بازطراحی معمای افغانستان در آمریکا

سقوط آزاد محبوبیت بایدن در نظرسنجی‌ ها، بیانگر همین واقعیت است. در این میان از دونالد ترامپ و مایک پمپئو و مقامات دولت سابق آمریکا گرفته تا برخی دموکرات‌های بهت‌زده از نحوه خروج خفت‌بار کشورشان از کابل، سیاست خارجی کاخ‌سفید را به سیبل حملات خود تبدیل کرده‌اند.

آنچه مسلم است این‌که شکست آمریکا در افغانستان، از جنس شکست‌های استراتژیک و راهبردی در حوزه سیاست خارجی این کشور است.

بدیهی است که نمی‌توان این شکست را معطوف به یکی از دو حزب سنتی آمریکا کرد. باید توجه داشت امروز اصلی‌ترین شکایت جمهوریخواهان از بایدن، معطوف به چرایی خروج از افغانستان نیست، بلکه مربوط به نحوه و زمان این خروج و آثار آن است؛ بنابراین باید ابتدا صورت‌بندی دقیقی از منازعات به‌وجود آمده در آمریکا بر سر ماجرای افغانستان داشت.

موضوع دیگر به آینده‌پژوهی رفتار آمریکا در افغانستان باز‌می‌گردد. همان‌گونه که تاکید شد، اکنون پس از شکست راهبردی واشنگتن و ناتو در افغانستان و شبه‌قاره هند، آمریکا قاعدتا در‌صدد بازطراحی خطوط جدید استراتژیک در این کشور برخواهد آمد.

در این معادله، به‌هیچ عنوان نمی‌توان پیوند تروریسم داعش و تروریسم آمریکایی را نادیده انگاشت یا از کنار آن به‌سادگی عبور کرد! پیوند تروریسم آمریکایی و تروریسم تکفیری طی سال‌های گذشه و اخیر، کاملا قابل رصد و تحلیل بوده است.

بر این اساس، هر چهار رئیس‌جمهور آمریکا از زمان اشغال افغانستان (‌بوش پسر، اوباما، ترامپ و بایدن‌) در‌صدد القای این گزاره کلی به دیگران بوده‌اند که ثبات افغانستان تنها یک شاه‌کلید دارد و آن مداخله طولانی‌مدت غرب در این کشور است.

واشنگتن برای القای این گزاره دروغین، در پشت‌پرده به تقویت ارکان شکل‌دهنده تروریسم تکفیری در افغانستان و شبه‌قاره هند پرداخت. طی ماه‌های گذشته، اسناد قابل‌توجهی در‌خصوص حمایت ایالات متحده از داعش در افغانستان به‌دست آمده است.

شبکه داعش شامل شهروندانی از افغانستان، پاکستان‌، هند و میانمار هستند و هم‌اکنون در ۱۵ استان افغانستان از‌جمله در استان‌های شرقی، جنوبی و جنوب‌‌شرقی حضور دارد.

سؤال اصلی اینجاست که تروریست‌های تکفیری در کدام قالب، مجرا و مکانیسم حمایتی از عراق و سوریه به افغاستان هدایت و منتقل شده‌اند؟! از سوی دیگر، تلاش سال‌های اخیر نیروهای ناتو و آمریکا در‌خصوص تثبیت حضور نیروهای داعش در برخی مناطق افغانستان چه معنایی دارد؟ واقعیت این است که اعضای ناتو روی قدرت تخریب داعش و فرصتی که بحران‌سازی مزمن امنیتی تروریست‌های تکفیری به آنها می‌دهد حساب ویژه‌ای باز کرده‌اند! گرچه خروج آمریکا از افغانستان، اعتماد به نفس تروریست‌های وابسته به کاخ سفید و ناتو را در این کشور جنگ‌زده از بین برده است اما فراموش نکنیم تحلیل عمیق و صحیح هر پدیده و واقعه‌ای در افغانستان بدون در‌نظر گرفتن پیوند داعش و آمریکا غیرممکن خواهد بود؛ نسبت و رابطه‌ای که همواره باید از سوی دلسوزان داخلی و منطقه‌ای در افغانستان مورد رصد هوشمندانه قرار گیرد.

حنیف غفاری - دبیر گروه بین‌الملل / روزنامه جام جم