دورهمی اقوام ایرانی در ساحل دریاچه

این جشنواره با هدف نشان دادن جلوه‌های زیبای وحدت اقوام ایرانی و معرفی فرهنگ، تمدن، آداب و رسوم اقوام گوناگون ایرانی برگزار شد و شاهد همراهی و حضور قابل توجه شهروندان تهرانی بودیم.

حضور چهره‌های شاخص و تاثیرگذار هر یک از اقوام معرفی و تقدیر شده، این فرصت را فراهم کرده بود که اقوام ایرانی، فرهنگ خود را به معرض نمایش بگذارند و مختصات فرهنگی، تاریخی و... خود را به دیگر ایرانیان معرفی کند. این کارکرد فرهنگی در کنار فضایی شاد، باعث شده بود خانواده‌ها در ایام برگزاری جشنواره، ضمن حضور در مجموعه تفریحی دریاچه شهدای خلیج‌فارس، جوانان و نوجوانان را با ویژگی‌های خرده‌فرهنگ‌های ایرانی آشنا کنند. برای مثال شهروندان تهرانی فرصت داشتند با حضور در سیاه‌چادرهایی که در سطح مجموعه تفریحی دریاچه پیش‌بینی شده بود، چند ساعت زندگی در سیاه‌چادر را تجربه کنند و با فرهنگ عشایر سیستان و بلوچستان، کهگیلویه و بویراحمد، بختیاری و قشقایی آشنا شوند.

اقوام لر، کرد، آذری، بلوچ، ترکمن، گیلکی، مازنی، عرب، بختیاری، قشقایی و خطه جنوبی کشور در جشنواره فرصت داشتند با دیگر هموطنان خود به صورت مستقیم ارتباط برقرار کنند و در کنار آنان، برنامه‌های فرهنگی وهنری مانند اجرای موسیقی اقوام، نمایش مستند کوتاه، برگزاری مسابقه برای حاضران، برنامه ویژه کودکان و نیز حضور و اجرای برنامه تعدادی از هنرمندان و خوانندگان مطرح کشور به جشنواره جلوه خاصی داده بود.

این جشنواره، یک بخش میدانی هم داشت که در آن ۳۵۰غرفه عرضه محصولات فرهنگی و صنایع‌دستی، محصولات غذایی، پوشاک و آداب و رسوم اقوام گوناگون در آن به نمایش درآمده بود که در آن سعی شده محصولات باکیفیت‌ در دسترس علاقه‌مندان قرار گیرد. اجرای این جشنواره در زمانی که دشمنان وحدت و یکپارچگی ملی ایران، نقشه‌های شومی برای ایجاد فاصله میان اقوام ایرانی در سر دارند، اقدام قابل توجه و خوبی بود که سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران انجام داد.

درس وحدت به آینده‌سازان ایران

یکی از اهداف برگزاری این جشنواره، آگاه‌سازی آینده‌سازان ایران، درباره فرهنگ ایرانی و اجزای سازنده آن بوده است که با ایجاد بخشی به نام بخش کودک و نوجوان پیگیری می‌شد.

سعید رنجبریان، دبیر بخش کودک و نوجوان جشنواره ایران عزیز در گفت‌وگو با جام‌جم درباره اهداف این بخش گفت: با توجه به این‌که جشنواره ایران عزیز با محوریت اقوام ایرانی برگزار ‌شد، تلاش کردیم با ابزار بازی و سرگرمی بخشی از فرهنگ نواحی و شهرهای مختلف ایران را به کودکان و نوجوانان معرفی کنیم. فرهنگ اقوام شامل آداب و رسوم، نوع پوشش، محصولات، سوغات و... است که این موارد را به شیوه‌ای جذاب به بچه‌ها ارائه کردیم تا ارتباط بهتری با آن برقرار کنند. مجموعه غرفه‌های کودک و نوجوان جشنواره ایران عزیز در دو یال چپ و راست دریاچه شهدای خلیج‌فارس واقع شده بود که باتوجه به وسعت بالای غرفه‌ها، دسترسی آسان‌تری برای بازدیدکنندگان ایجاد شده بود.

