حکایت عیاران و طراران در عصر صفویه

از جمله داستان سریال «مهیار عیار» که ماجرای راهزنی است که بر اساس یک اتفاق، مسیر زندگی‌اش تغییر می‌کند و هر بار درگیر داستانی می‌شود. به تعبیری داستان سریال شامل اتفاقاتی است که در دوران صفویه در شهر اصفهان می‌گذرد و مهیار با بازی کامران تفتی آنها را حل می‌کند.

مهیار عیار به کارگردانی سید جمال سید حاتمی و تهیه‌کنندگی بهروز مفید در حال تولید برای پخش از شبکه دو است. داستان در دوران صفویه می‌گذرد که می‌توان گفت دوران باشکوه تاریخ ایران است و از این نظر مخاطبان با بخشی از تمدن این دوره از تاریخ هم بیشتر آشنا خواهند شد. این سریال در ۳۰ قسمت تولید می‌شود. در این مجموعه کامران تفتی، متین ستوده، بهنام تشکر، محمود جعفری، صفا آقاجانی، مهرداد ضیایی، پریا مردانیان، دانیال نوروش، بهراد خرازی، سامرند معروفی، بایک نوری و... ایفای نقش کرده‌اند. جام‌جم با بهروز مفید، تهیه کننده و کامران تفتی، سامرند معروفی، جواد انصافی، رامین ناصرنصیر، آتش تقی پور و صفا آقاجانی، بازیگران این مجموعه گفت‌وگویی داشته که می‌توانید برای آشنایی بیشتر با سریال همراه ما باشید.

بهروز مفید را با سریال‌های پرمخاطبی که برای تلویزیون ساخته، می‌شناسیم. از جمله مجموعه‌های هشت و نیم دقیقه، گمشده، یک وجب خاک، پای پیاده، محکومین، زیرزمین، در کنار پروانه‌ها، بیگانه‌ای با من است و... او این روزها سخت مشغول تهیه و تولید سریال مهیار عیار است که در این باره به جام‌جم می‌گوید: طرح این سریال حدود سه سال قبل از طرف سیما فیلم به من پیشنهاد شده بود. یعنی طرح اولیه، داستان راهزنی بود که براثر اتفاقی متحول شده و روحش توسط یک مرد خریداری و با این تغییری که برایش ایجاد می‌شود، زندگی‌اش در مسیر دیگری قرار می‌گیرد که با روحیه جوانمردی و در عین حال به‌خاطر استعداد، توانایی‌ها و هوش فردی که دارد، باعث می‌شود بخشی از مشکلاتی که برای مردم پیش می‌آید را نیز حل کند. این طرح اولیه‌ای بود که مطرح شد و پیشنهاد کردم بستر تاریخ را برای روایت این داستان در نظر بگیریم.
     
اتفاقات ایران در دوره صفویه

وی ادامه می‌دهد: دوران صفویه را برای این داستان انتخاب کردیم. به این خاطر که دوران شکوفایی فرهنگ و تمدن ما بوده است. بنابراین می‌توانستیم یک‌سری مسائل تمدنی و فرهنگی آن مقطع را به‌صورت زیرپوستی مطرح کنیم. این پیشنهاد ما مورد استقبال سیمافیلم قرار گرفت. از این رو یکی دو کاراکتر را به داستان اضافه کردیم. مثل شخصیت حکیم که شاگرد شیخ بهایی بوده است. ضمن این‌که به جهانگردانی که در آن دوران به ایران سفر می‌کردند هم پرداخته‌ایم. وی در پاسخ به این سؤال که تا چه حد وقایع تاریخی در داستان این سریال روایت می‌شود بیان می‌کند: چون داستان در آن مقطع زمانی رخ می‌دهد، ناخودآگاه در مورد اتفاقات ایران در دوران صفویه هم به‌صورت زیرپوستی نکاتی را بیان می‌کنیم.  مفید می‌افزاید: در کنار داستان اصلی که مربوط به زندگی پهلوان داستان است، حدود ۱۰تا ۱۵ داستان هم خواهیم دید. تلاش گروه این است که کار را تا انتهای سال به پایان برسانیم و طبق صحبت‌هایی که داشتیم، این سریال در کنداکتور ماه رمضان قرار دارد.

