آشفته بازار زیبایی

این روزها کم نیستند جوانانی که با تغییر قیافه‌های عجیب از طریق جراحی‌های پلاستیک در اندیشه کسب شهرت در فضای مجازی هستند، اما در خلق این چهره‌های ترسناک و دستکاری‌شده تا چه اندازه اندیشه‌های توهم‌زده خود فرد و چقدر ردپای غیرمسؤول و غیرمتعهدانه یک پزشک قابل ردیابی است؟

خبرساز شدن تغییر چهره عجیب یکی از چهره‌های مشهور اینستاگرامی، بهانه‌ای شد تا پای صحبت‌های دکتر بابک نیکو‌مرام، فوق‌تخصص جراحی پلاستیک و نایب‌رئیس انجمن جراحان پلاستیک و زیبایی ایران و تحلیل وی از معضل بی ‍‌قانونی حاکم بر حوزه جراحی زیبایی در کشور بنشینیم.

«مواد درسی حوزه زیبایی علم جراحی پلاستیک به‌طور کلی با بقیه دروس رشته‌های درمانی فرق دارد. دید ما در بسیاری از مسائل زیبایی بازتر شده است، زیرا آن اصول را به‌طور حرفه‌ای فرا گرفته‌ و پخته‌تر شده‌ایم و بعد از رسیدن به این مرحله از دانش، حاضر نیستیم بیماران را بیهوده عمل کنیم. البته متخصصان خوب و بد در همه رشته‌ها وجود دارند و ما نیز از این مساله در جامعه پزشکی مبرا نیستیم، ولی حداقل ما دوره‌های آموزشی این رشته را طی کرده و آموزش آن را دیده‌ایم و اگر عارضه‌ای هم باشد، می‌توانیم آن را برطرف کنیم یا از دیگر استادان‌مان برای جبران آن مشکل کمک بخواهیم.»

نایب‌رئیس انجمن جراحان پلاستیک و زیبایی ایران ضمن اشاره به مطالب فوق می‌افزاید: هیچ نظارتی درخصوص اعمال جراحی زیبایی که توسط افراد غیر‌متخصص و آموزش‌ندیده در کشور انجام می‌شود وجود ندارد و این مسائل سلامت مردم را به خطر انداخته است. این در حالی است که امروزه در بسیاری از کشورهای متمدن، قوانین و مقررات سفت و سختی در خصوص چگونگی اعمال جراحی زیبایی وضع و سلامت مردم تضمین شده است. این در حالی است ‌که در آن دسته دستورالعمل‌های محدودی نیز که توسط وزارتخانه مثلا درخصوص لیپوساکشن و رینوپلاستی ابلاغ شده است، نهادهای نظارتی نقش خود را به خوبی انجام نمی‌دهند.

دکتر نیکومرام با اشاره به این مطالب می‌افزاید: بعضا اعلام می کنند که نیروی کافی برای کنترل و نظارت در اختیار ندارند، ولی دیده شده است که حتی با گزارش همکاران و حتی بیماران آسیب‌دیده در خصوص بعضی تخلف‌ها، مسؤولان نظارتی چشم خود را در این خصوص بسته‌اند که این شائبه را تداعی می‌کند که گردش مالی بالای این‌گونه اعمال، مستعد ایجاد زمینه فساد در نظارت گشته است. این بی‌نظارتی به آن حد رسیده که تبلیغات گمراه‌کننده، اغواکننده مروج اعمال جراحی زیبایی و خارج از اصول حتی توسط تکنیسین‌ها، افراد غیرپزشک و دلالان حوزه زیبایی آزادانه و گستاخانه در تمام در و دیوار شهر و همچنین در فضای مجازی به چشم می‌خورد و نهادهای نظارتی چشم خود را در این خصوص بسته‌اند یا در کنترل آن ناتوانند.

رتبه اول ایران در مصرف ژل و بوتاکس!

دکتر نیکو‌مرام در خصوص آمار جراحی زیبایی در ایران می‌گوید: متاسفانه تعداد قابل توجهی از اعمال جراحی زیبایی در مراکز جراحی محدود، کلینیک‌های پوست و حتی مطب‌های شخصی انجام می‌شود که به‌خصوص در دو مورد آخر به‌درستی گزارش نمی‌شود. از طرفی متولی این کار نیز در کشور مشخص نشده است؛ بنابراین آمار دقیقی از تعداد اعمال جراحی زیبایی نمی‌توان ارائه داد. ولی آنچه می‌دانم، این است که آمار بسیار بالایی داریم و سال قبل که با مسؤول پخش خاورمیانه یکی از شرکت‌های معتبر سازنده ژل و بوتاکس صحبت می‌کردم، اعلام کرده بود فروش بسیار بالایی در ایران دارد و بین تمام کشورهای منطقه رتبه اول را داریم و احساس رضایت زیادی به‌عنوان یک بازار خوب داشت. در مورد پروتز و دیگر مواد مصرفی نیز وضعیت همین‌گونه است. ولی آیا واقعا ما به مصرف این همه ژل و بوتاکس و پروتز نیاز داریم؟ آیا اینها ارز کشور را مصرف و جیب مردم را خالی نمی‌کند؛ ارزهایی که در این شرایط کشور به‌سختی تهیه می‌شود! حتی کشورهایی با سرانه درآمد بالا نیز این مقدار اعمال زیبایی و مصرف ژل، بوتاکس و پروتز ندارند.