وی با تشریح جزئیات غرفه‌های کودک و نوجوان جشنواره ایران عزیز بیان کرد: در غرفه ماشین‌بازی فضایی با المان‌های شهری طراحی شد که ماکتی از بناها، سوغات و ویژگی‌های گوناگون اقوام ایرانی در آن قرار گرفته بود و کودک با هدایت ماشین کنترلی در مسیر بازی، به شهرهای مختلف ایران می‌رسید و سوغات هر شهر را برمی‌داشت و به شهر بعدی می‌رفت و در پایان اگر کودک می‌توانست در مدت‌ زمان مقرر به همه شهرها سر بزند و دوباره به تهران برگردد، برنده می‌شد و جایزه دریافت می‌کرد.

رنجبریان تصریح کرد: غرفه جورچین اقوام با لباس‌های محلی شهرهای مختلف و با شخصیت‌های کودک طراحی شده و شامل ۹پازل مکعب شش‌وجهی بود که هریک از وجه‌ها به تصویرسازی لباس یکی از اقوام اختصاص داشت و کودک با تکمیل این پازل در یک زمان مشخص، با پوشش مردم نقاط مختلف ایران آشنا می‌شد.

دبیر بخش کودک و نوجوان جشنواره ایران عزیز با اشاره به اختصاص غرفه‌ای برای سفال افزود: در این غرفه کودکان و نوجوانان با سفالینه‌های شهرهای مختلف ایران آشنا می‌شدند و با کمک مسئولان غرفه و با استفاده از چرخ سفال، ظروفی شبیه نمونه‌های موجود در غرفه می‌ساختند. در غرفه مثلستان، اشکال مختلفی که مجموعه‌اش یکی از ضرب‌المثل‌های ایرانی را تشکیل می‌داد، همراه با حروف به صورت به هم ریخته قرار داده شده بود و کودک با کمک و راهنمایی مربی، به ضرب‌المثل مورد نظر می‌رسید و جایزه می‌گرفت. مکعب‌های قصه‌گو، دیگر غرفه جشنواره بود که در آن ۹مکعب با اشکال و کلمات مختلف در نظر گرفته شده و کودکان و نوجوانان با انتخاب یکی از این مکعب‌ها، یک قصه درباره اقوام تعریف می‌کرد.

برگزاری مسابقه بادبادک‌بازی بین کودکان در ساحل دریاچه یکی دیگر از برنامه‌هایی بود که با استقبال گسترده بچه‌ها از این برنامه‌ها روبه‌رو شد.

رنگ بندی فرهنگی ایران زمین

رضا دوستعلی که مسئولیت دبیری اجرایی جشنواره را به‌عهده داشت، درباره هدف شهرداری تهران از برگزاری این جشنواره در پایتخت کشور گفت: همه اقوام و حتی قبیله‌ها و عشیره‌ها در شهر تهران نمایندگانی دارند، اما نمادهای این اقوام را در فضای شهری نمی‌بینیم و شاید بسیاری از مردم به‌ویژه جوانان و نوجوانان نسبت به ویژگی‌های قومیتی کمتر شناخت داشته باشند. در کتاب‌های درسی، فیلم‌ها و سریال‌ها و حتی نامگذاری معابر با این پدیده آشنا شده‌اند، اما فراهم کردن بستری که نسل جدید بتوانند چند ساعت با اقوام زندگی کنند و از نزدیک آنها را ببینند، تأثیر بهتری خواهد داشت. در ضمن در این جشنواره صنایع‌دستی و تولیدات اقوام گوناگون با قیمت مناسب در اختیار بازدیدکنندگان قرار گرفت و این اقدام در حمایت از کارآفرینی و صنایع‌دستی تاثیرگذار است و می‌تواند به اقتصاد این اقوام کمک کند.