وی درباره لوکیشن‌های این سریال توضیح می‌دهد: ابتدا قرار بود تصویربرداری را در شهرک غزالی و دو سه شهر دیگر انجام بدهیم. اما با تغییراتی که توانستیم در شهرک بدهیم، خیلی از لوکیشن‌ها را توانستیم در آنجا بزنیم. البته به فراخور داستان باید سری به اطراف یزد و کاشان هم بزنیم که فکر می‌کنم در فصل پاییز تصویربرداری به این بخش برسد.

این تهیه‌کننده درباره حضور امرا... احمدجو به عنوان مشاور فیلمنامه در این پروژه هم بیان می‌کند: ساختار اصلی فیلمنامه متعلق به آقای نیکو، نویسنده سریال است که نگارش فیلمنامه را هم این نویسنده برعهده دارد. اما از آقای احمدجو هم خواستیم در فضای دیالوگی خاصی که این سریال دارد و جزو تخصص‌های ایشان است، همکاری کنیم. مفید درباره انتخاب سید حاتمی به عنوان کارگردان سریال هم توضیح می‌دهد: آقای حاتمی دو تجربه در این زمینه داشته؛ یکی سریال «سرزمین کهن» و دیگری سریال «مستوران» که در اولی دستیار بود و در دومی کارگردان. در سریال محکومین هم همکاری خوبی با هم داشتیم. احساس من این بود که توانایی ساخت این سریال را دارد. بنابراین ایشان را برای کارگردانی سریال انتخاب کردیم. وی درباره این که آیا ممکن است مهیار عیار به فصل دوم هم برسد، می‌گوید: فعلا در این باره نظری ندارم. باید سریال پخش شود و بازخورد آن را ببینم.
وی همچنین در پاسخ به این پرسش که آیا بازیگران با گویش و لهجه خاصی صحبت می‌کنند یا نه هم عنوان می‌کند: ما در این سریال اصلا وارد فضای لهجه نشدیم. چون ممکن بود مشکلاتی را به همراه داشته‌باشد. البته بخشی از شخصیت‌هایمان مانند راهزن‌ها گویش‌های ویژه خودشان را دارند. 
   
 نقش مباشر خاتون سریال را دارم

‌رامین ناصر نصیر را این اواخر در یک سریال تاریخی به نام «آتش و باد» دیده ایم. بازیگری که سال‌هاست در این عرصه فعالیت می‌کند و ایفاگر نقش‌های متفاوتی هم بوده‌است. او درباره نقشی که در سریال مهیار عیار بازی می‌کند، به جام‌جم بیان می‌کند: یکی از شخصیت‌های اصلی این سریال خاتونی است که در ابتدای داستان وارد چالش‌هایی می‌شود. من نقش افزون، مباشر او را بازی می‌کنم. یعنی مردی که در تشکیلات پدر خاتون بوده و بعد از مرگ پدر هم در تشکیلات خاتون است. در واقع هم به نوعی برای خاتون پدری می‌کند و هم پیشکار اوست که درگیر چالش‌هایی می‌شود که برای خاتون اتفاق می‌افتد.

وی در پاسخ به این پرسش که گریم و گویش خاصی هم دارد، ادامه می‌دهد: به خاطر نقشی که در این سریال بازی می‌کنم، با گریم، کمی سنم را بالا برده اند و بیشتر از سن واقعی‌ام را بازی می‌کنم. برای این‌که شیرینی و نمک خاصی هم به نقش بدهند، برایم شکم گذاشته اند و این شخصیت از نظر فیزیکی با خودم کمی متفاوت است. اما درباره گویش باید بگویم با این‌که داستان در اصفهان و در ایام قدیم می‌گذرد ولی برای این‌که یکدستی کار را حفظ کنیم، قرار شد لهجه نداشته باشیم. حتی بازیگران نقش‌های خارجی هم با فارسی سلیس صحبت می‌کنند.  از آنجا که ناصر نصیر این اواخر در سریال آتش و باد هم که یک اثر تاریخی است، ایفای نقش کرده درباره جذابیت نقش‌های تاریخی هم می‌گوید: به هر حال کارهای تاریخی سختی‌های خودش را دارد و با کارهای معاصر تفاوت‌های بسیاری دارد و پیچیده است. اما جذابیت‌هایی دارد که آن جذابیت‌ها را کارهای دیگر ندارند.

