رکوردشکنی روی ترازو با آمپول لاغری

چاقی از معضلات مهم و فراگیر جهانی است که گروه‌های سنی، اجتماعی و اقتصادی مختلف را در بر می‌گیرد. همین موضوع موجب شده‌است هر روز راهکارها و داروهای مختلفی برای کاهش وزن روانه بازار شود.

کد خبر: ۱۳۶۶۶۸۵

دراین میان معمولا مصرف دارو برای درمان چاقی چندان موفق نبوده و به همین علت افرادی که از اضافه‌ وزن بسیار بالا رنج می‌برند، دست به دامان عمل‌های جراحی می‌شوند.با این حال ایده استفاده از یک داروی تزریقی در قالب آمپول از جذاب‌ترین ایده‌ها برای کاهش وزن است.

به تازگی نتایج منتشر شده از داروی کاهش وزن جدیدی که در مراحل کارآزمایی بالینی قرار دارد، گویای این است که این داروی تزریقی رکورد کاهش وزن با کمک دارو را شکسته و تقریبا میزان اثربخشی آن قابل رقابت با عمل‌های جراحی ارزیابی شده‌است. با نگاهی به منابع خبری، جزئیات این پژوهش را بررسی می‌کنیم.

داروی تیرزپاتید (Tirzepatide) که در شرکتی دارویی در ایالات متحده تولید شده ، نوعی داروی کاهش وزن تزریقی است که به صورت یک بار در هفته باید استفاده شود. این دارو با تقلید از اثرات یکی از هورمون‌های طبیعی بدن به نام اینکرتین، کاهش وزن را تحریک می‌کند. این هورمون‌ها به طور طبیعی وقتی غذا می‌خوریم، علاوه بر تنظیم فرآیندهای سوخت‌وساز مربوط به هضم غذا، میزان قند خون را کاهش می‌دهد. تیرزپاتید که هنوز در بازار در دسترس نیست و در حال مطالعات بالینی بیشتر است، ترکیبی مصنوعی از دو اینکرتین خاص به نام‌های جی‌آی‌پی و جی‌ال‌پی-۱ است.

جی‌ال‌پی-۱ پایه اصلی یکی از داروهای ضددیابت به نام سماگلوتید (semaglutide) است که سال گذشته از سوی سازمان غذا و داروی ایالات متحده به عنوان داروی کاهش وزن تایید شد؛ در واقع پس از چند سال سازمان غذا و دارو روش جدیدی را به عنوان درمان چاقی تایید کرده‌بود. به نظر می‌رسد این تاییدیه به نوعی پشتیبان نتایج متحول‌کننده این داروی جدید نیز خواهدبود که علاوه بر جی‌ال‌پی-۱ دارای جی‌آی‌پی نیز است و احتمالا کنار هم قرار گرفتن این دو هورمون هم خانواده، به کلی بازی کاهش وزن را متحول خواهدکرد.

کاهش وزن ۲۰ کیلویی

در نتایج فاز سوم کارآزمایی بالینی که اثرات تیرزپاتید را بررسی می‌کند، محققان ۲۵۳۹ داوطلب دارای اضافه وزن بودند (دارای یک بیماری مرتبط با وزن، اما بدون دیابت نوع ۲) از ۹ کشور وارد مطالعه کردند. میانگین وزن شرکت‌کنندگان ۱۰۵ کیلوگرم بود. آنها تیرزپاتید یا دارونما را در طول ۷۲ هفته همراه حمایت برای پیروی از یک رژیم غذایی کاهنده کالری و افزایش سطح فعالیت بدنی دریافت کردند. تیرزپاتید در یکی از سه دز مختلف (۵، ۱۰ یا ۱۵ میلی‌گرم در تزریق هفتگی) تجویز شد اما هر سه گروه کاهش وزن قابل توجهی در طول مطالعه داشتند.در بالاترین دز (۱۵ میلی‌گرم)، شرکت‌کنندگان به طور متوسط معادل ۲۲.۵درصد از وزن بدن خود (۲۴ کیلوگرم) کاهش وزن را مشاهده کردند، در حالی که دز ۱۰ میلی‌گرمی ۲۱.۴درصد کاهش وزن (۲۲ کیلوگرم) و دز ۵ میلی‌گرم ۱۶ درصد کاهش وزن (۱۶ کیلوگرم) داشتند.در مقایسه، گروه دارونما فقط ۲.۴درصد وزن بدن خود (۲ کیلوگرم) را از دست دادند. پیش از این، افرادی که برای کاهش وزن از سماگلوتید استفاده می‌کردند به طور متوسط تقریبا ۱۷ درصد کاهش وزن داشتند.جف امیک، پزشک تحقیقات بالینی و معاون توسعه محصول این شرکت داروسازی، می‌گوید: «تیرزپاتید اولین داروی تحقیقاتی است که به طور متوسط بیش از ۲۰ درصد کاهش وزن را در کارآزمایی بالینی فاز سه ارائه می‌کند.»

