این سفر از آنجایی که به دعوت رسمی آقای پوتین رئیس جمهور روسیه انجام شده بود در ابعاد دو جانبه، چندجانبه و بین المللی، مناسبات دو کشور را تحت تاثیر قرار خواهد داد و راهکارهای خوبی برای همکاری در این حوزهها مشخص میکند.
در بعد تجاری، نظر به اینکه مناسبات اقتصادی دو کشور به دلیل تحریمهای روسیه و نیاز این کشور به صادرات زمینه را برای ایران فراهم میکند تا با استفاده از بازار این کشور حجم مبادلات تجاری خود به مسکو را افزایش دهد. این موضوع از آن جهت اهمیت دارد که در حجم مبادلات تجاری میان دو کشور نسبت سال ۲۰۲۰ تا ۲۰۲۲ دو برابر افزایش پیدا کرده و در ۹ ماهه اول سال ۲۰۲۳ هم شاهد ارتقای ۳۰ درصدی مبادلات بودیم و این مساله حاکی از آن است که صادرات ما به روسیه روند مثبتی را طی میکند. در عین حال، کالاهای مورد نیاز را هم ایران از روسیه وارد میکند که نشاندهنده بالارفتن سطح مراودات تجاری در حوزه نفتی و غیر نفتی میان تهران و مسکو است.
یکی دیگر از محورهای مهم در عرصه تعاملات میان ایران و روسیه عرصه حمل و نقل است. بویژه اینکه بنادر اصلی و همچنین اتصال راههای ریلی روسیه به خارج به دلیل تحریمهای آمریکا و اروپا با مشکلات مواجه است. از این رو، مسکو تمایل دارد که هر چه سریعتر به دریای عمان و خلیج فارس راه پیدا کند و در این مسیر در حوزه حمل و نقلهای جادهای دو کشور همکاریهای خوبی دارند و همچنین در حوزه همکاری دریایی از دریای خزر هم تهران و مسکو مسیر خوبی را طی میکنند.
موضوع همکاری مشترک در حوزه احداث خط آهن رشت – آستارا جزو علاقمندیهای دو کشور محسوب میشود که به عنوان حلقه انجام نشده کریدور شمال به جنوب به شمار میآید و در این رابطه موافقتنامهای بین تهران و مسکو به امضا رسید و در سفر آقای رئیسی هم روی این مساله تاکید و قرار شد که هر چه سریعتر اقداماتی عملیاتی برای احداث این جاده ریلی صورت بگیرد و به نظر میرسد که جمهوری آذربایجان هم تمایل به مشارکت در این پروژه را دارد که به طور طبیعی این موضوع میتواند سرعت احداث این خط آهن را بیشتر کند.
در حوزه حمل و نقل ترکیبی از مسیر دریا هم کالاهای روسیه به بندر کاسپین به رشت و از آنجا با خطوط ریلی به بندرعباس میرسد که برای این کشور اهمیت بالایی دارد.
دو کشور در حوزه انرژیهایی مثل نفت، گاز و برق هم همکاریهای خوبی دارد که در سفر اخیر آقای رئیسی به مسکو پیرامون توسعه این مراودات و بخصوص تنظیم قیمت گاز و نفت در بازارهای جهانی صحبت و تبادل نظر شد.
موضوع کشت فراسرزمینی هم از دیگر محورهای مورد بحث در حوزه تعاملات میان تهران و مسکو است. به دلیل دسترسی مزارع روسیه به آب ما میتوانیم با اجاره این مناطق به صورت مشترک با این کشور محصولات کشاورزی را تولید کنیم.
در بخش گردشگری هم تمایل دو کشور به لغو ویزاها و سرعت بخشیدن به صدور ویزا نکته مهمی است که باعث خواهد شد گردشگران بیشتری به این دو کشور سفر کنند.
در حوزه بین الملل با توجه به اینکه ما شاهد جنایات رژیم صهیونیستی در غزه و فلسطین هستیم همکاریهای میان دو کشور اهمیت زیادی دارد. دیدگاههای تهران و مسکو در این زمینه برای محکومیت رژیم اشغالگر قدس و حمایت از آزمان آزادی مردم فلسطین کاملا با هم پیوند دارد و روسیه به عنوان عضو دائم شورای امنیت میتواند نقش بسیار مهمی را در هدایت سازمان ملل برای محکومیت اسرائیل و اجرای سریع آتش بس طولانی مدت و تسریع در کمک رسانی به غزه ایفا کند.
در بخش چندجانبه هم همکاریهای دو کشور در اتحادیههای مهمی مثل بریکس و شانگهای و حضور موثر در حوزه اوراسیا بسیار مهم است. بخصوص در حوزهای که همه اعضای این کشورها تمایل دارند مبادلات با پول ملی انجام شود و خوشبختانه اغلب معاملات ایران با روبل و ریال صورت میگیرد.
سید رضا صدرالحسینی در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
دانشیار حقوق بینالملل دانشگاه تهران در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
یک پژوهشگر روابط بینالملل در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح کرد
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
در گفتوگو با امین شفیعی، دبیر جشنواره «امضای کری تضمین است» بررسی شد