وی در ادامه پاسخ به این سؤال عنوان می‌کند: وقتی قرار است بازیگری نقش تاریخی را بازی کند که مابه‌ازای تاریخی دارد و تصوری از آن در ذهن مردم وجود دارد، بازی کردنش حساسیت‌ها و ظرافت‌های خاص خودش را دارد. در کل فکر می‌کنم برای هر ایرانی که کمی دغدغه تاریخ داشته باشد، هر موضوعی که در آن بستر مطرح شود، برایش جذاب است. برای من هم به عنوان بازیگری که در چنین فضایی قرار می‌گیرد، تجربه جذابی است. این سریال فیلمنامه خوبی هم دارد و من با کارگردان هم پیش از این تجربه همکاری داشتم. آقای سید حاتمی ظرافت‌های خاصی در کارهایی که می‌سازد، دارد. جزو معدود کارگردان‌هایی است که مقوله بازیگری را می‌شناسد و می‌تواند به بازیگر کمک کند تا بازیگر هم بتواند در کارش ظرافت داشته باشد. بنابراین از این نظر خوشحالم که بار دیگر با این کارگردان همکاری می‌کنم.

ناصر نصیر درباره پیش‌بینی‌اش از بازخورد مخاطبان این سریال هم بیان می‌کند: من فکر می‌کنم با توجه به متن و کارگردانی که این کار دارد، سریال خوبی خواهد شد و مخاطب هم آن را دوست خواهد داشت. چون کار داستانی است و مخاطب هم کارهای داستانی را دوست دارد و با آن ارتباط برقرار می‌کند. در این سریال هم مثل «آتش و باد» با شخصیت‌های تاریخی سروکار نداریم و صرفا داستان در یک دوره تاریخی روایت می‌شود که جزو باشکوه‌ترین دوران تاریخی ایران است. 

وی در پاسخ به این سؤال که چقدر با این دوره از تاریخ آشنایی و مطالعه داشته است هم می‌گوید: همان‌طور که گفتم کار تاریخی سختی‌های خودش را دارد و از این نظر فکر می‌کردم بعد از آتش و باد فعلا سریال تاریخی کار نکنم اما یکی از دلایلی که حضور در این کار را برای من جالب و جذاب می‌کرد همین نکته است که داستان در این دوره از تاریخ می‌گذرد، البته با این دوره پیش از این سریال هم آشنایی داشتم. به هر حال دوره صفویه دوره شکوفایی هنر ایرانی هم هست که می‌توان آثار آن را در اصفهان هم دید. از بناهای تاریخی گرفته تا خوشنویسی و آدم‌هایی مثل رضا عباسی و میرعماد. اصلا شعر در آن دوره شکوفا می‌شود. بنابراین برای من حضور در این سریال خیلی جذاب است. 
     
ماجراهای سرپرست یک کاروان

آتش تقی‌پور که آخرین حضورش در تلویزیون به سریال «خودخواسته» برمی‌گردد که سال ۱۴۰۰ پخش شد، بازیگر سریال‌هایی چون: معمای شاه، ستایش، از سرنوشت و آخرین بازی بوده است. او درباره نقشی که در سریال مهیار عیار بازی می‌کند به جام‌جم می‌گوید: من در این سریال نقش سرپرست یک کاروان را بازی می‌کنم که البته لهجه و گویش خاصی ندارد.  وی در ادامه می‌افزاید: برای این سریال زحمت بسیاری کشیده شده است. از ساخت دکور و لوکیشن‌ها گرفته تا طراحی لباس و گریم؛ بنابراین کار بسیار خوبی خواهد شد. از طرفی فضا برای من به‌عنوان بازیگر کار بسیار باورپذیر بود و می‌توانستم خودم را در آن دوره از تاریخ تصور کنم؛ ضمن این‌که داستان در دوران صفویه می‌گذرد که دوران جالبی در تاریخ است. فکر می‌کنم مردم هم این سریال را دوست داشته باشند، به‌خصوص این‌که یکی از قهرمان‌های داستان، یک زن به نام خاتون است.  تقی‌پور همچنین درباره همکاری با سید‌حاتمی بیان می‌کند: همکاری بسیار خوبی با هم داشتیم. آقای حاتمی کارگردان خوبی است و به کارش هم بسیار مسلط است.
   