معاون هنری سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران با اشاره به تمرکز ویژه جشنواره ایران عزیز بر موسیقی اقوام عنوان کرد: رنگ‌بندی زیبای مناطق و نواحی مختلف ایران، در موسیقی این مناطق هم به‌خوبی متجلی شده است.

امیرحسین سمیعی، معاون هنری سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران نیز با اشاره به اجرای موسیقی اقوام گوناگون در جشنواره ایران عزیز بیان کرد: موسیقی به نوعی در سبک زندگی اقوام حل شده و در فعالیت‌های روزمره آنان حضور دارد. موسیقی اقوام گستره وسیعی شامل موسیقی نیایش‌گونه، کار و فعالیت، غم، شادی و... دارد و به همین دلیل موسیقی را به عنوان یک آیتم بسیار مهم در جشنواره در نظر گرفته‌ایم. موسیقی اقوام از دل زندگی و آیین‌های اقوام برخاسته و به همین دلیل بسیار بکر و دست‌نخورده باقی مانده و اگر این موسیقی شهری می‌شد، از بین می‌رفت یا حداقل از جذابیت‌های آن کاسته می‌شد. جذابیت موسیقی اقوام ما به دلیل ارتباطش با آیین‌ها، سنت‌ها و ریشه‌های اقوام است. مثلا در موسیقی لرستان این موضوع به گونه‌ای نمود دارد و در موسیقی شمال ایران که آمیخته با زندگی مردم آن منطقه است، شکلی دیگر دارد و به نوعی سرسبز و پر از انرژی و پویایی و شور زندگی است.

در این جشنواره هر شب از جشنواره به یک قومیت اختصاص داشت و از بهترین و معتبرترین گروه‌های موسیقی هر منطقه دعوت کردیم در جشنواره حضور داشته باشند؛ مثلا در شب عرب‌های عزیز میزبان گروه الغدیر به سرپرستی سعید سیاحی بودیم و در شب قومیت آذری، استاد وحید اسداللهی و عاشیق شهبازی به اجرای موسیقی پرداختند.

وی ادامه داد: در بخش خراسان، موسیقی با عرفان و ریشه‌های آیینی و مذهبی گره خورده و در موسیقی خراسانی این مسأله پررنگ است. این رنگ‌بندی زیبای مناطق و نواحی مختلف ایران، در موسیقی این مناطق هم به‌خوبی متجلی شده و سعی کرده‌ایم به موسیقی به عنوان یکی از موضوعات بسیار مهم در قومیت‌ها، با دقت بپردازیم.

سمیعی با اشاره به استقبال فوق‌العاده مخاطبان جشنواره ایران عزیز از موسیقی اقوام تصریح کرد: با توجه به جذابیت هنر موسیقی، انتظار چنین استقبالی را داشتیم. تهران شهری است که مردمی از همه اقوام در آن زندگی می‌کنند و هر صدایی از هر کدام از این موسیقی اقوام، طرفداران خود را به دریاچه شهدای خلیج‌فارس می‌کشاند.

اما آیا این جشنواره با برگزاری این دوره در چند روز اخیر پایان یافته و شهروندان دیگر فرصت آشنایی با اقوام را در آینده نخواهند داشت، دوستعلی دبیر اجرایی جشنواره در این باره می‌گوید: سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران در محله‌های مختلف شهر تهران مراکز فرهنگی‌ای برای ارائه خدمات به شهروندان در اختیار دارد و جشنواره ایران عزیز نیز در طول سال به صورت مستمر در این مراکز ادامه می‌یابد تا همچنان زمینه آشنایی با فرهنگ اقوام گوناگون برای نوجوانان و جوانان فراهم باشد. در حقیقت این جشنواره یک آغاز برای این مسیر است و قصد داریم در برگزاری چنین برنامه‌هایی تداوم داشته باشیم.