صنعت هسته‌ای در خدمت «ایران قوی»

این بخشی از سخنان رهبر انقلاب در دیدار دانشمندان صنعت هسته‌ای است و ایشان در عین حال مسئولان انرژی اتمی را به آگاه‌کردن مردم از آثار مفید صنعت هسته‌ای و حتی تجاری‌سازی محصولات و خدمات هسته‌ای توصیه کردند و گفتند: موضوع تولید ۲۰ هزار مگاوات برق هسته‌ای را که چند سال قبل اعلام کردیم جدی بگیرید. کشور در بخش‌های مختلف به این گونه نیروگاه‌ها نیاز دارد. همچنین رهبر انقلاب با تاکید براین که هر کس «ایران قوی» را می‌خواهد به صنعت هسته‌ای اهمیت بدهد، تأکید کردند: توافق اشکالی ندارد، اما زیرساخت‌های صنعت هسته‌ای نباید دست بخورد.

چرا صنعت هسته‌ای برای کشور مهم است؟
ملت ایران حدود دو دهه است که درگیر حاشیه‌های سیاسی و فرامتن غیرتخصصی برخورداری از انرژی هسته‌ای است که ثروت مهم و استراتژیکی برای کشور محسوب می‎شود بنا بر گزارش تازه آژانس بین‌المللی انرژی اتمی ایران، ۱۳۴۰کیلو‌ اورانیوم ۵درصد۴۷۰ کیلو اورانیوم ۲۰ درصد و ۱۱۵ کیلو اورانیوم ۶۰ درصد دارد و تایید و تاکید کرده از فوریه ۲۰۲۱ (طبق قانون اقدام راهبردی مجلس) پروتکل الحاقی در ایران اجرا نمی‌شود و فعالیت دوربین‌ها بدون ارائه اطلاعات به آژانس، اجرای پروتکل الحاقی محسوب نمی‌شود. همچنین آژانس تایید کرده شبهه‌اش در موضوع اورانیوم ۸۳ درصد در فردو‌ حل شده است و از سوی دیگر خبر دارد که ایران از رآکتور بازسازی‌شده آب سنگین اراک در سال ۲۰۲۴ بهره‌برداری می‌کند. اما چرا صنعت هسته‌ای برای کشور مهم است؟ صنعت هسته‌ای یکی از راه‌های قطعی برون‌رفت از بحران انرژی در وضعیت فعلی جهان است که حلقه بعدی آن تأمین امنیت غذایی و مزایای محیط زیستی با برخورداری از این انرژی پاک است.

ماجرای نفت در ایران
قابلیت‌های استفاده از انرژی هسته‌ای می‌تواند جایگاه علمی و فناوری ایران را در سطح جهانی به‌طوری محسوس ارتقا دهد و کشور را در عرصه بین‌المللی در بین ۳۰ دولت دارای فناوری غنی‌سازی قرار دهد؛ در حال حاضر هم آمارهای بین‌المللی نشان می‌دهد که با مصرف فعلی و ذخایر شناسایی‌شده انرژی فسیلی در جهان، تا کمتر از ۴۰ سال دیگر ۹۰ درصد نفت و تا ۶۰ سال بعد ۹۰درصد گاز دنیا به پایان می‌رسد و تا پیش از افول منابع انرژی باید نیروگاه‌های هسته‌ای گسترده شود، چرا که در این چشم‌انداز هر دولت متکی به نفتی که در ایجاد نیروگاه‌های تأمین انرژی اهمال کند، به‌زودی دچار وابستگی شدید به واردات سوخت از دیگر کشورها می شود. از سوی دیگر در سال‌های قبل بر اساس آمارهای اعلامی وزارت نفت تصور می‌شد که ایران دارای منابع سرشار نفت و گاز است، به ‌نحوی‌ که تا ۳۰۰سال گاز و تا صد سال نفت دارد. اما پروفسور درخشان از اساتید برجسته حوزه اقتصادی دانشگاه تهران طبق اسناد تحقیقی و محاسبات تحلیلی اثبات کرد که چنین چیزی حقیقت ندارد و از ۷۰۰ میلیارد بشکه نفت شناسایی‌شده در ایران، ذخایر قابل برداشت موجود کمتر از ۱۵۰میلیارد بشکه است که از سال ۱۲۸۰ تاکنون ۷۰میلیارد آن برداشت شده و در خوشبینانه‌ترین حالت فقط ۸۰ میلیارد بشکه باقی است.با این حساب، بنابراین برداشت سالانه ما با جمعیت و مصرف فعلی که مدام افزایش دارد، سالانه ۱.۲میلیارد بشکه است و این یعنی ایران فقط تا ۵۰سال دیگر نفت خواهد داشت که دو میلیارد آن مصرف داخل و ۱.۲میلیارد آن صادرات است. ثانیاً هرسال به دلیل افت ضریب بازیافت، حتی اگر بهترین تکنولوژی‌ها را داشته باشیم مقدار کمتری امکان برداشت داریم.همین امروز دیگر بنزین تولیدی ما جوابگوی مصرف روزانه ۱۱۰میلیون لیتری خودروهای‌مان نیست؛ برق در تابستان قطع می‌شود و گاز در زمستان‌ها کم می‌آید و این یعنی زنگ خطر روشن برای توسعه تصاعدی نیروگاه‌های هسته‌ای در کشور.از سوی دیگر انرژی هسته‌ای یکی از منابعی است که نقش عمده‌ای در تولید برق ایفا می‌کند. تحلیل روند سطح تقاضا و منابع عرضه‌ انرژی در جهان، توجه به روند تهی‌شدن منابع فسیلی در دهه‌های آینده و مزیت‌های زیست‌محیطی انرژی اتمی، از عواملی است که سبب شده تا انرژی هسته‌ای یکی از حامل‌های قابل‌دسترس و مطمئن انرژی در جهان باشد. از این رو بررسی تأثیرات انرژی هسته‌ای بر رشد اقتصادی به منظور درک دلیل سرمایه‌گذاری در این صنعت، از اهمیتی خاص برخوردار است به طوری که تأثیر مثبت رشد مصرف انرژی هسته‌ای بر رشد اقتصادی کشورهای توسعه‌یافته محسوس بوده است.

