لزوم 10 بار «تعویض هوا» در هر ساعت از کلاس درس / خطر حضور در مدارس برای شش پایه اول

به گزارش جام جم آنلاین ، احمد یاری مدرس دانشگاه و مشاور صنايع در حوزه سلامت،ايمني و محيط زيست در گفت و گو با خبرنگار ما در رابطه با باز شدن مدارس و خطر انتقال ویروس کرونا در میان دانش آموزان عنوان کرد: در دو بخش باید به این موضوع نگاه کرد. ظاهرا این وضعیت لاجرم است و یک سری فعالیت های حضوری دیگر هم علیرغم همه نابسامانی هایی که وجود دارد قرار است از سر گرفته شود.
یاری گفت: باید گفته شود که چه مواردی باید رعایت شود و چه مواردی خطرساز است. به گفته یک سری از کارشناسان داخلی و خارجی و نقل قول هایی که از زبان برخی از مسئولان نظیرخانم دكتر مینو محرز (عضو کمیته ملی مبارزه با کرونا) شنیده می شود «گردش هوا» اهمیت زیادی دارد. گردش هوا به معنای چرخش هوا در یک محیط بسته نیست. گردش هوا يا(Air changes per hour- ACH) یعنی تعدا دفعاتي كه جریان هوا در يك ساعت از فضای بسته خارج شود و هوای تازه ای داخل شود. یعنی هوا باید کاملا عوض شود، به جای این عبارت می توان «تعویض هوا» را هم به کار برد.
این کارشناس ایمنی و بهداشت افزود: به عقيده برخي متخصصين حداقل 10 بار در ساعت باید در یک فضای بسته و یا همان کلاس درس تعویض هوا صورت بگیرد؛ یعنی شش دقيقه يك بار . البته توصيه و راهنماي سازمان بهداشت جهاني در سال 2009 براي محيط هاي عغوني این تعویض هوا را 12 مرتبه در ساعت توصیه کرده است؛ یعنی هر پنج دقیقه یک بار.
وی بیان داشت: بر اساس بررسي هاي صورت گرفته توسط محققان مختلف ،ويروس هايی که به قطرات تنفسی خارج شده از دهان( مجاري تنفسي) ما می چسبند و بر اساس بزرگي و سنگيني خود به سرعت بر روي زمين يا سطوح سقوط كرده يا تا مدتي در هوا باقي مي مانند كه بر اساس ميزان ريز بودن درات گفته مي شود ذرات با اندازه 100 ميكرون و ريز تا تا نيم ساعت و كوچكتر از 3 ميكرون تا مدت هاي طولاني تري امكان شناوري و معلق بودن در هوا را دارند.
یاری ادامه داد: اگر فضايي سربسته مثل اتاق یا کلاس را در نظر بگیریم و یک نفر آلوده به ویروس قبل از ما در آنجا حضور داشته باشد اين احتمال وجود دارد که در آن فضا عطسه کرده باشد و آن عطسه حاوی چند میلیون ذره ویروس است كه در فضا پرتاب شده و بخشي از آن با توجه به اندازه ذرات در هوا شناور باقي مانده است. از اين رو تا نیم ساعت بعد که اگر فردي به آن فضای بسته وارد شده و تنفس كند احتمال تبتلاي وي نيز وجود دارد. انتقال از چند طریق انجام می شود و به همین دلیل است که همه ما نگران هستیم.
وی گفت: در ماجرای بازگشایی مدارس ما با مسائلی همچون نوع مدیریت مدرسه روبرو هستیم، مدیریتی که باید موضوع تعویض هوا در کلاس ها را در نظر بگیرد که من بسیار بعید می دانم در بسیاری از مدارس این اتفاق رخ دهد. اکنون می توان پنجره ها را باز کرد اما باید به این نکته توجه داشت که بسیاری از مدارس سیستم تهویه مطبوع هوا را ندارند. در واقع درصد بسيار بالايي از مدارس فاقد این سیستم هستند و در صورت دارا بودن اين سيستم نيز بايد از سيركوله شده هوا جلوگيري شود. در صورتي كه کمی هوا سرد شود همین پنجره ها هم بسته می شوند. آن موقع واقعا انديشيدن تدابير سخت است .
