رفع تحریم‌ها، ابقای تناقض‌ها

این اقدامات در حالی صورت می‌گیرد که آمریکا نه‌تنها هیچ‌گاه به طور کامل به تعهدات برجامی خود عمل نکرد، بلکه به دستور ترامپ به صورت یکطرفه از آن خارج شد. اما همچنان با سنگ‌اندازی‌های مختلف درصدد است با اقدامات خصمانه و مداخله‌جویانه خود بر این ریسمان پوسیده چنگ بزند تا شاید بتواند امتیازی از ایران بگیرد؛ موضوعی که تاکنون بی‌نتیجه مانده و آمریکا نتوانسته است از این ابزار قهری برای رسیدن به مطامع خویش بهره‌مند شود. البته دبیرخانه شورای امنیت سازمان ملل با ارسال یادداشتی به کشورهای عضو سازمان ملل متحد، پایان رسمی مقررات بندهای ۳، ۴ و ۶ ضمیمه ب قطعنامه ۲۲۳۱ علیه ایران را به اطلاع کشورها رساند؛ اطلاعیه‌ای که جوابگوی همه اما و اگرهای مرتبط با تمدید تحریم‌ها از سوی آمریکاست.

جهان روزهای سخت و اندوهناکی را سپری می‌کند. حتما لازم نیست مسلمان باشی یا مسیحی و بودایی یا یهودی ... فقط کافی است انسان باشی تا درد جان‌کاه آوارگی، غربت و فراق را در نگاه زنان و کودکان فلسطینی ببینی؛ افرادی که انواع جنایت‌ها و ستم‌ها را متحمل می‌شوند تا در سرزمین آبا و اجدادیشان زندگی کنند، البته رد این جنایات در غرب آسیا فقط محدود به ساکنان غزه و فلسطین نیست و هر ملت آزاده‌ای که تن به خواسته‌های سران مستکبر آمریکایی و همپیمانان غربی‌اش ندهد، متحمل خسارت‌های سنگین در عرصه‌های مختلف می‌شود. اعمال تحریم‌های ظالمانه و فلج‌کننده اقتصادی آمریکا علیه ایران نیز پرده‌ای از جنایت‌های کاخ سفید علیه پایمردی ملت ایران بر آرمان‌هایشان در مقابله با استکبار بود که هشت سال پیش قرار بود همه این تحریم‌ها با وعده توافق برجام که فتح‌الفتوح دولت تدبیر و امید نام گرفت، تعلیق شود. توافقی که اعتبار و تضمین آن به امضای وزیر خارجه آمریکا گره خورده بود و آقایان دیپلمات، سرخوشانه از مزایای توافقی می‌گفتند که فصل چیدن گلابی‌های آن برای  ملت هرگز  فرا نرسید و در عوض امتیازات گزافی به طرف‌های مذاکره‌کننده آمریکایی و اروپایی اعطا شد که دست کشیدن از قدرت بازدارنده جمهوری اسلامی و صنایع موشکی، اجازه بازرسی از مراکز نظامی، پذیرش سند موسوم به ۲۰۳۰، FATF و مماشات با گروه‌های تروریستی تحت حمایت آمریکا تنها گوشه‌ای از این موارد است. 

موضوع تحریم تسلیحاتی ایران بیش از ۱۵سال است که در بحبوحه اختلافات ایران و قدرت‌های غربی بر سر برنامه‌های هسته‌ای مطرح شده است. منازعاتی که هر بار شدت گرفته و شورای امنیت، قطعنامه‌های سنگین‌تری را علیه ایران تصویب کرده است. نقطه اوج این محدودیت‌ها و فشار علیه ایران، قطعنامه‌ ۱۹۲۹ شورای امنیت (۱۹ خرداد۱۳۸۹) بود که تحریم‌های تسلیحاتی ایران بر پایه آن به شدیدترین مرحله خود رسید. شورای امنیت به موجب بند ۸ این قطعنامه همه کشورها را ملزم کرد تا «از تدارک، فروش یا انتقال مستقیم یا غیرمستقیم هرگونه تانک رزمی، خودروهای زره‌پوش نبرد، دستگاه‌های توپخانه با کالیبر بالا، هواپیماهای جنگی، هلیکوپترهای ویژه حمله، کشتی‌های جنگی، موشک یا سامانه‌های موشکی یا مواد مربوط به آنها مشتمل بر قطعات یدکی، به هر طریق جلوگیری کنند. همچنین همه کشورها باید از ارائه‌ آموزش فنی، خدمات مربوط به منابع مالی، مشاوره یا خدمات یا هرگونه کمک در ارتباط با تحویل، فروش، انتقال، تدارک، ساخت، نگهداری یا کاربرد این‌گونه تسلیحات یا وسایل مربوط به ایران جلوگیری کنند. 