نحوه استفاده مردم از دستاوردهای هسته‌ای
در این زمینه نکته مهم چگونگی توسعه صنعت و فناوری هسته‌ای و به ویژه نحوه استفاده مردم از دستاوردهای بومی این بخش است، چرا که‌ در این نقطه جمهوری اسلامی ایران تبدیل به یک کشور هسته‌ای شده به طوری که سازمان انرژی اتمی ایران در دو محور استفاده از انرژی هسته‌ای، بخش قدرت (تولید برق) و همچنین در حوزه کاربرد پرتوها توانسته دستاوردهای مهمی خلق کند.

کاربرد انرژی هسته‌ای ایران در بخش پزشکی
گذشته از توسعه نیروگاه‌های اتمی و استفاده و توسعه کاربرد پرتوها، ایران در بخش سلامت و تولید رادیوداروها به موفقیت‌های مهمی رسیده به‌طوری‌که داروهایی که سازمان انرژی اتمی تولید و عرضه کرده اکنون در اختیار یک میلیون بیمار قرار گرفته و حدود ۲۰۶ مرکز پزشکی هسته‌ای در کشور از ظرفیت این داروها استفاده می‌کنند. همچنین بخش تشخیص رادیوداروها با هدف افزایش ضریب دقت هم از گام‌های اساسی در زمینه شناسایی سریع‌تر سلول‌های سرطانی بوده که رادیوداروهای جدیدی هم در این زمینه تولید و رونمایی شده است. البته مرحله تکمیلی آن تست‌بالینی رادیوداروهاست که در بخش درمانی استفاده می‌شود و دقیقا بر همان سلولی که مورد تشخیص قرار گرفته است، اثر می‌گذارد و آن را از بین می‌برد و این روش آثار جانبی و تبعاتی برای بیماران ایجاد نمی‌کند.استفاده از فناوری هسته‌ای در درمان بیماری سرطان هم نتایج مثبتی دارد؛ اثر پلاسماتراپی به این صورت است که مانع از تهاجمی‌شدن سلول‌های سرطانی می‌شود و بدون عوارض شیمی‌‌درمانی، پلاسماتراپی می‌تواند سلول‌های درگیر را جمع‌آوری کند که گام بزرگی در حوزه پزشکی محسوب می‌شود.

عبور از بحران انرژی
صنعت هسته‌ای راه برون‌رفت از بحران انرژی هم هست، چراکه با توجه به تغییرات شرایط اقلیمی و اکوسیستم در دنیا همه کشورها متعهد و مکلف شده‌اند که تولید گازهای گلخانه‌ای و کربن را به صفر برسانند و این امر از تعهدات جهانی است که ایران برای توسعه این حوزه گسترش نیروگاه‌های اتمی را در دستور کار قرار داده است. وجه دیگر آن هم کاربرد پرتوهاست؛ آفت‌زدایی به شیوه شیمیایی از محصولات کشاورزی حتما عوارضی برای سلامت دارد و دنیا به‌شکل فزاینده در دهه‌های گذشته به سمت استفاده از پرتوها در حوزه کشاورزی حرکت کرده، بنابراین ایران هم باید در این مرحله با فعال‌کردن محصولات کشاورزی ظرفیت توسعه کاربرد پرتوها را افزایش دهد.