سایه زیاده‌خواهی بر نشست آستانه

مذاکرات آستانه در سال 2017 با ابتکار عمل جمهوری اسلامی ایران و روسیه و همراهی ترکیه، به منظور حل و فصل منازعات سوریه و پایان بخشیدن به شش سال کشتار و آوارگی و ویرانی در این کشور آغاز شد. در واقع آتش‌بس فراگیری که از دسامبر 2016 با توافق میان دولت سوریه و گروهی از مخالفان مسلح برقرار شد، مقدمه‌ای برای آغاز مذاکرات آستانه بود که طی آن، برای نخستین‌بار نمایندگان دولت سوریه با نمایندگانی از گروه‌های مخالف مسلح به‌طور مستقیم رایزنی کردند.
دور اول نشست آستانه یا نشست صلح سوریه در ژانویه ۲۰۱۷ با حضور ایران، روسیه و ترکیه در قزاقستان برگزار شد و این سه کشور به عنوان کشورهای ضامن آتش‌بس در سوریه چند بار مذاکرات آستانه را با هدف بررسی مسائل بشردوستانه، تقویت اعتماد و هماهنگی برای انجام اقداماتی در راستای توسعه روند صلح و حل و فصل بحران سوریه برگزار کردند؛ضمن این‌که مذاکرات صلح سوریه در ژنو که تحت میانجیگری سازمان ملل متحد بود نیز در حال برگزاری بود.
تا کنون 14 دور از این نشست‌ها برگزار شده است که در همه آنها بر لزوم حفظ حاکمیت، استقلال و تمامیت ارضی سوریه و ادامه روند آتش‌بس تأکید شد.
در کنار برگزاری نشست های آستانه؛ همچنین چهار دور نشست سه‌جانبه سران ترکیه، روسیه و ایران درباره بحران سوریه موسوم به نشست سران ضامن صلح آستانه از آذر سال 96 در شهر سوچی روسیه برگزار شد. این چهار نشست میان روسای جمهور ایران، روسیه و ترکیه با محوریت مبارزه مشترک با تروریسم منطقه ای و بازگرداندن آرامش، بازگشت آوارگان و برقراری ثبات سیاسی در سوریه برگزار شد.
حمله ترکیه به شمال سوریه
اما ترکیه در ادامه مواضع ضد و نقیض خود درباره سوریه، حدود دو هفته قبل و از ۱۷ مهر، همزمان با خروج نیروهای آمریکایی از سوریه، تحت عملیاتی با نام چشمه صلح، عملیات نظامی خود به شمال سوریه را آغاز کرد که از همان ابتدا جمهوری اسلامی ایران، کشورهای منطقه‌ای و حتی فرامنطقه‌ای مخالفت خود را با هر گونه عملیات نظامی احتمالی در سوریه اعلام کرده و تاکید کردند که این اقدام ترکیه می تواند موجب ایجاد تنش و بحران جدیدی در این منطقه شود.در همین ارتباط نیز کارشناسان معتقدند که حمله ترکیه نتیجه‌ای جز خسارت برای دولت این کشور در پی نخواهد داشت و از سوی دیگر این حمله دقیقا در مغایرت با اهداف مذاکرات آستانه که میان سه کشور ایران، ترکیه و روسیه انجام شد، رخ داده است.
دمشق نیز ضمن بیان این‌که رژیم اردوغان طمع توسعه‌طلبی دارد، هشدار داد که آغاز تجاوز به خاک سوریه، آنکارا را در صف گروه‌های تروریستی قرار می‌دهد و ضربه‌ای کشنده به روند مذاکرات سیاسی آستانه خواهد بود.
انتقاد اردوغان از مواضع ایران
در پی مخالفت ایران با عملیات نظامی ترکیه در شمال سوریه، دیروز اردوغان در اظهاراتی گفت: متاسفانه در روزهای اخیر صداهایی از ایران می‌شنویم که متفاوت است. برخی اظهارات درباره عملیات مرا ناراحت کرد. البته این صداها خارج از دولت است و ما این موضوع را با جدیت دنبال می‌کنیم. لازم بود آقای روحانی این گونه اظهارات را ساکت کند. اردوغان در ادامه انتقاد از ایران گفت: این موارد شخص بنده و تمام نزدیکانم را آزار می‌دهد. ما (ترکیه، روسیه و ایران) سه کشور طرف توافق‌نامه سوچی هستیم. اکنون این روند را چگونه ادامه خواهیم داد؟
حال با توجه به ادامه مواضع ضد و نقیض ترکیه در قبال سوریه و حمله به شمال این کشور باید دید که روند مذاکرات آستانه به کجا خواهد انجامید و آیا این سیاست فعلی ترکیه درباره سوریه خدشه‌ای به این مذاکرات وارد خواهد آورد؟

مریم شریف‌زاده

سیاسی