نقش فضای مجازی در کاهش رضایت از ظاهر

عمل‌های لاغری، سلامتی نمی‌آورد!

احساس کرختی و ناراحتی داشت. تلاش می‌کرد کمتر در جمع دوستانش ظاهر شود و هر بار هم که می‌خواست به مهمانی برود حتما لباس‌های تیره می‌پوشید و زیر آن گن‌های محکم می‌بست تا چاق به نظر نرسد. گاهی دلش برای خودش می‌سوخت. بارها رژیم گرفت اما نتوانست آن را حفظ کند. کافی بود کمی عصبی شود، آن وقت بود که از هر خوراکی دم دستش نمی‌گذشت. انگار اصلا سیر نمی‌شد.

کد خبر: ۱۳۹۵۰۴۴

نویسنده ملیحه محمودخواه - گروه جامعه

مدت‌ها بود به عمل‌های جراحی فکر می‌کرد. شاید این‌طور طعنه‌های همسرش کمتر ‌شود و دیگر بقیه از او به‌عنوان معیار چاقی و لاغری استفاده نکنند. اما با وجود این ته دلش هم از این عمل واهمه داشت. اگر دچار عوارض عمل می‌شد، اگر این همه هزینه می‌کرد و دوباره اضافه‌وزنش برمی‌گشت، اگر بعد از عمل به‌هوش‌نمی‌آمد و ده‌ها اگر دیگر مثل خوره به جانش افتاده بود.

چاقی به‌عنوان معضل مهم کشور ما به‌شمار می‌رود. براساس آخرین آمارها، ایران در رتبه ششم فهرست کشورهای چاق دنیا قرار دارد. آمریکا، عربستان، ترکیه، مصر و لیبی رتبه‌های اول تا پنجم کشورهای چاق دنیا را به خود اختصاص داده‌اند.

ژنتیک و عوامل محیطی، دلایلی برای چاقی

محمد هاشمی، دبیر انجمن پیشگیری و درمان چاقی ایران به جام‌جم می‌گوید: «چاقی معضلی است که در چند دهه اخیر آمارش در کل دنیا بالا رفته است و دو گروه از عوامل در آن دخیل هستند: عوامل محیطی و ژنی. ماجرا از این قرار است که عوامل ژنی تا حدود زیادی از سال‌های اخیر تغییر نکرده اما این عوامل محیطی است که سبب شده عوامل ژنتیکی خودش را نشان دهد. کم‌تحرکی و خوردن غذاهای بی‌کیفیت و بیش از حد می‌تواند زمینه‌ساز چاقی و بروز مشکلات زیاد مانند دیابت، فشارخون، سکته‌های قلبی، کمردرد و زانودرد، ایست‌تنفسی هنگام خواب و ده‌ها مشکل دیگر باشد.»دکتر هاشمی به این موضوع اشاره می‌کند که «اساسا چاقی یک بیماری است و برای فردی که به چاقی مبتلا شده باید از واژه درمان استفاده کرد.»

او به بحث عمل‌های جراحی که با برداشتن چربی همراه است اشاره کرده و می‌گوید: «در بسیاری از عمل‌های چاقی، چربی‌ها از نواحی زیر پوست در برخی قسمت‌های بدن جدا می‌شود اما نکته اینجا است که حذف این چربی‌ها به معنای سلامت بدن نیست زیرا چربی‌هایی که در نواحی قلب یا در اطراف اندام‌های داخلی و حساس مانند کبد و معده جمع شده قابل جداکردن نیست و اینها خطر بیشتری برای فرد به همراه خواهد داشت.»

این پزشک متخصص بر این باور است که چاقی واقعا هیچ راه درمانی جز اصلاح شیوه زندگی ندارد و این ماجرا جز اصلاح شیوه تغذیه و افزایش فعالیت درست بدنی ندارد.» درواقع تغییر شیوه زندگی جزو مولفه‌های اصلی برای درمان این معضل جهانی به شمار می‌رود.

زیبایی بر سلامت ارجح شده است

هاشمی به این موضوع اشاره می‌کند که درحال‌حاضر کاهش‌ وزن برای زیبایی بر کاهش وزن برای سلامت ارجحیت پیدا کرده است: «زیبایی برای همه اهمیت دارد اما معنای این سخن آن نیست که خودمان را به خطر بیندازیم. درواقع باید به‌صراحت به این موضوع اشاره کنیم که این عمل‌های زیبایی نمی‌تواند فرد را از نظر سلامت به نقطه ایمن برساند. درواقع هر عمل جراحی تهاجمی می‌تواند عوارض زیادی داشته باشد هرچند که گفته می‌شود با به‌روزرسانی علم برخی عوارض این بیماری‌ها کم شده اما با وجود این افراد با هم متفاوت هستند و ممکن است عوارض مختلف آنها را درگیر کند.»دکتر هاشمی به این موضوع تاکید می‌کند که «در چاقی‌های زیاد وقتی فرد میزان زیادی چربی دارد، برداشتن همه آنها به یکباره ریسک زیادی دارد. به‌همین‌دلیل یا باید ریسک خطر را بپذیرد یا این‌که در چند مرحله و در چند عمل با فاصله مشخص چربی‌ها را از بدن خارج کند. وقتی شیوه زندگی اصلاح نشود انجام این مراحل سخت فایده‌ای ندارد و ممکن است فرد دوباره به چاقی قبل برگردد. به‌همین‌دلیل اگر کسی می‌خواهد سلامت را به خودش برگرداند باید سبک زندگی‌اش را اصلاح کند.»