اين مدرس دانشگاه تاکید کرد: موضوع دیگری که باید بسیار مورد اهمیت قرار بگیرد این است که برخی کودکان و نوجوانان ناقل ویروس هستند و این ویروس ها را با خود سرکلاس می برند. اگر چه مدارس هم اکنون ضدعفونی شده و پاکیزه است اما به محض اینکه دانش آموزان پا به مدرسه بگذارند این شرایط پاکیزه دیگر سندیت ندارد و لغو می شود. به گفته مركز پيشگيري و كنترل بيماري هاي اتحاديه اروپا،كمتر از 5 درصد موارد ثبت شده كرونا ( مويد 19) كودكان و افراد زير 18 سال هستند و همين موضوع كنترل را سخت مي كند.
کارشناس ایمنی و بهداشت یادآور شد: باید به نکات دیگری هم توجه داشت و بر آموزش صحيح رفتارهاي درست براي كودكان همت گمارد؛ کودکان کم سن و سال از یکدیگر مثلا مداد می گیرند یا دست های آلوده خود را به هر جایی می زنند و يا با هم دست مي دهند و احوال پرسي مي كنند . هر چند نظر سازمان هاي بين المللي در خصوص شيوه انتقال از سطوح دچار اندكي تغيير شده ولي کسی ضامن این قضیه نیست که وقتی یک کودک دستش آلوده شد آن را به چشم، دهان و بینی خود نزند. از آن بدتر این است که نرخ ابتلای کودکان به کرونا اکنون بیشتر شده است. چند روز پيش در يكي از رسانه هاي داخلي عنوان شده بود كه نرخ ابتلای کودکان 90 درصد بیشتر شده است. ابتلای بیشتر در کودکان ممكن است به معني تغييراتي در ويروس يا شيوه عملكردي ان باشد. به نظر مي رسد بازگشایی مدارس ( با شرايط و امكانات حال حاضر) پتاتسيل خوبي براي تشكيل زنجیره انتقال گسترده اي از ویروس باشد.
وی در رابطه با كاهش تعداد بچه ها در كلاس و 35 دقیقه ای شدن کلاس ها و نقش آن در پایین آمدن ضریب ابتلای افراد به کرونا گفت: همه که به مدرسه غیرانتفاعی نمی روند که مثلا فقط 10 نفر کلاس باشند. در مدارس زیادی بیش از 30 دانش آموز سر یک کلاس می نشینند و ممکن است در همان مدرسه 400 يا تعداد بيشتري دانش آموز تحصیل کنند. حالا تصور کنید 400 دانش آموز به طور همزمان قصد ورود به کلاس های درس را دارند یا اینکه بخواهند به حیاط بروند. كه البته ظاهرا مديران مدارس سعي در كاهش همزماني و تعدا افراد حاضر در كلاس دارند ولي برخي از سازمان ها و محققان فاصله 6 فوتي يا 1.8 متري دانش آموزان از هم را در كلاس مطرح مي كنند و در برخي از كشورها اين رويه در حال آغاز به كار است . آيا به جز شرايط تهويه ،امكان چنين چيدماني در همه مدارس وجود دارد؟ امکان اینکه تک تک  دانش آموزان به کلاس و یا حیاط فرستاده شوند تا فاصله فيزيكي رعایت شود وجود دارد؟  کل کادر آموزشی باید این برنامه را انجام بدهند که بعید است چنین چیزی امکان پذیر باشد. البته بايد اذعان داشت در برخي مدارس كلاس ها فقط در حد نيم ساعت و براي آشنايي معلمان با فراگيران بوده است.
یاری خاطرنشان کرد: این پروتکل هایی که گفته می شود سعی بر اجرا شدن آنها خواهد شد اما بسیاری از موارد واقعا به خوبي اجرایی نیست. صحبت های من نافی زحمات کادر آموزشی نیست اما به هر حال رعایت برخی این موارد سخت است.
وی اذعان داشت: به هر حال ما با جمعیت زیادی از کودکان روبرو هستیم که نمی توانند برخی از مسائل را رعایت کنند. حالا برخی از دانش آموزان بزرگ تر هستند و 17، 18 سال دارند. این دانش آموزان اگر به واسطه رفتارهاي نوجواني برخي موارد را ناديده نگيرند شاید خیلی کنترل پذیرتر باشند. آنها بهتر توجیه می شوند که چه کار باید بکنند و چه کاری را نباید انجام بدهند. اما من فکر می کنم که بازگشایی مدارس برای شش پایه اول بسیار خطرناک است و احتمالا تبعات زیادی خواهد داشت.
