وقتی زنبورهای عسل جیغ می‌کشند!

محققان توانسته‌اند با ثبت سیگنال‌های صوتی زنبورهای عسلی که از لانه‌های خود در برابر حمله زنبورهای سرخ دفاع می‌کردند، سیگنالی شبیه فریادهایی از روی ترس را مشخص کنند.

زنبورهای سرخ قوی‌ هیکل تهدید بزرگی برای زنبورهای عسل هستند. آنها‌ به حملات گروهی برای نابودکردن اجتماعات زنبورهای عسل طی چند ساعت معروفند.

یکی از گونه‌های زنبورهای سرخ قوی‌ هیکل به نام«وسپا سورور» حمله خود را با فرستادن دید‌بانی برای یافتن یک کلونی زنبور عسل آغاز می‌کند.

زنبورهای سرخ پس از یافتن اجتماع زنبورهای عسل و جمع‌آوری نیرو به لانه آنها حمله کرده و پس از اشغال لانه آنها را می‌کشند و نوزادان لارو بی‌دفاعشان را می‌خورند.

هدر ماتیلا، از کالج ولزلی در ایالت ماساچوست آمریکا ـــ که در مورد تشکیلات جوامع حیوانی و ارتباطات حشرات مطالعه می‌کند ـــ درآذر۹۹ نتایج مطالعه‌ای را منتشر کرد که نشان می‌داد زنبورهای عسل برای محافظت از لانه‌های خود در برابر زنبورهای سرخ قوی هیکل از مدفوع حیوانات استفاده می‌کنند. آنها‌ مدفوع را در ورودی لانه در نقاطی که موجب کمتر فرودآمدن زنبورهای سرخ می‌شود، قرار می‌دهند.

این‌که چگونه قطعات مدفوع، حمله زنبورهای سرخ را دفع می‌کند، ناشناخته است اما ماتیلا گفت به نظر می‌رسد این ترفند زنبورهای عسل نوعی دفاع مؤثر در برابر حملات این زنبورها باشد.

ماتیلا و همکارانش در تحقیقی که نتایج آن در نشریه علم باز انجمن سلطنتی (Royal Society Open Science) منتشر شده به آنچه قبل و در طول حمله اتفاق می‌افتد، دقیق‌تر نگاه کرده‌اند.

آنها گفته‌اند ظاهرا زنبورهای سرخ و زنبورهای عسل در یک رقابت تسلیحاتی رو به تکامل هستند. روش دوم دفاع «فرش زنبور عسل» نام دارد که می‌تواند یک زنبور سرخ را فرا بگیرد.

به این شکل که رسوبات این مدفوع در چشم زنبور سرخ نمایش بصری ترسناکی ایجاد می‌کند. به طوری که موجب لرزش، گرم‌شدن شدید بدن و سرانجام خفگی زنبور سرخ می‌شود. اما این دفاعیات چگونه هماهنگ می‌شود؟

برای پی بردن به این موضوع، تیم محققان سیگنال‌های صوتی و واکنش‌های دفاعی کلونی‌های زنبور عسل را که از سوی گونه‌های زنبور سرخ مورد هدف قرار گرفته بودند، بررسی کردند.

ماتیلا به نشریه نیوزویک گفته است:«ما می‌دانستیم دقایقی پس از ظاهرشدن زنبورهای سرخ قوی‌هیکل در بیرون مستعمرات در اجتماعات زنبورهای عسل سروصدا می‌شود. با ضبط صداها و استفاده از نرم‌افزار تجزیه و تحلیل صوتی، تمام صداهایی که در کندو تولید می‌شد را یک‌باره، دقیقه به دقیقه تجزیه و تحلیل کردیم.»

حمله تحریک‌آمیز زنبورهای سرخ به کندو باعث افزایش هفت برابری سیگنال‌ها می‌شد. اندازه ملکه‌ها در این گونه تا 4.5 سانتی‌متر می‌رسد و از دیگر گونه‌ها بزرگ‌ترند.

محققان همچنین دریافتند وقتی وسپا سورور، هنوز خارج از لانه بود، زنبورهای عسل سیگنالی را تولید کردند که قبلا توصیف نکرده بودند. این سیگنال دارای ویژگی‌های صوتی به عنوان زنگ خطر، فریاد از روی ترس و صدای وحشت در پستانداران، پرندگان و میرکت‌ها است.»

محققان این صدای هشدار زنبورهای عسل را برای اجتماعاتی که مورد حمله زنبورهای سرخ نیستند، پخش می‌کنند تا ببینند زنبورها چگونه واکنش نشان می‌دهند. اگر این زنبورها طوری پاسخ دهند که گویی یک زنبور سرخ در آنجا وجود دارد، پس این یک فریاد جنگی است. آنها‌ می‌گویند زنبورهای عسل وقتی مورد حمله زنبورهای سرخ قرار می‌گیرند از هشدار دهنده‌های متنوعی استفاده می‌کنند و اینها شبیه سیستم‌های پیچیده هشدار دهنده در مهره‌داران اجتماعی است.

صدیقه سخندان فداکار - دانش / روزنامه جام جم
منبع: Newsweek