برداشت متفاوت از زیبایی

زهره احمدی، روان‌شناس و مشاور نیز به جام‌جم توضیح می‌دهد: «افراد برداشت‌های متفاوتی در مورد زیبایی دارند و اصولا رسانه‌های غربی تلاش می‌کنند مجموعه‌ای از تناسب‌اندام، آرایش، پوشش، جذابیت، و بی‌نقص‌بودن را به‌عنوان تلفیقی از زیبایی به مخاطب ارائه کنند. از سوی دیگر این ماجرا برای پزشکان به یک صنعت نیز تبدیل و سبب شده کشور ما به رتبه دوم عمل‌های زیبایی در همه دنیا تبدیل شود.»

این روان‌شناس بر این باور است که از سال ۸۴ به بعد افزایش عمل‌های زیبایی در کشور ما رشد فزاینده‌ای پیدا کرده و بسیاری از افراد گمان می‌کنند که اگر زیباتر شوند ارزشمندتر خواهند بود. «از زمانی این ماجرا در بین مردم پررنگ‌تر شد که فضای مجازی نقش پررنگ‌تری در زندگی پیدا کرد و بلاگرها، سلبریتی‌ها و هنرپیشه‌ها در فضای مجازی فعال‌تر شدند و این باعث شد که خیلی‌ها به فکر تغییر ظاهرشان بیفتند.»

وی با تاکید بر این‌که ما بیش از ۱۰ هویت داریم و یکی از آنها هویت جسمانی است تاکید می‌کند: «وقتی هویت جسمانی شکل خوبی به خود نمی‌گیرد فرد مدام با ظاهر خود درگیر است و تصور می‌کند که می‌تواند با تغییر ظاهر هویت شکل‌نیافته خود را ترمیم کند.»وی تصریح می‌کند: «معمولا افرادی با اختلال بدریخت‌انگاری بدنی یا وسواس شدید، افراد با بیماری تغذیه‌ای مانند پرخوری عصبی و کم‌اشتهایی عصبی و افراد دارای انواع اختلالات شخصیت به دنبال عمل‌های زیبایی افراطی هستند.»این روان‌شناس بر این باور است که این‌گونه افراد مدام فکر می‌کنند که بدن آنها آن‌طور که باید باشد نیست. این درحالی‌است که تبلیغات گسترده در شبکه‌های ماهواره‌ای و فضای مجازی او را مجاب می‌کند که باید چیزی غیر از این‌که هست باشد. زیرا با تبلیغات مستمر توقع غیرواقعی از بدن و چهره‌اش دارد.

فقدان هویت جسمانی

نبود هویت جسمانی سبب می‌شود افراد به افسردگی و اضطراب دچار شوند. این موضوعی است که احمدی بر آن تاکید می‌کند و ادامه می‌دهد: «این تصویر ذهنی تیشه به ریشه اعتمادبه‌نفس افراد می‌زند، چراکه تصویر بدنی آنها با تصاویری که در جامعه می‌بینند متفاوت است و مدام تلاش می‌کنند خود را به آن چیزی که مقبول جامعه هست نزدیک کنند.»وی با تاکید بر این‌که هرکسی در ناخودآگاه خود دوست دارد زیبا به نظر برسد تصریح می‌کند: «گاهی اوقات این حس به‌شدت افراطی می‌شود. این نکته در سنین بالاتر هم زیاد دیده می‌شود. بارها شاهد بودیم افرادی که بالای ۴۵ سال دارند مدام دست به جراحی‌های زیبایی می‌زنند تا خود را جوان‌تر از سنی که هستند نشان دهند، چراکه با این کار می‌خواهند از پیری فرار کنند و نمی‌خواهند تغییرات طبیعی بپذیرند.»این روان‌شناس به این موضوع تاکید می‌کند که رسانه‌ها در کاهش تب عمل‌های جراحی می‌توانند نقش مهمی ایفا کنند و سطح شناختی جامعه را افزایش دهند تا با این کار افراد کمتر به خود آسیب بزنند، زیرا این عمل‌ها سراپا عوارض هستند و گاهی عوارض آنها در طولانی‌مدت خودش را نشان می‌دهد. در چنین مواقعی فرد ناچار است علاوه بر عوارض جسمی، مشکلات روحی را نیز با خود یدک بکشد.