 لباس چرم‌فروش کنجکاو را پوشیدم

جواد انصافی را بیشتر با شخصیت عبدلی در مجموعه «عبدلی و اوستا» می‌شناسیم. او این روزها سخت مشغول بازی در سریال «مهیار عیار» است که درباره حضورش در این سریال و نقشی که بازی می‌کند به جام‌جم می‌گوید: من در این سریال نقش یک چرم‌فروش را بازی می‌کنم. در واقع سه کاسب در این داستان وجود دارد که کنجکاوی‌های خاص خودشان را دارند و نسبت به اتفاقاتی که رخ می‌دهد، دقت دارند که یکی از آنها چرم‌فروش است که من آن نقش را بازی می‌کنم.  وی همچنین می‌افزاید: طبق صحبت‌هایی که با کارگردان داشتیم من گفته بودم که معمولا نقش‌ها و کارهای جدی بازی نمی‌کنم اما از من خواست که برای این نقش کمی طنازی کنم و این شخصیت خیلی جدی نباشد و در عین سادگی که دارد، شیرینی و طنز خودش را هم داشته باشد.  وی ادامه می‌دهد: شخصیت چرم‌فروش، شخصیت خوب و جالبی است. از ابتدا تصمیم من این بود که با گویش آذری صحبت کنم، چون دوره صفویه است و تعداد آذری‌ها در آن دوران زیاد است اما کارگردان خواست که بازیگران بدون لهجه و گویش خاصی صحبت کنند. حتی گزمه‌ها هم که اغلب آذری بودند بدون لهجه صحبت می‌کنند. من فقط سعی کردم در کلام و بازی آن شیرینی را داشته باشم.  انصافی درباره حضور در یک اثر تاریخی هم عنوان می‌کند: من پیش از این سریال در «مستوران» که بخشی از سریال را آقای سید‌حاتمی کارگردانی می‌کرد با ایشان همکاری داشتم و قرار بود نقش دلقک شاه عباس به نام «کل عنایت» را بازی کنم که وقتی کارگردانی سریال به شخص دیگری سپرده شد، این اتفاق هم منتفی شد.  وی در ادامه درباره جذابیت‌های حضور در یک مجموعه تاریخی می‌گوید:  یکی از دلایلی که شاید باعث شد دوستان من را برای این سریال انتخاب کنند این بود که من درباره این دوره از تاریخ مطالعه و کار کرده‌ام و یکی دو نمایش در این دوره روی صحنه بردم و با این فضا آشنایی کاملی دارم.
     
مادرانه‌های همسایه مهیار

صفا آقاجانی این اواخر در سریال «مستوران» حضور داشت و بار دیگر با سید‌جمال سید‌حاتمی در یک اثر تاریخی دیگر همکاری می‌کند. وی درباره نقشی که در این سریال بازی می‌کند به جام‌جم می‌گوید: مهیار که نقش اصلی سریال است همسایه‌ای دارد که من آن نقش را بازی می‌کنم؛ یعنی خانم همسایه‌ای هستم که برای مهیار حکم مادری هم دارد.  وی ادامه می‌دهد: خانمی که من نقش آن را بازی می‌کنم زنی مهربان و به اندازه خودش آدم با‌دانشی است و سعی می‌کند با نصایح مادرانه به مهیار، این حس را القا کند. 