بند ۹ همین قطعنامه هم مقرر می‌کرد که ایران نباید هیچ‌گونه فعالیتی در ارتباط با موشک‌های بالستیک قادر به ‌حمل و انتقال سلاح‌های هسته‌ای، مشتمل بر فناوری پرتاب موشک‌های بالستیک داشته باشد و همه‌ کشورها باید از انتقال فناوری یا کمک فنی در رابطه با چنین فعالیت‌هایی به ایران خودداری کنند.

حالا پس از سپری شدن هشت سال به چهارمین تاریخ مهم تعلیق تحریم‌ها که «روز انتقال» نام دارد و مدت هاست منتظرش هستیم، رسیدیم؛ تاریخی که مقرر شده بود با رعایت برخی از دستور‌العمل‌ها می‌توانیم زودتر به آن برسیم و تحریم‌های موشکی کشورمان پیش از پایان هشت سال فرا برسد، به شرطی که مدیر کل آژانس بین‌المللی انرژی هسته‌ای اعلام کند سازمان متبوعش به این نتیجه رسیده است که تمامی مواد هسته‌ای ایران صرفا برای اهداف صلح‌آمیز مورد استفاده قرار می‌گیرند و بر این اساس اتحادیه اروپا و آمریکا موظف می‌شوند اقدامات مندرج در بندهای ۲۰ و ۲۱ ضمیمه ۵ برجام را اجرایی کنند؛ اتفاقی که با وجود حسن نیت های جمهوری اسلامی در تعامل با بازرسان آژانس به بار ننشست و ما همچنان منتظر پایان یافتن این تعهد هشت ساله بودیم. حالا که موعد این اتفاق رسیده، مسئولان اروپایی و آمریکایی بر اساس مفاد قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت موظفند محدودیت‌های ناعادلانه سازمان ملل در برنامه موشک‌های بالستیک ایران، تبادل خدمات و فناوری‌های مرتبط، از جمله توقیف اموال و محدودیت‌های مالی علیه برخی افراد و نهادهای جمهوری اسلامی ایران را بدون هیچ‌گونه قید و شرطی بردارند.  مهم‌ترین موارد مربوط به سازمان ملل که در روز ۱۸ اکتبر به صورت خودکار لغو می‌شوند؛ ایران می‌تواند همه نوع فعالیت در ارتباط با موشک‌های بالستیک که قابلیت حمل سلاح هسته‌ای دارد را انجام دهد.

کشورهای جهان دیگر مجبور نیستند قبل از انتقال برخی از موشک‌ها، پهپادها و فناوری‌های مرتبط به ایران از شورای امنیت مجوز دریافت کنند.کشورهای عضو سازمان ملل باید دارایی‌های افراد و نهادهای درگیر در برنامه‌های موشکی و هسته‌ای ایران را آزاد کنند.بنا بر توافق صورت گرفته در برجام، تمام این محدودیت‌ها و تحریم‌ها پس از رسیدن این موعد باید به‌صورت خودکار لغو شود، بر همین اساس دبیرخانه شورای امنیت سازمان‌ملل با ارسال یادداشتی به کشورهای عضو سازمان ملل متحد، پایان رسمی مقررات بندهای۳، ۴و۶ضمیمه ب قطعنامه۲۲۳۱، شامل آزمایش‌های موشکی، محدودیت صادرات و واردات اقلام موشکی به ایران و همچنین تحریم‌های مربوط به توقیف اموال و ارائه خدمات مالی به افراد و نهادهای ایرانی تحت تحریم شورای امنیت را به اطلاع کشورها رسانده است. بر مبنای مفاد ضمیمه ب قطعنامه۲۲۳۱، این محدودیت‌ها تا هشت سال پس از اجرای برجام (۱۸اکتبر۲۰۲۳) ادامه داشت که نهایتا نیمه‌شب پنجشنبه ۲۷مهرماه به وقت نیویورک و به‌صورت خودکار خاتمه یافت. 

