«ترال»دل دریا را خالی کرد

برای نمونه در شمال کشور صیادان ماهی پره، شش‌ماهه دوم سال را به دریا می‌روند و در شش‌ماه نخست بیکارند و جزو قشر کم‌درآمد جامعه محسوب می‌شوند. آنها با مشکلات و معضلات زیادی ازجمله سخت و زیان‌آور حساب‌نشدن شغل‌شان و بیمه‌نبودن و عدم حمایت در بازار و قیمت‌گذاری و فروش صیدها روبه‌رو هستند. بااین‌حال زندگی صیادان در شرایطی به صید و ذخایر دریایی وابسته است که کاهش آبزیان و تهدیدهای صید، زندگی خانواده‌های زیادی را در استان‌های جنوبی کشور با چالش جدی روبه‌رو‌می‌کند.

ایران با دارا بودن ۴۹۰۰ کیلومتر خط ساحلی در محدوده آب‌های خلیج‌فارس و دریای عمان در مقایسه با کشورهای همسایه جنوبی که به این دو منبع آبی دسترسی دارند، دارای بالاترین خط ساحلی است. عمق خلیج‌فارس از غرب به شرق افزایش می‌یابد به‌طوری‌که متوسط عمق ۳۶ متر بوده و حداکثر عمق در تنگه هرمز به حدود صد متر می‌رسد. آب‌های خلیج‌فارس و دریای عمان به‌عنوان دو محیط آبی و اکوسیستم مناطق گرمسیری، دارای تنوع گونه‌ای بالایی از آبزیان است، به‌طوری‌که براساس آخرین آمار و ارقام موجود زیستگاه مناسبی برای زیست حدود ۹۰۰ گونه ماهی بوده که درحال‌حاضر قریب به ۷۰ گونه از آنها در زمره آبزیان تجاری محسوب می‌شود.گونه‌های مختلف در آب‌های خلیج‌فارس و دریای عمان با دیدگاه‌های متفاوت تجارتی، اکولوژیک، صید سنتی و صنعتی دسته‌بندی‌ شده‌است.با توجه به ویژگی‌های منحصربه‌فرد آب‌های جنوب ایران، ایجاد زیستگاه مصنوعی در دریا، راهکاری موثر برای تقویت ذخایر آبزی و فراهم‌کردن محیطی امن برای زادآوری، رشد و پرورش آبزیان در خلیج‌فارس و محدوده آب‌های ساحلی استان‌های جنوبی است که در دهه‌های اخیر به علت نبود اراده‌ای جدی برای پایش و بی‌توجهی به این موضوع مهم، چندان پیشرفتی نداشت. این کم‌کاری‌ها در حالی رقم می‌خورد که خبرها حکایت از کاهش شدید آبزیان در عمان و خلیج‌فارس دارند.

کاهش ۳۰ درصدی ذخایر

زندگی جنوبی‌ها با صید و صیادی گره خورده‌است و براساس آمارهای موجود، فقط در استان بوشهر بیش از ۱۰هزار صیاد زندگی خود را از راه دریا می‌گذرانند و هر اتفاقی که در آب‌ها رخ دهد می‌تواند وضع آنها را بهتر یا بدتر کند.متاسفانه طی سال‌های اخیر هر خبری که از دریا رسیده خیلی دلنشین نبوده و استفاده از شیوه‌های مخرب صید همچون ترال، ورود آلاینده‌های مختلف به خلیج‌فارس، افزایش تعداد صیادان و حوادث دیگر موجب شده میزان ذخایر آب‌های نیلگون جنوب به‌شدت کاهش یابد.البته مدت‌هاست که مسئولان از صیدهای نامتعارف و غیرمجاز و حضور کشتی‌های عظیم و صید ترال که کف دریا را جارو می‌کند اطلاع دارند، حتی از ممنوعیت این روش‌ها و برخورد با شیوه‌هایی که اثرات تخریبی زیادی بر دریا می‌گذارند حرف می‌زنند اما در عمل هنوز اتفاق خاصی رخ نداده و به اذعان صیادان، هر روز تور آنها خالی و خالی‌تر می‌شود.آب‌های جنوبی به خاطر گذر کشتی‌های نفتی همیشه در معرض آلودگی‌های متعدد شیمیایی قرار داشته و ورود آلاینده‌ها به‌خصوص نشت کشتی‌های نفتکش مزید بر علت شده تا میزان ذخایر آبزیان در خلیج‌فارس به‌شدت پایین بیاید.«گشت تحقیقات وضعیت ذخایر و زیستگاه میگو در خلیج‌فارس بیانگر کاهش حدود ۳۰درصدی ذخایر میگو در این بخش از آب‌های ایران است.» این بخشی از حرف‌های رئیس پژوهشکده میگوی کشور در گفت‌وگو با جام‌جم است که می‌گوید: «مجوز صید میگو در ۲۵ بندر و اسکله صیادی استان بوشهر صادر می‌شود که حدود ۲۰۰۰ قایق و لنج راهی دریا می‌شوند.»عقیل دشتیان‌نسب ادامه می‌دهد: «هر سال مقدار صید میگو از دریا کاهش می‌یابد و بقیه آبزیان هم به همین نسبت کم می‌شوند و این اتفاق می‌تواند یک فاجعه برای دریا باشد. زیرا به غیر از مشکلاتی که برای صیادان به‌وجودمی‌آید، حتما وضعیت اکوسیستم دریا نیز دچار معضلات زیادی خواهد شد.»

برنامه‌های دولت، اراده می‌خواهد

از زمانی که دولت سیزدهم روی کار آمده، استفاده از ظرفیت‌های هر منطقه در دستورکار است و بر همین اساس تجارت دریایی و اقتصاد دریامحور از اساسی‌ترین اولویت‌ها در استان بوشهر اعلام شده است. با این‌که مسئولان طی دو سال اخیر از اجرای پروژه‌های بزرگی همچون پرورش میگو در قفس یا توجه به آبزیان دریایی سخن گفته‌اند و قرار است برنامه‌های متنوعی در این راستا عملیاتی شود اما در عمل هنوز کاری صورت نگرفته و انگار سرعت تخریب‌ها خیلی بیشتر از بازآفرینی‌هاست.گزارش‌های مستند و آمارها نشان می‌دهد وضعیت ذخایر آبزیان در خلیج‌فارس کاهش یافته و این وضعیت نگران‌کننده است اما مدیرکل شیلات استان بوشهر از واگذاری چندین سایت پرورش ‌میگو و پرورش ‌ماهی در قفس در شهرستان‌های ساحلی خبر می‌دهد که می‌تواند در دو سال آینده بیش از ۵۰۰۰ شغل مستقیم در این زمینه ایجاد کند. عقیل امینی با بیان این‌که هر سال در مقایسه با گذشته مشخص می‌شود میزان ذخایر آبزیان به‌ویژه میگو در خلیج‌فارس کاهش می‌یابد و با وجود ممنوعیت صید در اکثر ماه‌های سال، وضعیت مطلوب نیست، به جام‌جم می‌گوید: «ضربه به ذخایر آبزیان می‌تواند نگرانی‌هایی را به همراه داشته باشد. زیرا سال گذشته طی یک‌ ماه نخست بیش از ۱۵۰۰ تن میگو صید شد و امسال با کاهش زیادی مواجه هستیم که نشان‌دهنده پایین‌آمدن ذخایر آبزیان‌است.»