، سوئیس، عمان، روسیه، قزاقستان، کانادا، گرجستان، هند، هلند و هنگ‌کنگ به کشورمان وارد شده است.
محمد‌مهدی نهاوندی، عضو هیات‌مدیره اتحادیه واردکنندگان نهاده‌‌‌‌‌های دام و طیور ایران اظهار کرد: به‌طور طبیعی باید سالانه حدود ۳.۵میلیون ‌تن نیاز کشور به کنجاله به‌صورت ۵۰‌ درصد کنجاله و ۵۰‌ درصد دانه تامین شود تا ضمن تداوم فعالیت واحدهای روغن‌کشی، صنعت دام و طیور کشور نیز در شرایط اطمینان تامین کنجاله به‌صورت رقابتی قرار گیرند. سال‌جاری نسبت به سال‌گذشته آمار واردات افزایشی بوده چراکه در هفت ماهه نخست سال ‌گذشته به‌دلیل سیاست‌های غلط قیمت‌گذاری و حمایت از تولید داخلی، تقریبا هیچ کنجاله‌‌‌‌‌ای وارد کشور نشد.
وی ادامه داد: از‌جمله عوامل اصلی در سینوسی شدن بازار نهاده، تابع تحولات قیمت‌های جهانی آن ودیگری واکنش با تاخیر یا غیرکارشناسی مسئولان به واقعیت‌های بازار است. بررسی آمارها وروند واردات کنجاله سویا طی سال‌های مختلف به‌ویژه ماه‌های آخر سال۱۴۰۱وشش ماهه نخست سال۱۴۰۲که می‌توان ازآنها به‌عنوان ماه‌های بحرانی نهاده دربازارداخلی یادکرد، ناشی ازاصرارغیر‌کارشناسی ستاد تنظیم بازارکشور دراعمال قیمت‌گذاری غیرکارشناسی این نهاده‌ها بودکه می‌توان‌گفت‌حتی خارج از قواعد و ضوابط سازمان حمایت بوده است به‌نحوی‌که مصرف‌کنندگان وواحدهای تولیدی تا دوبرابر قیمت مصوب از دلال وواسطه خریداری می‌کردندچراکه ستاد تنظیم بازار به اشتباه مجوز واقعی‌شدن قیمت ناشی ازجهش قیمت‌های جهانی را نمی‌داد.