مدارک زیبایی، مجوزی برای جراحی نیست

عضو انجمن جراحان پلاستیک زیبایی آمریکا درخصوص چگونگی اعتبار برخی مدارک زیبایی که توسط بعضی انجمن‌های خارج از کشور صادر شده است، عنوان می‌کند: معمولا انجمن‌ها مدارک زیبایی و مجوز انجام عمل زیبایی نمی‌دهند. انجمن‌ها در حوزه اختیار خود می‌توانند دوره بازآموزی برای اعضای خود برگزار کنند که هیچ‌کدام از آنها جایگزین مدارک دانشگاهی نیست.

دکتر نیکومرام می‌افزاید: متاسفانه شاهدیم موسساتی برای ارائه مدارک زیبایی تبلیغ کرده و از اسم‌های گول‌زننده استفاده می‌کنند؛ مثلا مدرکی هست تحت عنوان American Board of Cosmetic Surgery که زیر نظر انجمن American Academy of cosmetic surgery داده می‌شود. در بررسی و استعلاماتی که ما کردیم، معلوم شد این دوره‌ها صرفا برای کسب درآمد ایجاد شده است و مدارک با پول و دوره‌های غیراستاندارد ارائه می‌شود. همین‌طور در استعلامی که از American Board of Medical Specialist کردیم (که تنها مرجع رسمی بوردهای پزشکی آمریکاست)، اعلام کردند چنین بورد و مدرکی مورد تایید آنها نیست و در وبگاه رسمی آنها نیز چنین عنوانی وجود ندارد.

حتی بسیاری از مدارک رسمی دانشگاهی خارج از کشور نیز به‌علت رعایت‌‌نکردن استانداردهای آموزشی بدون اعتبار است و همه مدارک باید ابتدا از طرف وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی مورد ارزیابی و اعتبارسنجی قرار گیرد و گواهی رسمی ارزشیابی شده دریافت کنند.

بی‌قانونی، آفت جراحی زیبایی در کشور

این فوق‌تخصص جراحی پلاستیک در‌خصوص رواج بی‌رویه و غیراستاندارد اعمال جراحی زیبایی هشدار داده و تاکید می‌کند: وضع کنونی کشور در این‌خصوص بسیار اسفناک است. هیچ ضابطه و قانونی در این خصوص وجود ندارد. به‌دلیل بی‌قانونی هیچ چیزی سر جایش نیست. آرایشگران در حوزه جراحی زیبایی و دلالی آن وارد شده‌اند، تکنیسین‌های اتاق عمل علاوه بر دلالی بیماران، اعمال جراحی زیبایی انجام می‌دهند. جراحان عمومی بدون آموزش کافی در حوزه جراحی زیبایی به اعمال جراحی زیبایی رو آورده و خود را جراح زیبایی می‌نامند و گاهی تکنیسین‌ها به جای جراحان عمل می‌کنند و آنها فقط مهر تایید می‌زنند. در حالی که راه آموزش دانشگاهی رشته جراحی پلاستیک در ایران از همه جای دنیا راحت‌تر است و همکاران جراحی عمومی علاقه‌مند به اعمال جراحی زیبایی با کمی مطالعه می‌توانند در آزمون ورودی آن شرکت کنند و وارد دوره شوند.

جراح پلاستیک واقعی؛ گمشده در تبلیغات

«متاسفانه تبلیغات وسیع گمراه‌کننده و اغواکننده، تشخیص جراح پلاستیک واقعی را برای مردم سخت کرده است.» دکتر نیکومرام با بیان این موضوع می‌گوید: پزشکان خودشان را به‌درستی به مردم معرفی نمی‌کنند و حتی از عنوان درست رشته تحصیلی‌شان طفره می‌روند. در کجای دنیا به یک متخصص اجازه می‌دهند تخصص یا فوق‌تخصصی را که ندارد تبلیغ کند؟! کجای دنیا یک جراح عمومی می‌تواند خود را جراح پلاستیک بنامد؟! اگر چنین کند جعل عنوان علمی قلمداد می‌شود و قابل پیگرد است. ولی وقتی نظام پزشکی خودش این مجوز را می‌دهد، به کجا باید شکایت کنیم؟! مسؤولان اعم از نهاد قانونگذاری، وزارت بهداشت، درمان آموزش پزشکی و سازمان نظام پزشکی چشمان خود را روی این نابسامانی بسته‌اند. سال‌هاست که انجمن ما این مسائل را گوشزد و اعلام کرده که برای قانونگذاری و تدوین این قوانین آماده همکاری است، ولی گوش شنوایی نیست.

هر متقاضی جراحی زیبایی را نباید عمل کرد

نماینده ایران در انجمن بین‌المللی جراحان پلاستیک و زیبایی (ISAPS) تاکید می‌کند: انجام اعمال جراحی زیبایی نیاز به آموزش فراوان، پیچیده و استاندارد دانشگاهی مربوط به خود دارد. این آموزش‌ها در رشته‌های مرتبط مثلا در رشته جراحی پلاستیک، گوش و حلق و بینی در سطوح بالای آموزش توسط استادان مجرب آموزش داده شده و بارها در اتاق عمل تمرین می‌شود، عوارض آن را دستیاران دیده و چگونگی اداره و درمان آن را فرا می‌گیرند. امتحان عملی و نظری هرساله گرفته می‌شود و در کنار آن اخلاق حرفه‌ای مختص آن رشته نیز آموخته می‌شود؛ این که مراجعان را چگونه از نظر روحی، روانی و مسائل دیگر مورد ارزیابی اولیه قرار داده و در صورت لزوم ارجاع دهند. همچنین یاد می‌گیرند که هر متقاضی اعمال جراحی زیبایی را عمل نکنند!

پونه شیرازی - روزنامه جام جم