آمریکا که فعلا سرگرم جنگ‌افروزی در سرزمین‌های اشغالی است در موعد مشخص ترجیح داد همچون سبک و سیاق معمول خویش از کنار این تعهد با سکوت بگذرد تا ببیند شرایط به چه منوالی پیش می‌رود تا این‌که اتحادیه اروپا که مدت‌هاست سیاست یک بام و دو هوایی را درخصوص برجام اتخاذ کرده و غالبا خواستار احیای برجام است پا پیش گذاشت و در بیانیه‌ای رسما اعلام کرد که اقدام‌های محدود‌کننده خود علیه جمهوری اسلامی را حفظ می‌کند و تحریم‌هایی که قرار بود از روز ۱۸ اکتبر لغو شود، فعال باقی می‌ماند. در بیانیه منتشر شده از سوی شورای اتحادیه اروپا آمده است که این اتحادیه دلایل معتبری دارد که براساس آن از لغو محدودیت‌هایی که قرار بود در ۱۸ اکتبر ۲۰۲۳ لغو شود، خودداری کند. همچنین کشورهای اروپایی تاکید کرده‌اند با توجه به این‌که ایران به تعهدات خود ذیل برجام و قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل عمل نمی‌کند، اروپا هم همچنان تحریم‌های خود در حوزه تسلیحاتی را فعال نگه می‌دارد. ‌به‌رغم اقدامات ضدایرانی اتحادیه اروپا، رزماری دیکارلو، معاون سیاسی دبیرکل سازمان ملل در نامه‌ای جداگانه خطاب به نماینده دائم جمهوری اسلامی ایران، خاتمه مقررات مذکور و خروج افراد و نهادهای ایرانی از فهرست شورای امنیت را تأیید کرده و تغییرات مذکور نیز رأس ساعت ۱۲نیمه‌شب در وب‌سایت سازمان ملل و فهرست یکپارچه تحریم‌های سازمان ملل اعمال شده است.

البته انتشار این بیانیه‌های رسمی را نمی‌توان مانعی برای تلاش گسترده آمریکا و کشورهای غربی علیه ایران دانست و مطمئنا آمریکا با همراهی کشورهای همسوی اروپایی درصدد است تا تمام تلاش خود را معطوف به توقف پیشرفت‌های ایران در عرصه هسته‌ای کند. بیانیه جدید وزارت خزانه‌داری آمریکا در راستای تکمیل همین پروژه است. وزارت خزانه‌داری آمریکا بامداد پنجشنبه اعلام کرد به بهانه منقضی‌شدن محدودیت‌های تسلیحاتی سازمان ملل علیه جمهوری اسلامی ایران ذیل قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت، تحریم‌های جدیدی را علیه تهران اعمال کرده است. براین اساس دفتر کنترل دارایی‌های خارجی این وزارتخانه (اُفَک) طی بیانیه‌ای اعلام کرده که ۱۱شخص، هشت نهاد و یک شناور را در کشورهای ایران، چین، ونزوئلا و هنگ‌کنگ تحریم کرده است. در این بیانیه ادعا شده که موارد تحریم‌شده جدید به توسعه و پیشرفت برنامه‌های موشکی بالستیک و هواپیماهای بدون‌سرنشین ایران کمک می‌کند. برایان نلسون، معاون وزیر خزانه‌داری آمریکا در امور اطلاعات مالی و تروریسم نیز مدعی شد: «انتخاب بی‌پروای ایران برای ادامه تولید پهپادها و سایر تسلیحات باعث طولانی‌شدن درگیری‌های متعدد در مناطق مختلف جهان می‌شود. آمریکا به اقدامات خود برای مختل کردن اشاعه پهپادها و سایر تسلیحات ایران برای رژیم‌های سرکوبگر و بازیگران بی‌ثبات‌کننده ادامه خواهد داد و ما جامعه بین‌المللی را تشویق می‌کنیم که این کار را انجام دهد.» اُفَک همچنین ادعا کرد: «‌به‌رغم انقضای قطعنامه۲۲۳۱، آمریکا بر تعهد خود برای مقابله با تهدید ناشی از خرید، توسعه و اشاعه موشک‌ها، پهپادها و سایر تسلیحات نظامی ایران ثابت‌قدم است.»

