یک جاده، سه استان، هزار اما و اگر...

از این جاده ۵۹ کیلومتر در گیلان ۱۲ کیلومتر در مازندران و ۷۴ کیلومتر در قزوین قرار دارد که در گیلان تاکنون ۱۰ کیلومتر آن انجام شده و پنج کیلومتر در حال مناقصه به پیمانکار و ۲.۵ کیلومتر نیز در دست احداث و در حوزه قزوین هم ۹.۵ کیلومتر در دست اجراست.

مسیری که از جهات مختلف بسیار مهم و ارزشمند است و دولت سیزدهم هم عزم خود را برای احداث کامل آن جزم کرده اما سازمان حفاظت محیط‌زیست می‌گوید باید پیوست‌های زیست محیطی آن کسب و نگرانی‌ها در مورد آسیب رسیدن به طبیعت از بین برود.

محور قزوین- رحیم آباد - کلاچای یکی از مهمترین پروژه‌های عمرانی کشور است که ساخت آن در سال ۸۹ مصوب شد و حالا نزدیک به ۱۳ سال است ساکنان استان‌های قزوین، گیلان و مازندران چشم انتظار مانده‌اند تا احداث یک محور جدید برای برقراری ارتباط بین آنها به نتیجه برسد.

آن‌طور که در زمان تصویب این پروژه عنوان شد، با اجرای این مسیر که حدود ۱۴۵ کیلومتر طول دارد قرار است سالانه بیش از ۵۰ میلیون لیتر سوخت صرفه‌جویی شده و همچنین کریدورهای جنوب، مرکز و شرق به شمال و شمال غربی کشور شامل جاده‌های چالوس، هراز، آزاد‌راه تهران شمال و مسیر قدیم قزوین - رشت با کاهش شدید بار ترافیکی همراه شوند.

 بعد از انجام مطالعات اولیه کلنگ اجرای پروژه در سال ۱۳۹۲ به زمین خورد اما پس از ۶ سال و در مرداد ماه سال ۹۸ به دلیل نداشتن پیوست زیست‌محیطی و ایجاد مشکلات در این حوزه برای منطقه اجرای آن متوقف شد. این در حالی است که بخشی از پروژه یعنی محور قزوین به الموت پیشرفت خوبی داشت اما با اعلام شورای حفظ حقوق بیت‌المال کار در ادامه مسیر و بعد از حدود ۵۰ میلیارد تومان هزینه متوقف شد تا تکلیف پیوست محیط‌زیست این پروژه مشخص شود. با این کار مشخص شد باز هم پروژه‌ای بدون این‌که نظر مساعد تمام سازمان‌ها را جلب کرده باشد، به یکباره مطرح و کلنگش به زمین خورده و از همان ابتدا با مشکلاتی مواجه شده است.
 
کمک به کاهش بارترافیکی مسیرهای دیگر
استان قزوین هم اکنون به جز استان مازندران با پنج استان کشور از طریق راه‌های اصلی و آزادراه ارتباط دارد و برای ارتباط با مازندران اقدام به احداث پروژه محور قزوین، الموت به تنکابن کرده است. با در نظر داشتن حجم بالای ترافیک در محورهای چالوس و هراز، بازگشایی محور در حال احداث قزوین، الموت به تنکابن به استان مازندران و آغاز عملیات محور قزوین، رحیم آباد به کلاچای به استان گیلان هر دو با مشخصات راه اصلی می‌تواند به عنوان شاه راه‌های مهم ارتباطی کشور مطرح شوند. سال ۹۰ بود که مدیرکل راه وترابری وقت استان قزوین، از احداث محور قزوین، رحیم آباد به کلاچای در استان گیلان خبر داد و گفت که این محور دارای اهمیت ملی است. در آن زمان اهمیت احداث این مسیر در حد محور قزوین، الموت به تنکابن عنوان شد و گفتند که ارتباط محورهای جنوبی با دو استان شمالی کشور یعنی مازندران و گیلان از استان قزوین می‌تواند بسیار حیاتی باشد و با توجه به تخصیص ۱۰ میلیاردریال از سوی استان گیلان، به محض پایان طرح مطالعاتی از سوی مشاور عملیات اجرایی این محور که ۱۰۰ کیلومتر آن در استان قزوین قرار دارد، آغاز خواهد شد. حالا بعد از گذشت بیش از یک دهه معاون وزیر راه و شهرسازی اعتبار برآورد شده و موردنیاز برای احداث جاده قزوین- رحیم آباد - کلاچای به عنوان پیوند دهنده استان‌های گیلان، مازندران و قزوین را ۱۰ هزار میلیارد تومان اعلام کرده است.

خیرا... وحید خادمی با بیان این‌که در زمان حاضر تردد بخشی از این جاده به صورت روستایی و بخشی هم به شکل فرعی در بین اهالی این استان‌ها برقرار است، می‌گوید: آنچه مورد تقاضا و در قانون بودجه به آن توجه شده این است که جاده قزوین، رحیم آباد و کلاچای به طول ۱۵۶ کیلومتر به صورت جاده اصلی احداث شود. با تخصیص اعتبارات موردنیاز برای احداث این جاده بتوان تردد کریدور جنوب به شمال همانند دیگر جاده‌های کشور برقرار شود.

