افکارعمومی شاید اتفاقاتی را که سال قبل در گناباد و بجستان رخداد و سبب شد یک نوزاد فوت کند وچند نوزاد چهارروزه، یکهفتهای و۱۵روزه دربخش مراقبتهای ویژه بیمارستانها بستری شوند، فراموش کرده باشد اما این نوزادان قربانی مدعیان طب سنتی بودند که درمکانهای غیربهداشتی و پرت، از باورهای خرافی خانوادهها نهایت سوءاستفاده را میکردند.طب سنتی از آنجا که با گیاهان سر و کار دارد کار را برای هر مدعی آسان میکند، درحالیکه هر گیاه به همان اندازه که میتواند مفید باشد، قدرت آسیبزنندگی هم دارد و این مرز باریک را فقط کسی تشخیص میدهد که طب سنتی و ایرانی را بهعنوان یک تخصص آموخته باشد. سال ۱۴۰۰ قرار بود براساس طرح نمایندگان مجلس یازدهم، سازمان طب اسلامی ــ ایرانی تشکیل شود تا حرمت و اعتبار طب ایرانی از دستبرد مدعیان و شیادان حفظ شود. این طرح اما به نتیجه نرسید. اکنون نیز نمیتوانیم مطمئن باشیم که اگر این سازمان تشکیل میشد اوضاع بهتر از قبل بود، اما بههرحال این طرح میکوشید تا با افزایش آگاهی جامعه درباره سبک زندگی و تغذیه مناسب، استانداردسازی روشهای طب مکمل و ساماندهی و نظارت موثر بر طب اسلامی ــ ایرانی این سبک از طبابت اصیل را از زیر سایه خرافات و هرجومرج خارج کند و دستی به حال و روز پریشان این طب بکشد که البته نشد که بشود. حالا وزارت بهداشت و دانشگاههای علومپزشکی ماندهاند و انبوهی از مدعیان که در مراکز غیرمجاز در قالب متخصصان طب سنتی فرورفتهاند و اگر امروز شاخ یکیشان شکسته میشود روز بعد با شکلی جدید سر بلند میکند.
آفت بلاگرهای طب سنتی
نمیدانیم چه شد که جامعه ایرانی بعد از یک دوره بیمهری نسبت به طب سنتی و باور راسخ به طب غربی، بهتدریج دوباره به سمت طب ایرانی میل پیدا کرد، ولی میدانیم همین تغییر جهت مردم باعث شد تا بازار مدعیان طب سنتی هر روز داغتر شود تا آنجا که امروز نهفقط در فضای حقیقی که در بستر فضای مجازی که خاستگاه میکروسلبریتیهاست، طب ایرانی کاملا به بازی گرفته میشود. مردی با هیکلی درشت در حیاطی نهچندان مرتب روی چهارپایهای نشسته و شعله کوچک اجاق مقابلش را با فندک روشن و در یک قابلمه کوچک چند مدل گیاه را با هم ترکیب میکند و این میشود معجون پاکسازی ریه. در پستی دیگر او چند گیاه و سبزی را با هم میجوشاند و این هم میشود آبی که بر آتش چربی خون ریخته میشود. این مرد یکی از صدها مدعی فعال طب سنتی یا بهتر بگوییم یک نفر از خیل عظیم بلاگرهای طب ایرانی در اینستاگرام است که دنبالکنندگان زیادی هم دارد. این افراد همه نوع درد و مرض را مداوا میکنند و از توصیه در هیچ زمینهای غافل نمیشوند. در فضای حقیقی هم افرادی مشابه دست به کارهایی مشابه میزنند که دکتر احمد کریمی، متخصص طب سنتی دربارهشان به فارس توضیح میدهد: «بیمارانی هستند که مثلا با وجود بیماری قلبی سراغ این افراد بهاصطلاح حکیم میروند و طبق توصیه آنها داروهای تخصصیشان را قطع میکنند و آنوقت با حالی بد نزد متخصص خود برمیگردند. من بیماری داشتم که یک شیاد طب سنتی، داروی۴۰۰هزار تومانی را با او پنجمیلیون تومان حساب کرده بود ضمن این که اگر از آن استفاده میکرد حالش بد میشد.» اینجاست که ضرورت مقابله با این مدعیان جدیتر از همیشه احساس میشود تا چهره تابناک طب ایرانی از زنگار سوءاستفادهها پاک شود.
کمبود متخصص و قوانین مشکل‌دار
برخلاف این که هرکجا سر بگردانیم یک مدعی طب سنتی پیدا میشود، متخصصان طب سنتی و ایرانی یک جامعه کوچک و کمجمعیت هستند که نفیسه حسینییکتا، مدیرکل دفتر طب ایرانی و مکمل وزارت بهداشت در گفتوگو با ایرنا درباره تعداد این صنف متخصص میگوید: «اکنون۴۷سلامتکده طب سنتی در کشور مشغول ارائه خدمات تخصصی طب سنتی به مردم هستند. همچنین ۵۰۰ فارغالتحصیل در حوزه طب سنتی در کشور داریم، درحالیکه ۲۴۰دانشجو نیز در رشته طب سنتی مشغول تحصیل هستند.» البته این تعداد چالشی بهموجود نمیآورند، بلکه بازدارنده نبودن قوانین و مجازاتها موضوعی است که به رشد قارچگونه مراکز غیرمجاز طی سنتی دامن زده است؛ موضوعی که حسینییکتا نیز به آن نقد وارد میکند و جا دارد که قانونگذار به آن ورود کند: «قوانین تعزیراتی کنونی کشور برای جلوگیری از فعالیت مراکز غیرمجاز طب سنتی بازدارنده نیست و نیازمند بازبینی است. این مسأله باعث شده وقتی فرد متخلف شناسایی میشود مجازات برای او بازدارنده نباشد، بههمیندلیل بازبینیها اکنون در وزارت بهداشت در حال انجام است.»
نمونههایی از باورهای غلط در مورد طب سنتی
گیاهان دارویی بدون عارضه هستند
طب سنتی به تنهایی میتواند همه بیماریها را درمان کند
مصرف گیاهان دارویی همراه با داروهای شیمیایی مشکلی ایجاد نمی‌کند
درمان‌های طب سنتی را میتوان بدون نظارت پزشک انجام داد
