همکاریهایی که بیش از همیشه زمینه ترس آمریکا و تروئیکای اروپایی (انگلیس، فرانسه و آلمان) را فراهم کرده، تاحدی که کاخ سفید نتوانست این مسأله را پنهان کند و جان کربی، هماهنگکننده ارتباطات راهبردی شورای امنیت ملی کاخ سفید در آستانه سفر ابراهیم رئیسی، رئیس جمهور ایران به روسیه اعلام کرد: ما به نظارت بر روابط در حال گسترش و نگرانکننده میان ایران و روسیه ادامه میدهیم.
با مرور شرایط حاکم بر نظام بینالملل میتوان ریشه این ترسها را ردیابی کرد؛ شاخصها و گزارهها نشان میدهد که دوران تسلط آمریکا بر نظام بینالملل به ایستگاه پایانی رسیده است؛ لذا قدرتهای نوظهوری مثل جمهوری اسلامی ایران، میتوانند به منزله تهدیدی بالقوه برای آمریکا باشند.
اتحاد راهبردی با روسیه و غافلگیری آمریکا
موضوعی که با برقراری اتحاد استراتژیک بین ایران و قدرتهایی نظیر روسیه، شرایط را به ضرر آمریکا پیچیدهتر کرده و برتری رو به افول آمریکا را با چالش جدی روبهرو میکند. سفر اخیر رئیسجمهور کشورمان به مسکو و اظهار ارادت ویژه پوتین به رهبر معظم انقلاب، این واهمه را مجددا به کاخ سفید منتقل کرد؛ زیرا دو کشور ایران و روسیه یک هدف مشترک و اساسی را که مقابله با توسعهطلبی و هژمونی آمریکا است دنبال میکنند. آرمانی استقلالطلبانه که موردحمایت ملتهای این دو کشور نیز هست و همین ویژگی مشترک، میتواند ناامنی قابل ملاحظهای برای آمریکا به دنبال داشته باشد. این اتحاد استراتزیک روبه رشد، نوعی گشایش در منطقه ایجاد کرده که آخرین نمونه آن را در اجلاس ریاض که با حضور بشار اسد برگزار شد، مشاهده کردیم. تصاویری که بههیچوجه مورد اقبال آمریکا و همپیمانان غربیاش نیست؛ چراکه میلیونها دلار هزینه کردند تا با ساقط کردن دولت قانونی سوریه، قدرت داعش- که دشمن مشترک دولتهای منطقه بود- را گسترش دهند، اما ائتلاف بینظیر ایران و روسیه مانع تحقق این دستاورد و شکست مجدد آمریکا و رژیم صهیونیستی شد. اخراج آمریکا از منطقه غرب آسیا پروژه دیگری است که ایران با متحدان منطقهایاش دنبال میکند تاحدی که سران آمریکایی که مرعوب قدرت نیروهای مقاومت در منطقه شدهاند، رسما اعلام کردند که قصد حضور نظامی دائم در منطقه را ندارند. دروغی که با تجهیز نظامی صهیونیستها بر ملاشد. آنها درصدد هستند از طریق رژیم جعلی اسرائیل به اهداف منطقهای خود برسند، توطئهای که اخیرا با عملیات طوفانالاقصی و دفاع جانانه مردم غزه، نقشبرآب شد و واشنگتن گوشمالی دیگری را از جبهه مقاومت دریافت کرد. همین شکست مفتضحانه بر اقدامات کینهتوزانه آنها در منطقه استراتژیک غرب آسیا شدت میدهد، لذا جمهوری اسلامی ایران با اتحاد راهبردی صحیح با روسیه و دیگر قدرتهای منطقهای درصدد است این تهدیدات را به حداقل برساند؛ بنابراین طبیعی است که کاخ سفید روی خوشی به اقتدار ایران و اتحاد آن با قدرتهای بزرگ نشان ندهد. شواهد موجود حکایت از این دارد که ایران و روسیه به معنای کامل کلمه متحد شده و این ائتلاف استراتژیک را تا اتحاد نظامی توسعه دادهاند. این راهبرد، نقش قابلملاحظهای در تامین امنیت استراتژیک منطقه اوراسیا دارد، موضوعی که عملا با مخالفت رسمی کشورهای غربی و صهیونیسم جهانی مواجه است و متاسفانه حتی مخالفانی را در کشور دارد، اما برآیند اتفاقات نشان میدهد که این قدرت بلامنازع، بلای جان آمریکا شده است و مطمنا برگزاری رزمایش مشترک ایران، روسیه و چین در خلیجفارس در هفتههای آتی بر حجم دشمنیها میافزاید. بعید نیست که آمریکا این بار ایران و متحدانش را «محور شرارت» بنامد.
