طب سنتی همقدم زائران

برای چنین سفرهایی تمرین پیاده‌روی می‌تواند به تقویت عضلات و استقامت بدن کمک کند. از دیدگاه طب سنتی وجود مواد زائد در بدن می‌تواند زمینه‌ساز بروز بیماری‌های مختلف شود که گاهی بر اثر تحرک و فعالیت امکان پخش این مواد در بدن و بروز مشکلاتی چون گرفتگی و دردهای عضلانی، تهوع، سرگیجه، اسهال، ضعف و افت قند و فشار خون و... عارض می‌شود.

با توجه به این‌که گرمای هوا و حرکت در پیاده‌روی سفر اربعین می‌تواند از دلایل پیدایش چنین مشکلاتی باشد به اجمال درخصوص اقدامات پیشگیرانه و درمان اولیه مشکلات جسمانی که احتمال دارد در طول سفر، زائران با آن مواجه شوند، می‌پردازیم.

از آنجا که در ایام اربعین تراکم جمعیت زیاد و میزان ارائه خدمات پزشکی و بهداشتی با محدودیت‌هایی مواجه است، توصیه بر این است که افراد دچار بیماری‌های زمینه‌ای همچون دیابت و فشارخون و مبتلایان به بیماری‌های تنفسی، قلبی ـ عروقی، تشنج و زنان باردار زمان دیگری را برای تشرف انتخاب کنند.

در غیر این صورت با همراهانی که از وضعیت و بیماری آنها آگاهی دارند در قالب کاروان یا در گروه‌های چند نفری حرکت کنند و متناسب با توان پیاده‌روی کرده و اغلب مسیرها را با وسیله نقلیه طی کنند.

مقابله با تهوع و ضعف

برای پیشگیری از تهوع یا درمان آن مصرف میوه‌های ترش یا خوردن غذا با مقداری لیموترش تازه یا سماق توصیه شده است. در صورت بروز استفراغ مصرف جرعه جرعه و به تدریج شربت گلاب یا مخلوط زیره و سماق با آب سرد می‌تواند مفید باشد. زنجبیل هم تاثیر خوبی در کنترل تهوع و استفراغ دارد. گلاب را می‌توانید طی مسیر از مغازه‌های عراقی تهیه و دستمال یا چفیه خود را به آن آغشته و مستمر استشمام کنید.

مبتلایان به افت قند و فشار خون بهتر است پیش از سفر توصیه‌های لازم را از متخصص مربوط دریافت و در طول مسیر از میوه خشک و مغزهای شور و شیرین آجیلی استفاده کنند.

مهار بوی بد بدن و عرق‌سوز شدن

تعریق بدبو یکی از عوامل آزار‌دهنده‌ای است که می‌تواند افراد را از همراه شدن با ما منصرف کند. بهتر است مدتی قبل سفر از مخلوط عرقیات کاسنی و شاتره که طبع رو به سردی دارند، استفاده کنید. مصرف غذاهای با طبع گرم و تند و غلیظ و دیر‌هضم موکب‌ها را کم و از نوشیدنی گلاب استفاده کنید. روزانه استحمام کرده و لباس تمیز بپوشید. برای رفع بوی بد پا هر روز لابلای انگشتان را شسته و خشک کنید و جوراب نخی تمیز به پا کنید.

عرق سوز شدن بیشتر در افراد چاق و با مزاج گرم دیده می‌شود. از لباس زیر نخی و گشاد استفاده کنید. در طی مسیر در سرویس بهداشتی کشاله ران، زیر بغل، گردن و غیره را با آب و صابون بشویید و خوب خشک کنید و برای پیشگیری از پودر یا روغن مخصوص استفاده کنید. از مصرف غذاهای تند و پرچرب و خیلی شیرین بپرهیزید و هر شب لباس زیر را عوض کنید.

رفع تاول و ترک پا

اگر پایتان دچار سوزش شده و هنوز تاول نزده یک پارچه نخی نمناک آغشته به گلاب یا سرکه را چند بار روی موضع بگذارید. در صورت بروز تاول آن را تخلیه نکنید. تاول تا زمانی که تخلیه نشده مستعد عفونت نخواهد بود.

در صورت پاره شدن تاول موضع را به خوبی با آب و صابون بشویید و محل زخم را با پارچه یا چسب پانسمان کنید، طوری که مزاحم راه رفتن نشود. اگر اطراف تاول قرمز و داغ و دردناک شد و تراوشات آبکی و زردرنگ داشت به درمانگاه‌های مسیر مراجعه کنید.

ترک‌های عمیق پاهای خشک و زبر طی پیاده‌روی می‌تواند بسیار دردناک و آزار‌دهنده باشد و زائر را از ادامه پیاده‌روی بازدارد.

استفاده از سنگ پا و لایه‌برداری قسمت‌های خشک و ترک دار و استفاده از پمادهای نرم‌کننده و ضدترک قبل و در حین سفر و در صورت لزوم استفاده از پماد در هنگام خواب و استفاده از کیسه برای جذب بهتر و نفوذ بیشتر پماد توصیه‌می‌شود.

مواجهه با خستگی و دردهای عضلانی

از دیدگاه طب سنتی، اصلی‌ترین دلایل خستگی و کوفتگی و گرفتگی عضلات طی سفر، وجود مواد زائد در بدن است که با شروع پیاده‌روی از قسمت‌هایی چون ساق پا شروع می‌شود.