آن‌طور که معاون وزیر راه و شهرسازی اعلام می‌کند، جاده در استان گیلان محدودیت زیست محیطی ندارد و بناست جاده فعلی تعریض و کار تداوم یابد. ولی در محدوده مازندران و گیلان این محور کاملا خاکی و در حد دسترسی اولیه است تا مردم بتوانند از این محور که حدود ۳۵ کیلومتر است استفاده بهتری کنند.
 
روستاییان؛ منتظر تعیین تکلیف
چند روز پیش استانداران گیلان ومازندران و قزوین به‌همراه معاون وزیر راه و شهرسازی برای بازدید از پروژه به مازندران رفته بودند. نماینده عالی دولت در گیلان با اشاره به انتظار مردم این منطقه در خصوص تکمیل جاده کلاچای، رحیم آباد، قزوین، گفت که این مسیر می‌تواند یک جاده ترانزیتی مهم در منطقه باشد و مردم انتظار نوسازی، تجهیز و بهره‌برداری از آن را در اسرع وقت دارند.

اسدا... عباسی با بیان این‌که از حدود سال ۸۹ برای احداث این جاده اقداماتی انجام و ردیف بودجه مشخصی در این خصوص در نظر گرفته شد، ادامه داد: «دولت سیزدهم اهتمام ویژه‌ای در احداث و نوسازی این مسیر دارد و در این صورت است که اقتصاد کشاورزی، گردشگری و دامی مردم منطقه شکوفا می‌شود.» استاندار مازندران هم ساخت این راه را تکمیل کننده کریدور شمال به جنوب می‌داند و می‌گوید که نقش سه استان گیلان، مازندران و قزوین در توسعه منطقه بسیار مهم است لذا یک قرار‌داد خواهر‌خواندگی میان این سه استان به منظور توسعه در بخش‌های مختلف به امضاء خواهد رسید.

سید‌محمود حسینی‌پور با اشاره به وجود ۱۰روستا از مازندران در منطقه اشکورات رودسر، ادامه می‌دهد: «در منطقه اشکورات ۱۱روستا با جمعیتی بالغ بر یک‌هزار نفر حضور دارند که به لحاظ کیفیت در تولید محصولات غذایی نقش منحصر به فردی بر عهده آنهاست.»

استاندار قزوین هم با اشاره به این‌که اقدامات خوبی در جهت تکمیل این جاده صورت گرفته‌، می‌گوید: «در روزهای اخیر اتفاقات خوبی در توسعه جاده‌ها در استان‌های البرز، تهران، قروین با شمال کشور افتاده و افتتاح محور تهران شمال نقطه عطف آنهاست.»

محمد‌مهدی اعلایی دو محور الموت تنکابن و کلاچای و رحیم آباد را محورهای اصلی در افزایش مراودات میان سه استان گیلان، مازندران و قزوین عنوان کرده و تاکید می‌کند: «تمام تلاش‌ها برای توسعه امکانات در راستای تکمیل این جاده انجام شده و حضور استانداران این سه استان در کنار هم و پای کار، نماد وحدت، همدلی و هماهنگی توسعه کشور در حوزه‌های مختلف است.»

مزایای جاده قزوین - رحیم آباد - کلاچای
اتصال قزوین، گیلان، مازندران
مسیر دارای ۹۲ دستگاه پل است
کاهش ۱۶۶کیلومتری مسیر
کاهش زمان سفر از ۶ به ۳ ساعت
صرفه‌جویی سالانه ۱۰۰ میلیون لیتر سوخت

بحث و جدل سازمان‌ها
چند سال پیش مدیرکل وقت محیط زیست استان قزوین اجرای این پروژه را از نظر زیست محیطی دارای مشکلات جدی دانست که ادامه آن منطقی نیست. حسن پسندیده به برخی از مشکلات زیست محیطی در طول مسیر اجرای این پروژه اشاره و اظهار کرد: در کیلومتر۹ جاده قزوین - کلاچای سنگ‌های بزرگ بازگشایی مسیر وارد رودخانه شده که می‌تواند در صورت بروز بارش‌ها مشکل‌ساز شود. در کیلومترهای ۱۰ و ۱۷ پوشش گیاهی، مراتع و منابع طبیعی در روستای میزوج دچار تخریب و آسیب شده و همچنین تالاب دریابک در کیلومتر ۲۱ نیز آسیب دیده است و در کیلومتر ۶۳ این مسیر نیز زیستگاه پلنگ تخریب شده و عملیات جاده‌سازی بر محیط فیزیکی و بیولوژیک تأثیر دارد.

این مسئول حفظ کوهستان و منابع‌ طبیعی را بسیار مهم برشمرد و اضافه کرد: به‌نظر می‌رسد باید ادامه ساخت‌جاده رحیم‌آباد به کلاچای متوقف شود تا شاهد تخریب محیط‌زیست نباشیم و به‌جای آن جاده موجود که ظرفیت خوبی دارد اصلاح و تعریض و جایگزین محور جدید باشد. جاده الموت به تنکابن هم بدون نگاه زیست‌محیطی آغازشده و رحیم‌آباد و کلاچای هم تخریب گسترده دارد. با این اظهارات و در نهایت توقف پروژه، عملا اجرای پروژه با مشکلات جدی روبه‌رو شد تا جایی که ابوالفضل یاری رئیس سازمان برنامه و بودجه استان قزوین در سال۱۴۰۰ در نشست با اصحاب رسانه استان قزوین به صورت تلویحی ادامه این پروژه را غیرممکن دانست.