تولید بافت‌های بدن با چاپگر زیستی ایرانی

 این در حالی است که امروزه یکی از حوزه‎های مهم دانش و فناوری که علوم پایه و مهندسی و پزشکی در آن به کمک هم می‎آیند، طراحی و ساخت چاپگرهای سه بعدی است که در زمینه‎های مختلف به‌کار می‏روند. یکی از این حوزه‎های مهم، دانش پزشکی است که با توجه به نیاز ویژه‎ای که به بافت بدن انسان برای آزمایش یا پیوند و جراحی دارد از متقاضیان اصلی چاپگرهای سه بعدی به حساب می ‏آید.

شرکت «امید آفرینان مهندسی آینده» با شناسایی این نیاز، چاپگرهای زیستی سه بعدی را که نخستین چاپگرهای زیستی تجاری ایران هستند از سال ۹۵ طراحی و به بازار ارائه کرده است. این چاپگرها امکانات منحصربه‌فردی برای ایجاد انواع داربست‏های زیستی مورد نیاز در حوزه‌هایی مانند مهندسی بافت و صنایع دارویی از جنس مواد ترموپلاستیک و طیف وسیعی از هیدروژل‏های حاوی سلول را فراهم می‎کند.

مجید حاجی حسینعلی، مدیر عامل شرکت «امید آفرینان مهندسی آینده» درباره داستان شکل‌گیری این شرکت به جام‎جم می‎گوید: «چاپگرهای سه‌بعدی برای تولید بافت‏های انسانی تا پیش از این در ایران وجود نداشت و با پیشنهاد یکی از هم‌بنیانگذاران تصمیم گرفتیم در این زمینه فعالیت جدی را آغاز کنیم تا یکی از نیازهای مهم کشور را با تولید بومی پاسخ دهیم. در گام نخست، با اعتقاد به این باور که قادریم آینده فناوری چاپ زیستی را با روحیه ‏ای همکارانه و ترکیب تخصص‎های مختلف بسازیم، در قالب گروه۳D-bio فعالیت را آغاز کرده و در فاصله کوتاهی از شروع فعالیتهای خود توانستیم با ارائه دستگاه‌های چاپگر زیستی با فناوری روز دنیا و همچنین ویژگی‎های منحصربه‌فرد، جایگاه ویژه‎ای را در کشور به‌دست آوریم. در این شرکت از تخصص‏ های مختلفی مثل مهندسی پزشکی، مهندسی مکانیک، مهندسی نرم‏افزار و بیومکانیک و مواد در کنار هم استفاده می‏شود.»

چاپگرهای زیستی ۳ بعدی برای چه اهدافی به کار می‎رود؟

تولید بافت‎های مختلف بدن انسان
بافت‎های تولید شده با چاپگرهای سه بعدی می‎تواند نیاز بخش‏های زیادی را برطرف کند و از این رو است که این دستگاه‎ها برای کشور ما اهمیت بسیار ویژه‌ای پیدا می‏کنند. برای مثال در شرایطی که فرد در اثر تصادف، عمل جراحی یا بیماری سرطان بخشی از بافت‏های بدن خود را از دست داده باشد، می‏توان با کمک چاپگرهای سه بعدی و بررسی‏های پزشکی بافت‏های از دست رفته را برای او بازسازی کرد. به عنوان مثال در حال حاضر به‌جای بافت‏های استخوانی آسیب‌دیده از ایمپلنت استفاده می‎شود که ممکن است به‌دلیل اینکه نوعی جسم خارجی به‌حساب می‏آید، باعث عفونت شده و مشکلات زیادی ایجاد کند. گاهی برای جبران بافت‎های از دست رفته از بافت‏های سالم اجساد استفاده می‎شود که این هم می‏تواند زمینه انتقال بیماری یا آلودگی باشد. با توجه به اینکه این موضوع از نیازهای اساسی و مهم حوزه پزشکی است چاپگرهای سه‌بعدی می‎توانند مشابه بافت‎های بدن انسان را تولید کرده و جان بیماران زیادی را نجات دهند.

