بخور و نخواب!

اما مشکل اینجاست که اغلب خانواده‌های دارای محصل به دلیل نزدیک شدن به فصل مدارس، اصرار به مسافرت در روزها و ساعات پایانی این ماه دارند که باعث شلوغ شدن راه‌ها و به‌تبع آن بروز خطرات و بی‌احتیاطی ناشی از راندن‌های طولانی و طاقت‌فرسا در جاده‌ها و افزایش میزان تصادفات و مرگ و میر در این برهه زمانی می‌شود‌.

با توجه به این‌که همه راننده‌ها تجربه مسافرت بین‌شهری را ندارند و از طرفی در این روزها رانندگان جاده‌ای به دلیل افزایش پست‌های کاری طی شبانه‌روز دچار خستگی و خواب‌ آلودگی و پیامدهای منفی آن می‌شوند، مصمم شدیم با ارائه برخی از راهکارها و تدابیر تغذیه‌ای به کنترل و مهار مشکلات احتمالی بپردازیم.

رانندگی به آرامش نیاز دارد، بنابراین باید از هر عاملی که این آرامش را برهم می‌زند، خودداری شود. تحقیقات حاکی از آن است که خستگی و خواب‌آلودگی عامل بروز بیشتر تصادفات کشنده است‌.

خواب‌آلودگی با کاهش هوشیاری و تمرکز، زمان واکنش و کیفیت تصمیم‌گیری را کاهش می‌دهد‌. احتمال خطر در سفرهای طولانی‌مدت در جاده‌های یکنواخت و خسته‌کننده مثل بزرگراه‌ها در زمان‌هایی که وقت خوابیدن است یعنی نیمه‌شب و هنگام ظهر، زمانی که هوشیاری طبیعی در حداقل میزان خود قرار دارد به‌خصوص پس از صرف غذا یا نوشیدن مشروبات الکلی یا استفاده از داروهایی که باعث گیجی و خواب‌ آلودگی می‌شود بیشترین میزان است و کسانی که خواب منظمی ندارند یا با خواب رفتن شبانه مشکل دارند در ساعات بیداری بیش از حد خسته‌اند و هنگام رانندگی در معرض خطر خواب‌آلودگی قرار می‌گیرند. اغلب رانندگان بر این باورند که روی هم رفتن یک چشم علامت خواب و بی‌اراده شدن در رانندگی است.

خوردن برای رفع خواب‌آلودگی

برخی رانندگان ابراز می‌کنند در زمان خواب‌آلودگی از تنقلاتی همچون آدامس، شکلات، چیپس، پفک، تخمه و چای استفاده می‌کنند یا با پایین کشیدن شیشه و حتی مصاحبت با اطرافیان یا گوش دادن به موسیقی سعی در بیدار نگه داشتن خود دارند در صورتی که این قبیل اقدامات اثرات بسیار ناپایدار و گذرایی بر هوشیار ماندن فرد داشته و بهتر است رانندگان با انجام چنین کارهایی خود را فریب ندهند و در مقابل با توقف در پارکینگ‌های جاده‌ای میان راه حداقل 10 تا 15 دقیقه استراحت مختصری داشته باشند‌. اگر خواب‌آلودگی به نحو صحیح رفع نشود، مجدد بازمی‌گردد.

مواد غذایی خواب‌آور

پس از خوردن وعده غذایی به هنگام ناهار و شام حجم زیادی از خون به سمت سیستم گوارش معطوف شده و کمتر متوجه مغز خواهد بود و این مسأله یکی دو ساعت پس از صرف غذا می‌تواند باعث خواب‌آلودگی شود.

افرادی که قصد رانندگی دارند بهتر است در وعده غذایی‌شان از مصرف خوراکی‌های خواب‌آور اجتناب کنند.

ماست، دوغ، شیر گرم، موز، غذاهای حاوی سیب‌زمینی، کاهو، گوشت طیور و نان جو و... به دلیل داشتن ترکیباتی در فراهم کردن تریپتوفان برای تولید سروتونین دخالت داشته و شرایط خواب‌آلودگی رانندگان را ایجاد می‌کند‌.

دمنوش دارچین، چای، میوه‌ها و شربت‌های کم شکر با طبع خنک در فصول گرم سال برای پیشگیری از خواب‌آلودگی توصیه می‌شود.

رانندگی دیابتی‌ها

در رانندگی بیماران دیابتی منعی وجود ندارد، اما بیماران وابسته به انسولین به عنوان راننده تاکسی، اتوبوس و راننده خودروهای سنگین محدودیت‌هایی دارند.

بیماران دیابتی با حملات شدید یا مکرر افت قند خون و مبتلا به آسیب‌های چشمی و کاهش دید نباید رانندگی کنند و بیماران تحت کنترل همیشه باید همراه‌شان یک ماده غذایی شیرین باشد تا زمانی که ناگهان قند خون‌شان افت کرد از آن استفاده کنند. همچنین رانندگان مبتلا به بیماری‌های قلبی باید بدانند رانندگی آنها را تحت استرس و فشار روانی و جسمی قرار خواهد داد و ممکن است عارضه قلبی‌شان را تشدید کند.

رانندگی و مواد مخدر

برخی رانندگان دائمی جاده‌ها یا افرادی که قصد دارند مسافت زیادی را برانند برای افزایش عملکرد جسمی و توانایی بهتر به مصرف مواد محرک و مخدر روی می‌آورند.

غافل از این‌که با مصرف مواد مخدر خستگی و خواب برطرف نمی‌شود، بلکه راه‌های انتقال پیام خستگی و خواب به مغز مسدود شده و مغز به صورت کاذب بدون احساس خستگی و خواب، بدن را مجبور به حرکت خواهد کرد و همین امر سبب فشار مضاعف بر مغز و تحلیل و فرسودگی زودهنگام جسمانی فرد خواهد شد.

تنقلات مناسب رانندگان

راندن در جاده و خیابان به مدت طولانی سبب ریزه‌خواری رانندگان خواهد شد که بهتر است به جای مواد غذایی کم ارزش از خشکباری همچون خرمای خشک، توت خشک، کشمش، عناب، چیپس میوه، بیسکویت‌های کوچک و نان لواش خشک و تکه شده حاوی سبزیجات استفاده شود.

مصرف چیپس، پفک و تخمه به مقدار زیاد می‌تواند باعث بالا رفتن فشارخون و تشنگی و اختلال تمرکز و پرخاشگری شود‌. استفاده از چای نبات کم شیرین برای رفع موقتی خستگی و خواب‌آلودگی می‌تواند مؤثر باشد.

راه کنار آمدن با ترافیک

رانندگان مسیرهای طولانی که به‌خصوص در ترافیک‌های جاده‌ای گرفتار می‌شوند، بهتر است هر دو ساعت یک‌بار 15 دقیقه را به استراحت اختصاص دهند.

در مواقعی که رانندگان پشت ترافیک‌های طولانی قرار می‌گیرند، تحمل خود را از دست داده و خستگی ناشی از ترافیک باعث می‌شود بعد از رهایی از آن با سرعت بیشتری مسافت را طی کنند‌.

توصیه می‌شود در زمان ترافیک، صندلی خودرو را اندکی مایل کرده و عضلات بدن را شل کنید یا چند دقیقه از خودرو خارج شده و کمی تحرک داشته یا چند حرکت کششی انجام دهید، موسیقی ملایم می‌تواند با ایجاد آرامش خستگی ترافیک را کاهش دهد البته موسیقی‌های با ریتم تند و صدای بلند تاثیری معکوس خواهد داشت.

فاخره بهبهانی - دانش و سلامت