ارزش مناسبت‌ها

این مناسبت‌های ملی و مذهبی گاهی به هم گره خورده‌اند، ارزش صله‌رحم در شب یلدا و عید نوروز یعنی همنشینی ارزش‌های مذهبی و سنت‌های ایرانی.

بسیاری از این مناسبت‌ها برنامه زندگی ما را دچار تغییراتی می‌کند، این تغییرات هم در بُعد روحی و هم در بُعد جسمی و روتین زندگی اعمال می‌شود.

ماه مبارک رمضان یکی از جدی‌ترین و اصلی‌ترین مناسبت‌های ماست که تغییرات عمیقی در شرایط زندگی ما و در تمام ابعاد آن ایجاد می‌کند.

بسیاری از ما هرساله امیدمان این است که ماه رمضان برسد و روابطمان را با خدا سروسامانی دوباره بدهیم، زمان خواندن نمازهایمان را تنظیم کنیم، ساعت مشخصی را در روز به عبادت و تلاوت قرآن اختصاص دهیم، برخی عادات را حذف کنیم و برنامه‌ای برای شریک شدن در ثواب روزه دیگران با برگزاری سفره افطاری داشته‌باشیم.

برنامه‌ریزی پیش از ورود به این ماه عزیز یکی از راه‌های جدی بالا بردن بهره‌وری از این ماه پربرکت است.

ارزش‌های دوست‌داشتنی

شب‌های قدر زمانی است که کارنامه یک‌ساله اعمال و زندگی ما مرور می‌شود. شاید بهتر باشد پیش از این شب‌های بزرگ خودمان مروری به برنامه و روتین زندگی‌مان داشته‌باشیم.

در روزهای آغاز آن و تغییر شیوه روزانه زندگی‌مان می‌توانیم مروری بر آنچه در روز انجام می‌دهیم، داشته‌باشیم، ارزش‌هایی را که دوست داریم به زندگی‌مان اضافه کنیم بررسی کنیم و برنامه‌ای برای پیاده‌سازی آنها بچینیم. یک ماه، زمان خوبی است برای ایجاد یک‌عادت جدید و یا ترک یک عادت ناپسند.

بولت ژورنال یا دفتری برای ثبت عادت‌ های فعلی و تصمیم برای حذف برخی و یا بهبود برخی دیگر راهی جدی برای برنامه‌ریزی برای عادت‌هایی است که می‌خواهید در ماه رمضان آنها را تغییر دهید.

برنامه‌ریزی برای خواندن کتابی با موضوع خاص هم یکی دیگر از گزینه‌های روی میز است. این کتاب می‌تواند در زمینه موضوعات مذهبی باشد یا موضوعی مرتبط با خانواده. حتی می‌تواند مرتبط با کار شما باشد که همیشه دوست داشتید برای پیشرفت فردی خود آن را مطالعه کنید اما برنامه زندگی مجال این کار را به شما نمی‌داد.

همین حرکت و میل به رشد یکی از مهم‌ترین برنامه‌های ماه رمضان است. روح رمضان رشد معنوی است که خداوند در شرایطی برای ما فراهم کرده که تمام درهای رحمت به روی ما باز است و این درهای رحمت شامل همین مسیر و راه‌های سهل رشد نیز می‌تواند باشد. قدم‌های ما در این ماه به جای یکی تبدیل به صد می‌شود و گویی از میانبر به مقصد می‌رسیم.

تصمیم و اراده برای ترک برخی عادات در این ماه عزیز به خاطر اتمسفر کبریایی این ماه ساده‌تر و با برکت بیشتری همراه است. عاداتی مانند غیبت و تهمت و دروغ، مواردی هستند که با کمی تلاش قابل تغییر است، زبان روزه‌دار ما و یادآوری روزه‌دار بودنمان مانع از بسیاری از این رفتارها می‌شود. حالا به این فهرست می‌توانیم حذف قضاوت، نگاه ناعادلانه، رفتارهایی از سر خشم و تحقیر را نیز اضافه کنیم البته که حذف تمام رذالت‌های اخلاقی با برنامه‌ای طولانی‌تر امکان‌پذیر است اما گام اول شناسایی و میل به حذف است.