توصیه این است از قبل و در طول سفر عضلات ساق و ران را با روغن زیتون ماساژ دهید و برای کاهش فشار به عضلات از عصا یا چوب‌دستی استفاده کنید.

قبل شروع پیاده‌روی با نرمش‌هایی خود را گرم کنید و زمانی که قصد استراحت دارید، صبر کنید تا گرمای بدن متعادل شود و سپس استراحت کنید.

پیاده‌روی با شتاب در روز اول سبب گرفتگی عضلات می‌شود پس سرعت حرکت را کم و طول گام‌ها را کوتاه کنید و در ساعات گرم روز پیاده‌روی نکنید.

در فواصل راه قبل از احساس خستگی استراحت‌های کوتاهی داشته و تا یک‌ساعت پس از صرف وعده اصلی غذا اقدام به حرکت نکنید.

اگر دچار تپش قلب، تعریق و گرمی زیاد و ضعف بدن شدید چند دقیقه به پشت دراز بکشید. برای تقویت عضلات در موکب‌های بین راه پای خود را با آب خنک ترجیحا آب نمک بشویید و در هوای سرد این کار را با آب گرم انجام دهید.

هر‌شب پس از پایان پیاده‌روی عضلات ساق و مچ پا و کمر را حتی اگر دچار گرفتگی یا درد عضلات نبودید با یک روغن ماساژ دهید و با شروع پیاده‌روی پاها را از روغن پاک و خشک کنید. ماساژ شانه‌ها را از یاد نبرید.

برس کشیدن پوست سر از پیشانی به گردن و ماساژ گوش‌ها به کاهش خستگی و افزایش انرژی کمک می‌کند.

در صورت لزوم از گن کمر، مچ بند، ساق بند یا زانو بند استفاده کنید.

بدترین مورد برای عضلات و مفاصل در معرض سرما قرار گرفتن به‌ویژه در زمان گرم بودن بدن و تعریق و استحمام است. شب‌ها هنگام خواب کمی پاها را بالاتر از سطح بدن قرار دهید.

درمان اولیه برای رفع گرفتگی عضلات، کشش آرام و ممتد عضله درگیر و ماساژ آن به تنهایی یا با روغن است. پرخوری، درهم خوری، مصرف غذاهای ترش و سرد و کم آبی بدن زمینه ساز گرفتگی عضلات است.

اقدامات موثر در اسهال و یبوست

اگر دچار اسهال با علائم سرگیجه و ضعف و... شدید به درمانگاه‌های مسیر مراجعه کنید، اما اگر اسهال از گرمی زیاد و با علائم زردی و سوزش مدفوع باشد از موکب‌ها کته ساده تهیه و با کمی سماق یا ماست بخورید. اگر آب زیادی از بدن دفع شده، آب نمک رقیق را با مقداری قند مخلوط کرده و به جای آب میل کنید. برای تامین املاح از دست رفته بدن از دوغ‌های حاوی نعنا استفاده کنید.

در مورد یبوست در اغلب موارد پیاده‌روی سبب تحرک روده‌ها و رفع مشکل می‌شود اما اگر در طول سفر شرایط مطلوب برای اجابت مزاج فراهم نباشد یا تعریق زیاد و تغذیه نامناسب باشد فرد دچار یبوست و متعاقب آن خستگی زودهنگام و گرفتگی‌های عضلانی خواهد شد. از مصرف چای پررنگ، کته‌های خام و خشک و میوه‌ای چون موز اجتناب کنید و در طول مسیر از غذاهای آبکی همچون شوربای عراقی‌ها، سبزی، کاهو، زیتون و میوه‌های آبداری که در بعضی موکب‌ها توزیع می‌شود، استفاده کنید.

در میان‌وعده‌ها انجیر خشک و آلو بخورید و در صورت امکان صبح ناشتا خاکشیر با آب گرم یا موقتا ترکیبات دارویی حاوی سنا بخورید. نوشیدن دو لیوان آب ولرم در صبح ناشتا بی‌تاثیر نخواهد بود. افراد دچار بواسیر نیز از خوردن غذاهای حاوی بادمجان، گوجه‌فرنگی، سیر، خرما و غذاهای تند برای جلوگیری از تشدید مشکل‌شان پرهیز‌کنند.

کنترل سوزش ادرار و عفونت واژینال

معمولا عفونت ادراری در زنان بیشتر از مردان شیوع دارد. برای پیشگیری و کنترل این عارضه و عفونت واژینال، تخلیه به موقع ادرار، شستشوی نواحی تناسلی، استفاده از لباس زیر نخی، پرهیز از مصرف غذاهای با طبع گرم و تند و شور، نوشیدن مکرر آب، استفاده از میوه‌های با طبع سرد و ترش، درمان یبوست، دفع موهای زائد قبل سفر، تعویض به موقع پدهای بهداشتی، خشک کردن نواحی پس از اجابت و پیشگیری از مرطوب ماندن و تعویض لباس زیر، پرهیز از نشستن در مکان‌های مرطوب و اجتناب از مصرف شلوار تنگ توصیه می‌شود.

فاخره بهبهانی - سلامت