۱۱۴هزار کلاس غیرمقاوم در انتظار بازسازی

با این‌که سال‌هاست اعلام می‌شود تخریب مدارس فرسوده و نوسازی و بازسازی آنها و جمع‌آوری مدارس کانکسی و گلی در دستورکار قرار دارد اما سرعت انجام این کار آن‌قدر پایین است که نمی‌توان تاریخ دقیقی برای حذف کلی و برچیده شدن این‌گونه مدارس در کل کشور اعلام کرد. هرچند دولت سیزدهم نشان داده مصمم است تا شرایط تحصیل دانش‌آموزان در فضایی استاندارد و ایمن را فراهم کند و به گفته معاون عمرانی آموزش‌وپرورش هم‌اکنون ۱۰هزار کلاس درس در قالب ۲۰۰۰ پروژه در استان‌های سراسر کشور در دست ساخت است،​ بااین‌حال باید منتظر بود و دید در ایام تعطیلات تابستان، چه اتفاقی رخ می‌دهد و آیا در سال جدید تحصیلی می‌توان دنیای آموزش را بدون مدارس ناایمن تصور کرد؟

کردستان، آذربایجان‌شرقی، تهران و در کنار آنها البرز ازجمله استان‌هایی هستند که بیشترین نیاز را به تخریب، نوسازی و مقاوم‌سازی مدارس دارند اما مشکل اینجاست که دولت زورش به این کار نمی‌رسد و حتی با وجود حضور و حمایت خیران، بازهم به تعهداتش عمل نمی‌کند.

شاید اگر بودجه‌ای که برای بازسازی و نوسازی مدارس لازم است به یکباره اختصاص یابد، بتوان در عرض یک‌سال همه کارها را به نتیجه رساند اما چون اعتبارات قطره‌چکانی تزریق می‌شود و هر سال با گرانی مصالح و دستمزدها روبه‌رو هستیم، کارها به کندی پیش می‌رود. سال ۱۴۰۰ مدارس مشکل‌دار مجموعا به حدود ۱۰۰هزارمیلیارد تومان پول و اعتبار نیاز داشتند. با علم به این موضوع در سال ۱۴۰۱ و در پیوست یک قانون بودجه، برای مدرسه‌سازی مجموعا حدود ۶۰۰۰ میلیارد تومان اعتبار پیش‌بینی شد که تا اعتبار موردنیاز فاصله زیادی داشت. همین مسأله یعنی عزمی برای حل مشکل مدارس فرسوده وجود ندارد.

حرکت لاک‌پشتی بازسازی‌ها

خوشبختانه مسئولان، هم خوب می‌فهمند و هم خوب حرف می‌زنند اما هرگز خوب و درست عمل نمی‌کنند. «گره تمام مشکلات کشورها، در مدارس باز خواهد شد و اگر دیدید بهترین فضا را به بانک‌ها دادند و مدارس در وضعیت تخریبی و نامناسب بودند، قطعا آن کشور پیشرفتی نخواهد کرد زیرا کلاس درس است که می‌تواند با جهل و نادانی مبارزه کند.» این بخشی از حرف‌های معاون عمرانی آموزش‌وپرورش است که نقش خیرین را در ساخت و بازسازی مدارس بسیار تاثیرگذار عنوان کرده و معتقد است به‌دلیل تحریم‌ها و عدم تأمین درآمدهای دولت، متأسفانه نتوانسته‌اند به‌خوبی خیرین را در پروژه‌های مشترک حمایت کنند.

آن‌طور که مسئولان آموزش‌وپرورش اعلام می‌کنند در سال ۱۳۸۲ حدود ۶۵ درصد از مدارس کشور تخریبی بوده اما امروز و به برکت همراهی خیران از آن رقم فقط ۲۰ درصد باقی مانده که باید تخریب یا بازسازی شوند. شاید‌این رقم برای آموزش‌وپرورشی‌ها قابل‌قبول باشد ولی باید گفت در عرض ۲۰ سال آن‌هم در شرایطی که معاون عمرانی آموزش‌وپرورش می‌گوید: «اولویت ما در حوزه عمرانی فقط مدرسه‌سازی و نوسازی آن در کشور است تا فرزندان این مرز و بوم در بهترین مراکز آموزشی تحصیل کنند» فقط ۴۵درصد از مدارس تخریبی،​ نوسازی یا بازسازی شده‌اند و در این مسیر هم خیرین هستند که بیشترین بار کارها را بر دوش کشیده‌اند. با وجود این شاید برای ۲۰ درصد باقیمانده هم ۱۰سال زمان نیاز باشد که در این مدت مدارس جدیدی به جمع فرسوده‌ها خواهند پیوست.