یاری در ادامه گفت: جسته و گریخته می شنویم که تعهد نامه يا امضايي از والدین می گیرند که بچه را به مدرسه بفرستید و همه چیز هم پای خودتان است. این موارد در فضای مجازی درست یا غلط منتشر شده است.والدين اگر هم از روی اجبار کودکان را به مدرسه فرستادند حتما آنها را ملزم به زدن ماسک در كل ساعات حصور در مدرسه کنند. طریقه صحیح ماسک زدن باید به کودکان آموزش داده شود. مثلا باید به آنها گفته شود که ماسک باید پایین چانه تا بالاي بيني را بگیرد و یا نکات دیگر. همین الان ماسفانه برخي افراد بزرگسال هم ماسک را به درستی نمی زنند و بسیاری از افراد ماسک را روی بینی خود فیکس نمی کنند.
این کارشناس ایمنی تاکید کرد: دانش آموزان به هیچ عنوان نباید ماسک را در کلاس های درس از روی صورت خود بردارند. باید به آنها آموزش داده شود که اسپری و ژل ضدعفونی کننده را به همراه خود اشته باشند و از آن در مواقع لزوم و متناوب استفاده کنند. ما در مدارس آبخوری را هم باید مد نظر قرار بدهیم، دانش آموزان مدام به این مکان می روند تا آب بنوشند و مشخص نیست چه اتفاقی قرار است رخ دهد. کنترل این قضیه سخت است.
یاری عنوان کرد: واقعیت دیگری را هم باید در نظر گرفت، برای بسیاری از والدین سخت است تا برای کودک خود ماسک تهیه کنند. یک کودک باید یک ماسک روی صورتش داشته باشد و یک ماسک در کیفش. اما برخی از والدین امکان اين ميزان هزينه كرد را ندارند که روزانه هزینه ماسک و مواد ضدعفوني كننده بدهند. و اي كاش اين موارد از سوي مدرسه تامين شد البته نه از محل كمك هاي همياري بلكه از سوي وزارت آموزش و پرورش!
وی یادآور شد: بحث کوتاه شدن کلاس ها بسیار اهمیت دارد اما در کلاسی که 30 نفر حضور دارند بحث کمتر شدن زمان کلاس ها فایده ای ندارد. این را هم باید مد نظر داشت که در کلاس های پایین تر می توان بحث درسی را در 30 دقیقه جمع کرد اما در کلاس های بالاتر نمی توان مبحث مهم درسی را در این مدت زمان به سرانجام رساند.
این کارشناس ایمنی و بهداشت گفت: توصیه من این است که دانش آموزان در هنگام بازگشت به خانه نیز لباس های خود را در جایی که تقریبا بیرون از فضای اتاق ها تعبیه شده عوض کنند و به هیچ عنوان کفش های خود را به فضای خانه نیاورند. به سرعت هم به سمت شستن دست و صورت و حمام راهنمایی شوند. اینها باید در قالب پروتکل هایی به همه دانش آموزان یاد داده شود.

وي در ادامه به موضوع نگراني از انتقال و انتشار ويروس از دانش آموزان به ساير اعضا خانه به خصوص سالمندان و افرادي كه از ايمني بالايي برخوردار نيستند اشاره كرد و عنوان کرد: همه نگراني ما به واسطه بيمار شدن احتمالي كودكان نيست بلكه ساير افراد خانواده به ويژه كساني كه خطر پذيري بالاتري دارند نيز بخش عمده اي از نگراني ما را تشكيل مي دهد.با بروز پيك هاي بعد و عدم توانايي رسيدگي و محدويت هاي سيستم درمان خسته در اين مدت ،احتمالا شاهد نتايج ناگوارتري خواهيم بود.
احمد یاری در پایان گفت: فقط باید امیدوار باشیم که اتفاقی نیفتد و دستورالعمل هاي بهداشتي را رعايت نموده و به فرزندانمان نيز آموزش دهيم. خارج از بحث مورد نظر هم باید بگویم که ما احتمالا باید منتظر موج بعدی هم باشیم. مسافرت های زیادی داشتیم و تجمعات زیادی هم بابت عزاداری صورت گرفت كه البته در هر دو گروه عدم رعايت هايي صورت پذيرفت. همین دو تغيير براي بروز موج بعدي و يك پيك ديگر مي تواند كافي باشد و بحث مدارس نيز مي تواند مزيد بر علت شده و ارتفاغ پيك را بالاتر ببرد.

هیلدا حسینی خواه / جام جم آنلاین