بازگشت اژدهای ترال به آب‌های جنوب

بعد از رسانه‌ای‌شدن صید ترال در آب‌های جنوب توسط کشتی‌های چینی و فشار اجتماعی مردم، در سال ۹۹ اعلام شد به مدت دو سال از ادامه فعالیت این کشتی‌ها جلوگیری می‌شود اما انگار با به پایان‌رسیدن این مدت، بار دیگر ترالرها به آب‌های ایران بازگشته‌اند و در حال جاروکردن کف دریا هستند.شاید این دو سال فرصت خوبی برای آنها بوده تا دریا جان دوباره‌ای بگیرد و بتوانند بهتر به اهداف‌شان برسند. متاسفانه با ورود دوباره این کشتی‌ها نگرانی‌ها در رابطه با از بین‌رفتن محیط زیست و به خطر افتادن شغل صیادان بومی افزایش یافته است.حالا استان‌های خوزستان، بوشهر، هرمزگان و سیستان و بلوچستان به نمایندگی از کل ایران فقط یک درخواست دارند و آن هم این که صید ترال باید برای همیشه در آب‌های ایران ممنوع شود.
در نیمه دوم دهه۹۰ با صدور بی‌ضابطه و گسترده مجوز صید ترال که عمدتا به نام صید فانوس ماهیان رخ می‌داد، نابودی ذخایر آبزی در خلیج فارس و دریای مکران و تخریب محیط‌زیست دریایی به طرز عجیبی سرعت گرفت و هر روز صدمات زیادی به این منطقه وارد می‌شد.در آن زمان عملا محیط‌زیست دریایی خلیج فارس و دریای عمان کاملا رها شده و با کمترین نظارت در اختیار کشتی‌های ترالر قرار گرفته بود و بیش از ۱۰۰ ترالر تحت عنوان کشتی‌های صید فانوس ماهی به صورت آزادانه بستر دریا را شخم زده و با تجاوز گسترده به حریم آب‌های ساحلی زیر ۱۲ مایل، ذخایر آبزی و ماهیان تجاری را غارت و در بیشترین حد ممکن برداشت می‌کردند. در این میان سازمان شیلات کمترین کنترل، پایش و برخورد قانونی در مورد این کشتی‌های متخلف و غیرمجاز را داشت و این وضعیت فاجعه‌بار سال‌ها پشت سر هم تکرار می‌شد.شیلات به طور عجیب و سوال‌برانگیزی به صدور مجوز بیشتر برای این کشتی‌هایی که تخلفات‌شان محرز شده بود، ادامه داد و علی‌رغم اعتراض گسترده صیادان، جوامع محلی، فعالان و متخصصان محیط‌زیست، این روند تخریب محیط‌زیست دریایی و ذخایر ارزشمند آن ادامه یافت.
   
 نان سفره صیادان جنوب در جیب خارجی‌ها
نابودی ذخایر و تهدید معاش صیادان محلی و بحران‌های اقتصادی، اجتماعی و زیست‌محیطی به وجود آمده ناشی از صید ترال کشتی‌های صنعتی، با قدرت و نفوذ عمیق در لایه‌های مختلف تصمیم‌گیری دولتی و ارتباطات موجود است. صیدهایی که به ذخایر آبزی آسیب زده و نان سفره جامعه محروم سواحل جنوب کشور را برداشته و به همراه سودهای نجومی هزاران میلیارد تومانی به جیب خارجی‌ها می‌ریزد. البته فراکسیون محیط‌زیست و نمایندگان مجلس یازدهم با تمام توان موضوع صید ترال را بررسی و پس از مکاتبات متعدد و پیگیری‌های مکرر، اطلاعات و مستندات مهمی در خصوص ابعاد گسترده تخلفات صورت گرفته و خسارات ایجادشده مربوط به صید ترال به دست آورند.