مشکل اینجاست که خیرین حمایت نمی‌شوند و به گفته ناصر قفلی، رئیس جامعه خیرین مدرسه‌ساز کشور سال ۱۴۰۰ برای تکمیل طرح‌های نیمه‌تمام در ساخت مدارس ۵۰۰۰میلیارد تومان توسط دولت تعهد شده بود که ۲۵۰۰میلیارد تومان آن را پرداخت کرد و بقیه پرداخت نشده است.

بی‌تفاوتی به کانکسی‌ها و گلی‌ها

ناگفته نماند بازی مدارس کانکسی و سنگی و گلی هم از سال‌ها قبل شروع شده و هر سال مسئولان با پایان‌یافتن فعالیت مدارس از جمع‌آوری آنها حرف می‌زنند و قول‌هایی می‌دهند اما در کمال بی‌تفاوتی آقایان، مهر از راه می‌رسد و دانش‌آموزان دوباره وارد همان مدارس می‌شوند. دی‌ماه سال گذشته بود که رئیس سازمان نوسازی، توسعه و تجهیز مدارس کشور با اشاره به بهسازی مدارس در مناطق روستایی، ​از وجود ۳۳۰۰ مدرسه سنگی و کانکسی با جمعیت بالای ۱۰ دانش‌آموز در کشور خبر داده و گفته بود: «هر جای ایران اگر مدرسه کانتینری وجود داشته باشد، سریع اقدام‌می‌کنیم.»

نکته حائز اهمیت این است بیشتر مدارسی که در روستاها و مناطق محروم ساخته می‌شوند، مشارکتی هستند. درست مثل اتفاقی که چند روز پیش در آذربایجان‌شرقی رخ داد و معاون فنی و نظارت سازمان نوسازی، توسعه و تجهیز مدارس کشور با امضای تفاهم‌نامه‌ای با مدیرعامل منطقه آزاد ارس، نوسازی و احداث ۹ مدرسه با ۴۶ کلاس درسی در مناطق محروم جلفا و خداآفرین را در دستورکار قرار دادند. مجید عبداللهی گفته که ۱۰۷۳ مدرسه کانکسی در کشور وجود دارد که طبق برنامه ۹۰۰ مورد از این مدارس امسال جمع‌آوری خواهند شد و در سال تحصیلی جدید (۱۴۰۳ ــ ۱۴۰۲) دانش‌آموزان در فضای آموزشی استاندارد و واقعی درس خواهند خواند.

توجه ویژه به مناطق حادثه‌ دیده

چند روز پیش رئیس سازمان نوسازی مدارس کشور گفت که روزانه هشت مدرسه در سراسر ایران احداث و به آموزش‌وپرورش کشور تحویل داده می‌شود. این رقم می‌تواند نویدبخش اتفاق خوبی باشد. یعنی ماهانه ۲۴۰ مدرسه و سالی حدود ۲۷۰۰ مدرسه که نیاز استان‌ها را تامین می‌کند. گذری به استان‌ها نشان می‌دهد باید به نیاز آنها توجه شده و در کمترین زمان ممکن مدارس مورد نیازشان را ساخته و تحویل داد. به‌خصوص مناطقی که در چند سال اخیر دچار حوادث غیرمترقبه بوده‌اند. کهگیلویه‌وبویراحمد ازجمله این استان‌هاست که ۱۰۷ مدرسه آن در کانون زلزله سی‌سخت در سال ۱۳۹۹ بود. از این تعداد ۴۵ باب دچار آسیب شد و ۳۳ مدرسه که خسارت کمتری دیده بودند با سرعت تعمیر شدند اما باقیمانده آنها همچنان چشم‌انتظار بازسازی یا نوسازی هستند.