تقویت ساختار نظامی و دفاعی ایران با مشارکت روسیه
به زعم کارشناسان حوزه بینالملل، توسعه روابـط بـا مسـکو بـرای تثبیت موقعیـت ژئوپلیتیـک ایـران، تقویت سـاختار دفاعی و فضـای مانـور در مذاکـرات بـا غـرب، بسـیار ارزشـمند اسـت و تهـران ایـن روابـط را بخشـی از یـک اسـتراتژی جامـع برای تقویـت قدرت اقتصـادی و چارچـوب امنیتی خـود در غرب آسیا میدانـد، موضوعی که در سـند چشـمانداز ۲۰ سـاله هم مـوردتوجه قرار گرفته است بهویژه که روسیه همچنـان همکار اصلـی ایران در پروژه هسـتهای و تأمینکننـده تجهیـزات دفاعی مناسـب برای تکمیل تأسیسـات هسـتهای کشورمان است و در بزنگاهها از نفوذ بینالمللی خود برای تحقق اهداف جمهوری اسلامی ایران استفاده کرده است. بدون شـک اعمال تحریمهای ظالمانه آمریکا علیـه تهـران و مسـکو، یکـی از متغیرهـای تاثیرگـذار بـر روابـط این دو کشور است که میتواند بر عمق روابط سیاسی و اقتصادی اثرگذار باشد؛ همکاری در حوزه انرژی میتواند یک توافق برد-برد برای هر دو کشور باشد. ایران و روسیه در حوزه انرژی به یکدیگر نیاز دارند تا با تعریف خود بهعنوان شریک راهبردی از تاثیرگذاری بیشتری بر بازارهای جهانی برخوردار شوند؛ زیرا نوسانات قیمت انرژی که یکی از اهداف کلان آمریکا برای حضور در غرب آسیاست، میتواند تهدیدی برای منافع هر دوکشور باشد؛ بنابراین توافق در همین یک مولفه ارزشمند میتواند آینده بازار اقتصادی انرژی را دستخوش تغییر و تحول اساسی کرده، زمینه انزوای بیش از پیش آمریکا را فراهم کند.
ازهمه اینها که بگذریم، جهان مهیای عبور از نظام تکقطبی است و شواهد حکایت از این دارد که قطب جدید نظام بینالملل در قاره آسیا و با بازیگران قدرتمندی، چون ایران و روسیه در حال شکلگیری است. البته در این رهگذر نباید از تجارب تاریخی نیز چشمپوشی کنیم. مناسبات کنونی بیش از هر عاملی بر منافع ملی متمرکز است و مطمئنا درخصوص اتکا به متحدان نیز باید محتاط عمل کرده، جانب احتیاط را در دستیابی به منافع ملی خود رعایت کنیم تا دچار تکرار خطای استراتژیک تضمین امضای دولتمردان خارجی و غفلت از ظرفیتهای کلان داخلی نشویم.
بازگشت ترامپ به کاخ سفید چه تاثیری بر سیاستهای آمریکا در قبال ایران دارد؟
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح شد
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
رضا جباری: درگفتوگو با «جام جم»:
بهتاش فریبا در گفتوگو با جامجم: