به بن‌بست می‌رسیم؛ وقتی كه دیگر فكر ما به جایی قد نمی‌دهد. این‌قدر از اتفاقات یا موضوعی كلافه می‌شویم كه باید از كسی كمك بگیریم. اما چه‌كسی صلاحیت این كار را دارد؟ مادر؟ پدر؟ دوست؟ مشاور؟ قطعا یكی از افرادی كه می‌توانید از او مشورت درستی دریافت كنیم «مشاور» است.
روانپزشك یا روانشناسی كه می‌تواند راهكارهای خوبی را ارائه كند. حالا در شرایط ركود كسب‌وكارها یا بالاگرفتن اختلافات خانوادگی ناشی از قرنطینه طولانی بسیاری از ما در خانه، شاید تعداد كسانی كه نیاز به مشورت دارند، بیشتر هم شده باشد.
وسواس، استرس و اضطراب ناشی از وجود این بیماری به مسائل گوناگون ما ممكن است بیشتر دامن زده باشد. به این تعداد خانواده‌های آسیب‌دیده از این بیماری و كادر درمانی را هم اضافه كنیم. پیش از این مشاوره‌ها به شكل حضوری انجام می‌شد اما حالا مشاوره‌ها به شكل برخط (آنلاین) برگزار میشود.
رعایت نكته‌هایی كه به آن اشاره می‌كنیم، چه در حالت مراجعه حضوری یا مشاوره زنده اینترنتی، ضروری است. اما زمانی جلسات مشاوره نتیجه بهتری می‌دهد كه بدانیم از مشاوره چه می‌خواهیم.
قدم اول؛ دلیل من چیست؟
دقیقا می‌دانید به چه دلیل به مشاور نیاز دارید؟ وسواس؟ افسردگی؟ استرس؟ ناتوانی در حل مساله خانوادگی و...؟ اولین قدم این است كه از خودمان بپرسیم دقیقا دلیل كمك گرفتن از مشاور چیست؟ گاهی البته درگیر سرگردانی یا اضطراب و استرس كلی هستیم و در این شرایط بلاتكلیفی، نمی‌توانیم علت مراجعه را درست تشخیص دهیم اما درحالت كلی بهتر است «دلیل» نیاز مشاور را بدانیم.
دقیقا می‌دانید به چه دلیل به مشاور نیاز دارید؟ وسواس؟ افسردگی؟ استرس؟ ناتوانی در حل مساله خانوادگی و...؟ اولین قدم این است كه از خودمان بپرسیم دقیقا دلیل كمك گرفتن از مشاور چیست؟ گاهی البته درگیر سرگردانی یا اضطراب و استرس كلی هستیم و در این شرایط بلاتكلیفی، نمی‌توانیم علت مراجعه را درست تشخیص دهیم اما درحالت كلی بهتر است «دلیل» نیاز مشاور را بدانیم.
به دو دلیل:
- انتخاب مشاور درست: برای مثال اگر مشكل شما «زناشویی» است باید سراغ مشاوری بروید كه كار زوج‌درمانی انجام داده و تخصص او در این حوزه است.
ــ صرف زمان و هزینه مناسب: اگر دلیل درستی برای مشاوره ندارید، وقت خود و مشاور و البته كه هزینه خودتان را تلف می‌كنید.
قدم دوم؛ یادداشت كنیم
اگر دلیل یا دلایل اصلی نیاز به مشاور را متوجه شویم كه چه بهتر، همان چند دلیل را یادداشت كنید و براساس همان‌ها با مشاور صحبت كنید. برای مثال درباره ترس، اضطراب، نگرانی، غم و... خودتان بگویید. اما اگر دلایل یا دلیل دقیق را نمی‌دانید، درباره حالت‌های خودتان بنویسید. برای مثال؛ «نزدیك به غروب، مضطرب هستم»؛ «شب كه می‌خوابم، فكرها به سرم هجوم می‌آورند»، «وقتی با فرد تازه‌ای قرار است آشنا شوم، مضطرب هستم» و... بیان درست این موقعیت‌ها به مشاور كمك می‌كند تا مشكل شما را آسان‌تر پیدا كند.
قدم سوم؛ روش كمك را بگویید
قدم چهارم؛ من روراست هستم؟
خیلی مهم است كه با خودمان و بعد با مشاور، روراست باشیم. حتما همه ما در مقاطعی از زندگی، در لحظاتی به خودمان دروغ گفته‌ایم. این دروغ یا از ترس بوده، یا از كمبود اعتماد به نفس یا هزار علت دیگر. اما این بار با خودمان و مشاور روراست باشیم. دقیقا بدانیم به چه دلیل كمك گرفته‌ایم و اگر برطبق نظر مشاور كاری را انجام ندادیم، حتما جلسه بعد آن را با مشاور در میان بگذاریم. اگر دوز دارویی را كامل نخوردیم، اگر دارویی را نخوردیم؛ اگر كاری را كه باید انجام می‌دادیم یا نمی‌دادیم ولی خلاف آن عمل كرده‌ایم، حتما به مشاور بگوییم. هرچقدر روراست باشیم؛ همان‌قدر نتیجه بهتری خواهیم گرفت.
قدم پنجم؛ من توانا هستم؟
درست چند ساعت قبل از این‌كه تصمیم نهایی را گرفته و به مشاور تلفن كرده و از او وقت مشاوره آنلاین حضوری بگیرید، از خودتان بپرسید من آن‌قدر توان دارم كه «همه چیز» را به مشاور بگویم؟ از هرچه انجام داده‌ام؛ از هرچه طرف مقابل انجام داده؛ از هرچه انجام نداده‌ام. این‌قدر توان دارم كه تمام ماجرا را بدون كم و كاست به مشاور بگویم و از او كمك بخواهم؟ اگر ته دل‌تان جواب شما مثبت نیست یا تردید دارید، به مشاور تلفن نكنید. گفتن نیمی از حقیقت یا گفتن مسائل به‌شكلی كه شما دوست دارید، دردی را دوا نخواهد كرد.
قدم ششم؛ او سوپرمن نیست!
تصور شما از روانپزشك یا روانشناس یا كلا درمانگر چیست؟ عقیده دارید او باید معجزه كند و شما خوب شوید؟ یا عقیده دارید بخشی از درمان، مربوط به او و بخشی دیگر مربوط به خود شماست؟ اگر عقیده دارید درمانگر، سوپرمن است، اصلا با او تماس نگیرید! درمانگر فقط می‌تواند راه را به شما نشان دهد؛ این راه یا با مصرف منظم دارو تا مدت مشخص است یا با صحبت كردن و ارائه راهكار.
اگر شما دارو را مصرف نكرده یا به توصیه‌های رفتاری او عمل نكنید، قطعا درمان نخواهید شد! درست مثل وقتی كه گلودرد دارید و دكتر برای شما دارو تجویز می‌كند. اگر دارو را نخورده یا خوراكی‌های مضر بخورید، قطعا خوب نمی‌شوید یا روند درمان شما به تعویق افتاده یا بیماری‌ای دیگر به بیماری شما اضافه خواهد شد! پس، درمانگر معجزه نمی‌كند؛ شما هم باید بخواهید.
قدم هفتم؛ اعتماد به او
اگر قرار باشد بعد از پایان تماس تصویری با مشاور یا مشاوره حضوری، تلفن را بردارید یا در نزدیك‌ترین كافی شاپ ــ بعد از رفتن كرونا ــ با دوست، خواهر، مادر و... قرار بگذارید و در گفت‌وگو با هم حرف‌های مشاور را بی‌پایه و اساس بخوانید و به كار خودتان ادامه دهید، بهتر است پول‌تان را دور نریزید. بعد از شروع مشاوره، شما باید راهكارهای درست را فقط از مشاور شنیده و نظر هیچ‌كس دیگری روی شما تاثیر نداشته باشد.
قدم هشتم؛ قطع كنید
با هر فردی كه باعث میشود با حركت‌ها یا حرف‌هایش سنگ جلوی پای شما بیندازد، قطع ارتباط كنید. شما به لحاظ مالی، روانی و زمانی هزینه می‌كنید تا بهبود یافته و به زندگی عادی بازگردید. بنابراین نگذارید هیچ كس به هیچ دلیلی، روند درمان و بهبود شما را مختل كند.
قدم نهم؛ احوال‌تان را رصد كنید
مهم است كه در پایان یك هفته یا هر زمانی كه به نظر خودتان بهتر است، تغییرات رفتاری خودتان را بنویسید. سپس درباره بهتر یا بدتر شدن شرایط با مشاور صحبت كنید. به این ترتیب ارزیابی درستی از روند درمان و تغییرات خود خواهید داشت.
قدم دهم؛ تغییر ندهید
از این شاخه به آن شاخه نپرید. اگر روند درمان شما به‌خوبی پیش می‌رود، با تغییر درمانگر (به دلیل معرفی آدم معروف‌تر، هزینه كمتر، مسافت نزدیك‌تر، تعریف دیگران از درمانگری دیگر و...) مسیر خود را متوقف نكنید. حداقل زمان برای ارزیابی كیفیت كار درمانگر به شرط همكاری كامل شما با او چهار جلسه است. بعد از آن، اگر نتیجه خوبی حاصل نشد، می‌توانید درمانگر را عوض كنید.
- انتخاب مشاور درست: برای مثال اگر مشكل شما «زناشویی» است باید سراغ مشاوری بروید كه كار زوج‌درمانی انجام داده و تخصص او در این حوزه است.
ــ صرف زمان و هزینه مناسب: اگر دلیل درستی برای مشاوره ندارید، وقت خود و مشاور و البته كه هزینه خودتان را تلف می‌كنید.
قدم دوم؛ یادداشت كنیم
اگر دلیل یا دلایل اصلی نیاز به مشاور را متوجه شویم كه چه بهتر، همان چند دلیل را یادداشت كنید و براساس همان‌ها با مشاور صحبت كنید. برای مثال درباره ترس، اضطراب، نگرانی، غم و... خودتان بگویید. اما اگر دلایل یا دلیل دقیق را نمی‌دانید، درباره حالت‌های خودتان بنویسید. برای مثال؛ «نزدیك به غروب، مضطرب هستم»؛ «شب كه می‌خوابم، فكرها به سرم هجوم می‌آورند»، «وقتی با فرد تازه‌ای قرار است آشنا شوم، مضطرب هستم» و... بیان درست این موقعیت‌ها به مشاور كمك می‌كند تا مشكل شما را آسان‌تر پیدا كند.
قدم سوم؛ روش كمك را بگویید
من چرا نگران مصرف دارو هستم؟ اغلب ما از خوردن داروی تجویز‌شده توسط روانپزشك هراس داریم؛ خجالت می‌كشیم یا آن را دلیلی بر دیوانگی تصور می‌كنیم! بعضی نیز تصور می‌كنند داروهای روانپزشكی، وابستگی آورده و باید تا پایان عمر از آن استفاده كنند. اگر شما هم چنین تفكری دارید، به مشاور بگویید. اگر نیاز به مصرف دارو داشته باشید (كه در بسیاری موارد، مصرف همزمان دارو و مشاوره پیشنهاد میشود) روانپزشك با شما صحبت خواهد كرد تا دیدگاه شما تصحیح شود. پس همه نگرانی‌ها را با مشاور درمیان بگذارید.
قدم چهارم؛ من روراست هستم؟
خیلی مهم است كه با خودمان و بعد با مشاور، روراست باشیم. حتما همه ما در مقاطعی از زندگی، در لحظاتی به خودمان دروغ گفته‌ایم. این دروغ یا از ترس بوده، یا از كمبود اعتماد به نفس یا هزار علت دیگر. اما این بار با خودمان و مشاور روراست باشیم. دقیقا بدانیم به چه دلیل كمك گرفته‌ایم و اگر برطبق نظر مشاور كاری را انجام ندادیم، حتما جلسه بعد آن را با مشاور در میان بگذاریم. اگر دوز دارویی را كامل نخوردیم، اگر دارویی را نخوردیم؛ اگر كاری را كه باید انجام می‌دادیم یا نمی‌دادیم ولی خلاف آن عمل كرده‌ایم، حتما به مشاور بگوییم. هرچقدر روراست باشیم؛ همان‌قدر نتیجه بهتری خواهیم گرفت.
قدم پنجم؛ من توانا هستم؟
درست چند ساعت قبل از این‌كه تصمیم نهایی را گرفته و به مشاور تلفن كرده و از او وقت مشاوره آنلاین حضوری بگیرید، از خودتان بپرسید من آن‌قدر توان دارم كه «همه چیز» را به مشاور بگویم؟ از هرچه انجام داده‌ام؛ از هرچه طرف مقابل انجام داده؛ از هرچه انجام نداده‌ام. این‌قدر توان دارم كه تمام ماجرا را بدون كم و كاست به مشاور بگویم و از او كمك بخواهم؟ اگر ته دل‌تان جواب شما مثبت نیست یا تردید دارید، به مشاور تلفن نكنید. گفتن نیمی از حقیقت یا گفتن مسائل به‌شكلی كه شما دوست دارید، دردی را دوا نخواهد كرد.
قدم ششم؛ او سوپرمن نیست!
تصور شما از روانپزشك یا روانشناس یا كلا درمانگر چیست؟ عقیده دارید او باید معجزه كند و شما خوب شوید؟ یا عقیده دارید بخشی از درمان، مربوط به او و بخشی دیگر مربوط به خود شماست؟ اگر عقیده دارید درمانگر، سوپرمن است، اصلا با او تماس نگیرید! درمانگر فقط می‌تواند راه را به شما نشان دهد؛ این راه یا با مصرف منظم دارو تا مدت مشخص است یا با صحبت كردن و ارائه راهكار.
اگر شما دارو را مصرف نكرده یا به توصیه‌های رفتاری او عمل نكنید، قطعا درمان نخواهید شد! درست مثل وقتی كه گلودرد دارید و دكتر برای شما دارو تجویز می‌كند. اگر دارو را نخورده یا خوراكی‌های مضر بخورید، قطعا خوب نمی‌شوید یا روند درمان شما به تعویق افتاده یا بیماری‌ای دیگر به بیماری شما اضافه خواهد شد! پس، درمانگر معجزه نمی‌كند؛ شما هم باید بخواهید.
قدم هفتم؛ اعتماد به او
اگر قرار باشد بعد از پایان تماس تصویری با مشاور یا مشاوره حضوری، تلفن را بردارید یا در نزدیك‌ترین كافی شاپ ــ بعد از رفتن كرونا ــ با دوست، خواهر، مادر و... قرار بگذارید و در گفت‌وگو با هم حرف‌های مشاور را بی‌پایه و اساس بخوانید و به كار خودتان ادامه دهید، بهتر است پول‌تان را دور نریزید. بعد از شروع مشاوره، شما باید راهكارهای درست را فقط از مشاور شنیده و نظر هیچ‌كس دیگری روی شما تاثیر نداشته باشد.
قدم هشتم؛ قطع كنید
با هر فردی كه باعث میشود با حركت‌ها یا حرف‌هایش سنگ جلوی پای شما بیندازد، قطع ارتباط كنید. شما به لحاظ مالی، روانی و زمانی هزینه می‌كنید تا بهبود یافته و به زندگی عادی بازگردید. بنابراین نگذارید هیچ كس به هیچ دلیلی، روند درمان و بهبود شما را مختل كند.
قدم نهم؛ احوال‌تان را رصد كنید
مهم است كه در پایان یك هفته یا هر زمانی كه به نظر خودتان بهتر است، تغییرات رفتاری خودتان را بنویسید. سپس درباره بهتر یا بدتر شدن شرایط با مشاور صحبت كنید. به این ترتیب ارزیابی درستی از روند درمان و تغییرات خود خواهید داشت.
قدم دهم؛ تغییر ندهید
از این شاخه به آن شاخه نپرید. اگر روند درمان شما به‌خوبی پیش می‌رود، با تغییر درمانگر (به دلیل معرفی آدم معروف‌تر، هزینه كمتر، مسافت نزدیك‌تر، تعریف دیگران از درمانگری دیگر و...) مسیر خود را متوقف نكنید. حداقل زمان برای ارزیابی كیفیت كار درمانگر به شرط همكاری كامل شما با او چهار جلسه است. بعد از آن، اگر نتیجه خوبی حاصل نشد، می‌توانید درمانگر را عوض كنید.
مهتاب خسروشاهی - سلامت روزنامه جام جم