تیرزپاتید با همه سازگار نیست

نتایج این مطالعه هنوز مورد بررسی همتا قرار نگرفته اما این شرکت داروسازی اعلام کرده‌است به زودی نتایج را برای این بررسی‌ها منتشر خواهدکرد. به نظر می‌رسد نتایج جمع‌بندی کارآزمایی‌های بالینی تا سال ۱۴۰۲/۲۰۲۳ اعلام شود.

با این حال، پیش از این که این مراحل نیز تکمیل شود، مشخص شده‌است تزریق این دارو سازگار با بدن همه افراد نیست.

در حالی که به نظر می‌رسد نتایج متوسط کاهش وزن کمی بهتر از درمان با سماگلوتید است و تقریبا با میزان کاهش وزن با جراحی برابر است، برخی شرکت‌کنندگان عوارض جانبی از جمله حالت تهوع، اسهال، استفراغ و یبوست نیز نشان داده‌‌اند.

با فرض این‌که نتایج تحقیقات بعدی سازمان غذا و دارو را متقاعد کند که این دارو را برای کاهش وزن تایید کند، یکی دیگر از موانع بالقوه برای عرضه تیرزپاتید، مسأله قیمت است.

درمانی برای پولدارها

سماگلوتید که به عنوان داروی کاهش وزن از سوی یک شرکت داروسازی دانمارکی روانه بازار شده‌است، بیش از ۱۳۰۰ دلار در ماه برای بیمار هزینه دارد؛ مسلما بیماران کمی هستند که بتوانند چنین داروی گران قیمتی را بخرند؛ به ویژه که داروهایی از این دست به ندرت تحت پوشش بیمه سلامت قرار می‌گیرد.اگر تیرزپاتید از استراتژی قیمت‌گذاری مشابه پیروی کند، می‌تواند مورد دیگری از دارویی بالقوه درخشان و تغییردهنده کیفیت زندگی باشد که متأسفانه بسیاری از مردم قادر به خرید آن نیستند. جدا از مسائل اقتصادی، نتایج چشمگیر اثرات این داروها نشان می‌دهد به زودی احتمالا شاهد تحولات گسترده‌ای در زمینه درمان چاقی خواهیم بود.

تحول در درمان چاقی

محققان معتقدند اگر بتوانیم دسترسی عادلانه به این نسل جدید از داروهای چاقی را تضمین کنیم، می‌توانیم سلامت میلیون‌ها نفر در سراسر جهان را بهبود بخشیم.اسکات کاهان، مدیر مرکز ملی وزن و تندرستی در واشنگتن، خاطرنشان می‌کند:«این که دارویی بتواند در حد عمل‌های جراحی در درمان چاقی تأثیرگذار باشد و از طرفی مزایای متابولیک متعدد دیگری نیز به همراه داشته‌باشد، بسیار هیجان‌انگیز است. توسعه تیرزپاتید و داروهای مشابه می‌تواند تغییر چشمگیری در درمان چاقی مشابه تغییر مدیریت کلسترول و بیماری قلبی با ظهور داروهای استاتین و نحوه تغییر مدیریت اچ‌آی‌وی با کمک داروهای ضد رتروویروسی ایجاد کند.»