وی در پاسخ به این سؤال که چقدر فضای سریال  مهیار عیار به مستوران شباهت دارد هم بیان می‌کند: مستوران خیلی فضای فانتزی داشت. اما فضای مهیار عیار کاملا جدی است. البته در هر دو سریال خیلی بعد تاریخی کار، پررنگ نیست و بیشتر روایت داستان است.  آقاجانی درباره جذابیت‌های حضور در یک اثر تاریخی می‌گوید: حضور کارگردان و تهیه‌کننده و متن و فیلمنامه این سریال برایم جذابیت دارد، بنابراین کار کردن در چنین فضایی می‌تواند هم برای بازیگران و هم برای مخاطب جذابیت داشته باشد؛ ضمن این‌که کارگردان هم بتواند فضاسازی خوبی داشته باشد که هم در مستوران و هم در مهیار عیار این اتفاق افتاده است و کارگردان توانسته فضاسازی خوبی در زمینه گریم، لباس و طراحی صحنه داشته باشد.  وی همچنین می‌افزاید: یقین دارم که مردم ما عاشق قصه هستند و این سریال هم قصه جذابی دارد و این نکته بسیار مهمی است؛ چون جذابیت کارهای تاریخی صرفا جذابیت‌های بصری نیست، بلکه قصه هم هست که این سریال قصه خوب و جالبی را روایت می‌کند. بنابراین من تصور می‌کنم مردم مهیار عیار را دوست داشته باشند. 
   
 نقش شاگرد شیخ‌بهایی را بازی می‌کنم

 سامرند معروفی، بازیگر سریال‌هایی چون: مینو، خانواده دکتر ماهان و بیگانه‌ای با من است، یکی از بازیگران مجموعه مهیار عیار است که در گفت‌و‌‌گو با جام‌جم درباره نقشی که ایفا می‌کند، می‌گوید: من نقش حکیم محمد دردشتی را بازی می‌کنم که طبیبی است در دوران صفویه که جزو شاگردهای شیخ‌بهایی هم محسوب می‌شود که البته به‌جز شغل طبابت، چون انسان عالمی بوده و روی علوم مختلف تسلط داشته و مورد احترام بزرگان شهر قرار گرفته، افراد بسیاری برای حل مشکلات‌شان به او مراجعه می‌کردند.

وی ادامه می‌دهد: از آنجا   که داستان در دوران صفویه و در اصفهان می‌گذرد، شاید خیلی جذاب‌تر بود که افراد با گویش شیرین اصفهانی صحبت کنند اما به صلاحدید سازندگان این اثر قرار بر این شد که ما با گویش و لهجه صحبت نکنیم.

وی همچنین درباره گریم این شخصیت هم می‌افزاید: به واسطه نقشی که من در این سریال دارم، گریم خاصی هم برای این کاراکتر طراحی شده است. به هر حال باید شبیه به افرادی می‌شدم که در آن دوران زندگی می‌کردند که یکی از گریم‌های خوب و دوست‌داشتنی است که من تا به امروز در یک اثر نمایشی داشته‌ام.