امکان آزمایش داروهای جدید

هر داروی تازه‎ای که ساخته می‎شود باید مراحل آزمایشی زیادی را بگذراند تا تاییدیه‏های مختلف را به دست بیاورد و این اطمینان را به پزشکان بدهد که مصرف دارو خطرساز نیست. اما آزمایش این داروهای جدید روی بدن انسان‏ها یا حیوانات گاهی با معیارهای اخلاق هماهنگ نیست. در چنین مواردی چاپگرهای سه بعدی در اینجا هم می‎توانند کاربردی و موثر باشند زیرا با کمک آنها می‏توان بافت‎های آزمایشگاهی مشابه بدن انسان تولید کرد و آزمایش‏های دارویی لازم را روی آن انجام داد.

امیدآفرینان مهندسی آینده چه برنامه‏ ای برای ارتقای شرکت دارد؟

مدیرعامل شرکت امیدآفرینان مهندسی آینده می‏گوید: «دستگاه‎های تولید شده در شرکت ما فعلا برای تولید بخشی از بافت‎های بدن انسان به‌کار می‎‏رود اما با توجه به نیازهای مختلف حوزه پزشکی در تولید بافت‏های مختلف بدن انسان، در تلاشیم بتوانیم در حوزه تولید بافت قرنیه، بافت‏های غضروفی و استخوانی توسعه بیشتری داشته باشیم.

حاجی حسینعلی در ادامه می‌افزاید: «صادرات از دیگر ایده‏های مهم ما برای آینده است. چنانکه در چند سال اخیر نیز از طریق وبگاه شرکت توانسته‎ایم سفارش‎هایی از کشورهای گرجستان، عمان، عراق، شیلی، برزیل و فنلاند بگیریم. اما در گام‏های نهایی همکاری به دلیل تحریم‎ها مشکلاتی در انتقال وجه، رفت‎و‏آمد همکاران شرکت و خدمات پس از فروش ایجاد شده است.»

مهم‎ترین چالش‏های پیش رو

این کارآفرین دانش‌بنیان درباره مهم‌ترین مشکلات فعلی این مجموعه دانش‌بنیان برای تولید کالای فناورانه می‌گوید: «تامین مواد اولیه برای ساخت دستگاه چاپگر سه‌بعدی بسیار دشوار بود و این مسأله تا جایی پیش رفت که شرکت امیدآفرینان‎مهندسی آینده را به‌سمت تولید این مواد سوق داد. در واقع برخی از مواد پتروشیمی مورد نیاز در ساخت دستگاه را نمی‏شد با چیز دیگری جبران کرد به همین علت مهندسان ما تصمیم گرفتند برای به ثمر نشستن تلاش‏هایشان در ساخت چاپگرها، مواد اولیه را خودشان تولید کنند تا زحمات این پروژه بی‎نتیجه نماند.

حاجی حسینعلی در پایان اشاره می‌کند: «از دیگر چالش‌های فعالیت تخصصی در کشور، یافتن نیروی انسانی متخصص و نخبه و نگهداری او در ایران است که در حال حاضر از جدی‏ترین دغدغه‏های شرکت‌های همچون ما به‌حساب می‏آید.»

۲ مزیت مهم چاپگرهای ۳ بعدی امیدآفرینان طراحی

ماژولار و انعطاف در کاربری
محصول شرکت «امیدآفرینان مهندسی آینده» به‌گونه‎ای طراحی شده است که متناسب با هدف‎های مختلف و محصول نهایی قابلیت نصب ماژول‎های مختلف را دارد و پژوهشگران با توجه به نیاز خود ماژول‌های مورد نظر را درخواست دهند.

قیمت پایین‎تر از نمونه‎های خارجی
قیمت دستگاه‎های تولید شده در ایران در مقایسه با نمونه‏های خارجی بسیار کمتر است؛ علتش هم به‌کاربردن امکانات و فناوری بومی است. قیمت دستگاه‎های چاپگر سه‌بعدی خارجی بین ۲۵هزار تا ۸۰هزار دلار است؛ در حالی که نمونه‏ های ایرانی شرکت امید آفرینان مهندسی آینده در زمان انتشار این رپرتاژ بین ۱۵۰ تا۳۰۰ میلیون تومان قیمت دارد.

مریم ملی - نشان ایرانی 2 / روزنامه جام جم