شناسایی نقاط تاریک روحی ما در ابتدای این ماه یعنی خودشناسی و شروع مسیر خداشناسی، اراده به حذف یعنی اصلاح خود و مسیر زندگی خود و قدم گذاشتن در مسیر زندگی مومنانه.

فصل تغییرات

تغییرات جزئی نتایج بزرگی به همراه دارند، برای سحرخیزی لازم نیست به جای ساعت 10 ساعت 5 صبح از خواب بیدار شویم، تغییر این ساعت به هشت صبح یعنی یک گام بزرگ و مهم.

برای کمتر کردن میزان استفاده از تلفن‌همراه لازم نیست تمام شبکه‌های اجتماعی و برنامه‌های پیامرسان خود را از گوشی تلفن حذف کنید، همین که ساعت استفاده خود را با شیب ملایمی کم کنید یعنی حرکت به سمت ترک اعتیاد به تلفن همراه.

به طور کلی ترک یک عادت و به دست آوردن یک عادت جدید با تصمیم انقلابی امکان‌پذیر نیست، قدم به قدم و با برنامه‌ای یک ماهه می‌توانید این مسیر را پیش ببرید.

لازم نیست حتما دستاورد بزرگ و شگفت‌انگیزی داشته‌باشید، ترک یک عادت اشتباه کوچک و جایگزین کردن یک عادت درست یعنی یک گام اساسی و جدی.

تصمیم برای خواندن نماز اول وقت، خواندن یک صفحه قرآن در روز، بیدار ماندن پس از نماز صبح، خوابیدن در ساعت مشخص، عادات کوچکی است که با قدم‌های ساده امکان‌پذیر است و همین تغییرات کوچک تاثیرات مهمی در برنامه روحی و جسمی روازنه شما خواهدداشت.

علاوه بر شناسایی عادات روحی در پی آن بررسی برنامه زندگی از جمله عادات غذایی یا برنامه روزانه و برنامه کاری نیز در دسته شناسایی قرار می‌گیرد.

در مورد عادات غذایی و برنامه‌ریزی برای ماه رمضان، رسیدن به برنامه‌ای که در آن سلامت جسم خانواده تامین شود و مسیر روزه‌داری را نیز هموار کند، یکی از برنامه‌های مهم این ماه است.

اعضای خانواده در سنین مختلف و یا نیازهای غذایی متفاوت برای بهتر سپری کردن ماه رمضان نیاز به برنامه غذایی مناسبی دارند، اگرچه ممکن است این برنامه نسبت به روزهای دیگر سال فشار کاری بیشتری را روی مسؤول تهیه آن در خانواده اعمال کند اما با تقسیم مسؤولیت‌ها می‌توان این فشار را کم کرد. برخی عادات غذایی برای ماه مبارک رمضان نیاز به اصلاح دارد.

برای مثال اگرچه در سفره‌های افطار ماه رمضان حضور مواردی مانند زولبیا و بامیه و شله زرد و حلوا جزئی جدانشدنی است و از نظر بسیاری این موارد باعث بالا رفتن قند خون و رفع بیحالی نزدیک به افطار می‌شود اما تبدیل کردن مصرف این موارد به عادت غذایی باعث می‌شود که بدن در زمان کوتاه قند و چربی بالایی دریافت کند و در روزهای آینده نیز به این شوک ناگهانی عادت کند، همان‌طور که خوردن آب خنک در زمان افطار و با معده خالی مشکلاتی را ایجاد می‌کند، ورود ناگهانی این حجم از قند و چربی نیز مناسب بدن نیست.

شناسایی و حذف و جایگزینی موادغذایی جدید می‌تواند یکی از برنامه‌های ماه رمضان امسال باشد، تصمیم برای اصلاح برنامه غذایی تصمیم مهمی است که در جهت مراقبت از سلامت خود و خانواده شماست.

به این برنامه‌ریزی و مراقبت از این زاویه نگاه کنید که نوعی شکرگزاری از نعمت تندرستی است که خداوند به ما اعطا کرده‌است.

زهرا صالحی نیا - کارشناس سواد رسانه / ضمیمه چاردیواری روزنامه جام جم