البته مقامات رسمی جمهوری اسلامی ایران نیز با صدور بیانیه‌ای رسمی اعلام کردند، ادعای آمریکا و کشورهای اروپایی برای ادامه این محدودیت‌ها در ظرفیت ملی به‌رغم خاتمه محدودیت‌های بین‌المللی را ناقض ماده۲۵ منشور ملل متحد می‌دانند. شرایط پیش‌آمده می‌طلبد که وزارت خارجه جمهوری اسلامی ایران در این‌خصوص اقدامی در شأن ملت بزرگ ایران ـ که بیشترین آسیب را از تحریم دیده‌اند -انجام داده و اسناد پایبندی خویش به تعهدات بین‌المللی و به تبع آن بی‌عملی آمریکا در قبال تعهدات برجامی خویش را بازنمایی کند تا برنامه‌ریزی آمریکا در این‌خصوص خنثی و حداقل عهده‌دار پرداخت هزینه‌های نقض برجام شود. حکمیت بین ایران و طرفین برجام سنگ محک خوبی برای شورای امنیت سازمان ملل است تا در این بزنگاه، نقش خود در حل‌و‌فصل منازعات بین‌المللی را ابراز کرده و پاسخگوی سازوکارها و وظایف خود در این‌خصوص باشد، چرا که به‌دلیل موضعگیری‌هایش همواره متهم به بی‌عملی یا جانبداری از قدرت‌های غربی می‌شود.

شورای اروپا که سابقه طولانی در بدعهدی و اقدامات ضدایرانی دارد این‌بار نیز به سبک و سیاق همیشگی خود گوی سبقت در دشمنی با ملت ایران را از آمریکا ربود و با انشتار بیانیه‌ای اعلام کرد: تحریم‌های تسلیحاتی سازمان ملل متحد علیه ایران را که از  ۲۶ مهرماه لغو شد همچنان برقرار نگه خواهد داشت. این شورا در تشریح این اقدام خود گفته است: با توجه به اجرایی نشدن برجام، اروپا به طور جداگانه از شورای امنیت، تحریم های مذکور را علیه ایران حفظ خواهد کرد. شورای اروپا اقدام حقوقی برای ابقای تحریم‌هایی را تصویب کرده که سازمان ملل متحد به دلیل فعالیت‌های هسته‌ای و موشک‌های بالستیک برای افراد و نهادهایی دخیل یا وابسته اعمال کرده است.این اتحادیه مدعی شد، تحریم جدیدی را برای ایران درنظر نگرفته است و تحریم‌های پس از لغو برجام، به قوت خود باقی می‌مانند. این دست اقدامات و بیانیه ها در حالی صادر می شود که کشورهای اروپایی خود را مشتاق احیای برجام دانسته و از عزم خود برای مقاومت در برابر اقدامات یکجانبه آمریکا علیه ایران صحبت می‌کردند اما خوی پلید آنها در این مقطع زمانی برای همگان آشکار شد چرا که همواره به حمایت از اقدامات ضدایرانی آمریکا پرداخته و ساز و کارهای مورد نیاز در این فرآیند را تکمیل می کنند. بدون شک این دست اقدامات همچون دهه های گذشته اثری در سست شدن اراده و عزم دانشمندان ایرانی و ملت ایران ندارد چرا که مروری بر حوادث و رویدادهای اخیر نشان می دهد آنها ثابت قدم تر از گذشته مسیر توسعه قدرت بازدارندگی کشور را طی کرده و هرگز حاضر به دادن باج به سران غربی نشدند چه بسا که برنامه های آنها در اغتشاشات پاییز سال گذشته نیز با شکست روبه‌رو شد وکشورهای اروپایی میزبان براندازان به صراحت متوجه خطای استراتژیک خود در این خصوص شده وخواستار از سرگیری مذاکرات شدند بنابراین اظهارات ناهمسو و متناقضی که در مقاطع مخلف از سوی اروپائی ها مطرح می‌شود نتیجه ای جز افزایش  بی‌اعتمادی تهران به کشورهای غربی ندارد و مطمنا سران اروپا برای تداوم مذاکرات و احیای برجام ناچار هستند که اقدامات ملموس و عینی را در دستور کار خود قرار دهند؛ زیرا مسلما جمهوری اسلامی‌ایران از صنعت هسته‌ای و توانمندی‌های دفاعی خود پا پس نمی‌کشد و هیچ فرصتی را در این زمینه از دست نمی دهد.