بر همین اساس و بعد از برگزاری جلسات کارشناسی و بحث‌های فنی، فراکسیون محیط‌زیست مجلس با سازمان شیلات و موسسه تحقیقات علوم شیلات توافق نمودند صید ترال فانوس ماهیان از اول آذر ۹۹ به مدت دو سال متوقف شده و پس از تحقیقات و ارزیابی وضعیت ذخایر خلیج فارس و دریای عمان، در مورد نحوه ادامه این فعالیت تصمیم‌گیری شود.در همین راستا و بعد از گذشت چند سال از شروع اعتراضات جدی به انجام صید ترال مخرب صنعتی در دریای عمان و خلیج فارس، در زمستان ۱۴۰۰ بود که رئیس‌جمهور هم بر ضرورت ساماندهی صیادی و ممنوعیت صید ترال صنعتی تاکید کرد تا غارت ذخایر آبزی متوقف شود.
سید ابراهیم رئیسی که به هرمزگان رفته بود درباره ضرورت ساماندهی وضع صیادی در آب‌های خلیج‌فارس گفت: «صید ترال به شکلی که به آبزیان، دریا و صیادی سنتی آسیب بزند، ممنوع می‌شود و صیادی در دریا زیر نظر شیلات به صورت قانونی و نظام‌مند صورت می‌گیرد.»
این دستور رئیس‌جمهور پایانی بر یک دهه صید غیرمجاز ترال با تخلفات بسیار بود که ذخایر آبزی خلیج‌فارس و دریایی عمان را به شدت کاهش داده و محیط‌زیست دریایی منطقه را به طرز وحشتناکی ویران کرده بود. اتفاقی که به دلیل کاهش چشمگیر میزان صید، معیشت صیادان محلی سواحل جنوب را هم به خطر انداخته است.اما حالا انگار قرار دوساله به پایان رسیده و دوباره سر و کله ترالرها پیدا شده است.
در همین رابطه نماینده استان سیستان و بلوچستان در شورای عالی استان‌ها با بیان این که توقف دو ساله صید ترال نقش بسیار موثری در حفظ ذخایر آبزیان جنوب کشور و معیشت مردم محلی داشت به جام‌جم می‌گوید: «متاسفانه با ورود دوباره این کشتی‌ها، نگرانی‌ها در رابطه با از بین‌رفتن محیط‌زیست و به خطر افتادن شغل صیادان بومی افزایش یافته است.»
فاروق اعظمی ادامه می‌دهد: «اخیرا هم صدها نفر از جامعه صیادی کشور در نامه‌ای به فراکسیون محیط‌زیست مجلس شورای اسلامی خواهان ممنوعیت دائمی این نوع صید در آب‌های ایران شده‌اند و رئیس فراکیسیون محیط‌زیست مجلس هم قول پیگیری داده است که امیدواریم این خواسته به واقعیت بپیوندد.»وی تصریح می کند: «درخواست ما هم این است که ممنوعیت صید ترال دائمی باشد و دولت اجازه ندهد این کشتی‌ها کف دریا را جارو کنند و ضمن آسیب به محیط‌زیست دریا، هزاران صیاد ایرانی را بیکار و خانواده‌هایشان را محتاج نگه دارند.»نماینده استان سیستان و بلوچستان در شورای عالی استان‌ها، از بین بردن محیط‌زیست دریایی را دلیلی بر نابودی آبزیان و جانداران دریایی و گونه‌های ارزشمند عنوان کرده و می‌گوید: «این مساله به خودی خود آسیب جدی دارد. از سوی دیگر بخشی از مردم جنوب کشور نیز از نظر غذایی وابسته به دریا هستند و همین امر سبب آسیب به سبد غذایی ساکنان استان‌های جنوبی می‌شود.»
البته چند روز پیش رئیس سازمان حفاظت محیط‌زیست هم با اشاره به انجام صید ترال گفته بود: «اولویت نخست این سازمان حمایت از صید سنتی بود و اکنون جلوی صید ترال به روش جارو‌کردن منابع گرفته شده است.»
علی سلاجقه با تاکید بر این که اولویت صید با کسانی است که دریا را حفظ و از آن بهره‌برداری می‌کرده‌اند و برای اینها هیچ گونه محدودیتی وجود ندارد، ادامه داد: «اکنون چنین چیزی وجود ندارد و اجازه جاروکردن منابع دریا را نمی‌دهیم و استاندار هرمزگان هم در این زمینه نظارت دارد.»