معروفی درباره تجربه بازی در یک اثر تاریخی هم می‌گوید: اتفاق جالبی که برای من افتاده این است که اولین بار که مقابل دوربین یک سریال تلویزیونی سال ۱۳۷۹ در اصفهان رفتم و بازی کردم، سریال «شیخ‌بهایی» بود. اتفاقا جزو یکی از شاگردان شیخ‌بهایی در آن سریال بودم. بنابراین حضورم در این سریال شبیه به اولین کاری است که بازی کردم و این اتفاق برایم جالب است. از طرفی خودم به کار تاریخی خیلی علاقه دارم و به واسطه همین علاقه بالطبع در این زمینه مطالعه زیاد دارم. ضمن این‌که من در دوره‌ای در اصفهان زندگی کرده‌ام و با آثاری که از دوران صفویه به جای مانده آشنا هستم. جالب‌تر این‌که در همان محله دردشت قدیم که در فیلمنامه‌مان است من یک سال زندگی کردم. با این حال داستان سریال سندیت تاریخی ندارد و زاییده ذهن نویسنده است.  وی همچنین درباره همکاری با سیدحاتمی به عنوان کارگردان توضیح می‌دهد: اولین بار است که مقابل دوربین این کارگردان می‌روم. اما به قدری کاربلد است که از همان ابتدا تعامل و ارتباط خوبی با هم پیدا کردیم و کارکردن با ایشان خیلی لذتبخش است. از طرفی خوشحالم من باز هم در کاری بازی می‌کنم که آقای مفید تهیه‌کننده آن است. چون اعتقاد دارم ایشان یکی از کاربلدترین و بهترین تهیه‌کننده‌هایی است که من تا به امروز با ایشان کار کردم. اطمینان دارم این سریال هم یکی از کارهای پربیننده ایشان خواهد بود.در این مجموعه هنرمندان بسیاری در پشت دوربین حضور دارند. از محمدرضا محمدی‌نیکو به عنوان نویسنده گرفته تا امرا... احمدجو که مشاور نویسنده این سریال است. در کنارشان، حسین باقریان به عنوان مدیر تولید، مسلم تهرانی در مقام مدیر فیلمبردار‌ی،مرتضی پورحیدری به عنوان طراح صحنه،ژاله زکی‌زاده نیز در مقام طراح لباس با این پروژه همکاری می‌کنند. همچنین علیرضا نیازی مدیر صدابرداری این سریال است و آرمین اسماعیلی کار طراحی چهره‌پردازی را برعهده دارد. امین پیرحیاتی مدیر برنامه‌ریزی کار است و حمیده مقدسی کار انتخاب بازیگر و دستیار یک کارگردانی را برعهده دارد. ضمن این‌که ماهگل کرامتی منشی صحنه و نسیم افشاری عکاس و فیلمبردار پشت صحنه و فریبا قشلاقی مسئول امور مالی این مجموعه تاریخی است.

مرور نقش‌ها

در سریال تاریخی مهیار عیار هنرمندان ایفاگر نقش‌های متفاوت هستند به‌همین‌دلیل مروری برای نقش‌های آنها داشتیم

۱- کامران تفتی  ایفاگر نقش اصلی سریال یعنی مهیار است که داستان درباره این شخصیت و ماجراهایی که خلق می‌کند روایت می‌شود. این هنرمند تا به امروز لباس کاراکترهای متفاوت را به تن کرده است. او علاوه بر بازیگری تجربه اجرای برنامه‌های مختلف هم دارد و نشان داده می‌تواند مجری خوبی هم باشد.

۲- بهنام تشکر بازیگری که این روزها سریال «نیکان» را روی آنتن دارد و در آثار بسیاری ازجمله وارش، بوم و بانو و باخانمان بازی کرده است، در این سریال نقش یک کلانتر را دارد که فضای متفاوتی را در این سریال ایجاد می‌کند و جزو نقش‌های منفی سریال است که به گفته تهیه‌کننده او به‌خوبی توانسته از پس این نقش بربیاید.

۳- سیامک صفری را بیشتر با نمایش‌هایی که روی صحنه بازی کرده می‌شناسیم اما او بازیگر سریال‌هایی چون آنام، مختارنامه و فرار بزرگ بوده است که در سریال مهیار عیار نقش داروغه شهر را بازی می‌کند.

۴- متین ستوده بازیگر سریال‌هایی چون لیسانسه‌ها، سارق روح، سر دلبران و میکائیل در این سریال نقش خاتون که کاراکتر اصلی زن سریال است را بازی می‌کند. نقشی که پیش از این قرار بود الیکا عبدالرزاقی آن را ایفا کند که به دلایلی متین ستوده جایگزین او شد. 

۵- آشا محرابی بازیگر سریال‌هایی چون طعم‌طمع، شرم، کلبه‌ای در مه و آمین در سریال مهیار عیار نقش دستیار خاتون را بازی می‌کند که به گفته تهیه‌کننده سریال، بسیار نقش پیچیده و خاص و متفاوتی است. 

۶- رویا میرعلمی  بازیگری که این اواخر با حضور در سریال «مستوران» فضای تاریخی متفاوتی را تجربه کرد و تاکنون در سریال‌های لیسانسه‌ها، شمعدونی و ترور خاموش هم ایفای نقش کرده، در این مجموعه نقش مارچا، زن گرجی سریال را بازی می‌کند.