جشن تولد شهر کتابی‌ها برای آقای منطق و شعر

آن‌طور که ایسنا نوشته، دوازدهم دی‌ماه هفتادوششمین سالروز تولد دکتر ضیاء موحد، شاعر، منطق‌دان و منتقد ادبی است. به همین مناسبت جشن تولدی در مرکز فرهنگی شهر کتاب برگزار شد.
در این جشن، دکتر فتح‌ا... مجتبایی درباره سابقه آشنایی‌اش با دکتر موحد اظهار کرد: آشنایی من با ضیاء موحد ابتدا دورادور و از طریق گفته‌های دوست عزیزم، مرحوم ابوالحسن نجفی بود. نجفی می‌گفت، موحد یکی از نوادر فرهنگ ایرانی متولد و بزرگ‌شده اصفهان است. پس از آن خودم با اشعار موحد آشنا شدم و هنوز هم او را با عنوان شاعر می‌شناسم. در زمان آشنایی فکری با آثار شعری او و سپس ملاقات حضوری در جلساتی که در منزل نجفی برگزار می‌شد، موحد را از معدود شخصیت‌های متین، استوار، روشن و روشنفکر و باسواد یافتم. بعد از آن در جلسات و جایزه‌ها او را ملاقات کردم و از دامنه فکر و تحقیقات و دقت نظر او لذت بردم. به نظرم، گرچه موحد در زمینه فلسفه کار کرده، اما در زمینه ادبیات نیز به اندازه و به‌مراتب بیش از متخصص امر اطلاع دارد. چنان‌که در تاریخ و فرهنگ ایران صاحب‌نظر است. آشنایی با او از افتخارات من است و امیدوارم همیشه موفق باشد و خدماتش به تاریخ و فرهنگ ایران باقی بماند و دوام یابد.
در ادامه دکتر حسین معصومی‌همدانی اظهار کرد: سال ۱۳۶۱، پس از بازگشت دکتر موحد به ایران، با او آشنا شدم. در این زمان او را جوانی خدنگ یافتم که راه رفتن، نگاه کردن و پاسخ‌های یک‌کلمه‌ای‌اش خیلی‌ها را می‌ترساند و نمی‌گذاشت به او نزدیک شوند،‌ اما من فهمیدم که این نوعی استراتژی حساب‌شده برای دور کردن مزاحمان است. پس، موحد را رها نکردم و پیش او درس منطق خواندم. این تجربه بسیار جالبی بود، چون در آن زمان دانشگاه‌ها تعطیل بود و عده‌ای مشتاق در مرکز نشر جمع می‌شدند تا از او منطق بیاموزند. گمان می‌کنم این نخستین دوره تدریس منطق موحد بود و پس از آن کتاب «درآمدی بر منطق» را هم از این دوره استخراج کرد. بعد از آن در انجمن فلسفه نیز با او همکار بودم. البته من پیش از آشنایی مستقیم با موحد، آثار او را اعم از شعر، ترجمه، مقاله تا نقد مطالعه کرده بودم.
سپس دکتر شاپور اعتماد بیان کرد: بخش اعظم ارتباط من و موحد دوستی بوده است. امروز به آرای ارسطو درباره دوستی بسیار مراجعه می‌شود، اما درباره دوستی صحبت کردن و عناصرش را برجسته کردن دشوار است. ما در محیطی با هم همکاری کردیم و همنشین بودیم که محتاج قطب علمی بود و موحد نیز چنین حالت قطبیتی برای ما داشت. در مصاحبه‌ای برای بزرگداشتی که دو سال پیش برای قدردانی از موحد برگزار کردند، گفتم که درباره موحد باید جغرافیایی صحبت کرد؛ به این معنا که وجود موحد برای جامعه ما مانند دماوند بود. به اعتبار او، پشتمان گرم بود و می‌توانستیم دامنه کار را وسیع‌تر ببینیم.
او افزود: من موحد را زمانی که در لندن بودم، از طریق مقاله بلندبالایی شناختم که با مضمون اعتصاب غذا در روزنامه چاپ شده بود. در آن زمان نه موحد شاعر را می‌شناختم و نه موحد منطق‌دان را، اما این مقاله منسجم و جاافتاده در آستانه انقلاب در یادم ماند.
موسی اسوار هم درباره سابقه آشنایی‌اش با ضیاء موحد گفت: من قبل از این‌که آشنایی حضوری با دکتر موحد داشته باشم برای اولین بار در اوایل دهه ۵۰ در کتاب محمد حقوقی با نام ضیاء موحد، به عنوان یکی از استعدادهای جوان درخشان در شعر امروز برخورد کردم. همین باعث شد آثار شعری او را دنبال کنم. آن زمان اصلا تصوری نداشتم که اهل منطق باشد؛ تا نیمه دهه ۶۰ که با دکتر موحد مواجهه حضوری داشتم و جنبه‌های نامکشوف او برایم آشکار شد. کارهایی که در حوزه ادبیات کلاسیک کرده ناشی از تعمق عمیق او در ادبیات کلاسیک است. شعرهای دکتر موحد برخاسته از دو زمینه ادب و منطق است که وقتی برخی از آنها را ترجمه می‌کردم، خیلی زود با مضمون عمیق‌شان مانوس شدم و از آنها لذت بردم.
در ادامه، مهستی بحرینی نیز بیان کرد جدا از شعرهای موحد، بیشتر از کتاب سعدی، مقالات و نقدهای او استفاده کرده است.
او افزود: موحد در نقد شعر بسیار مباحث دقیق و تازه‌ای را مطرح کرده است.
پس از آن علی‌اصغر محمدخانی گفت: نزدیک به سه دهه است با دکتر موحد و آثارش آشنا هستم و همکاری‌های مستمر در حوزه‌های مختلف داشته‌ایم و همواره از نکته‌سنجی‌ها، دقت‌ها و ایده‌های فکری و فرهنگی ایشان در گسترش ادبیات، فلسفه و تفکر انتقادی بهره برده‌ام. دکتر موحد حق بزرگی بر معرفی و تبیین منطق جدید، پیوند نگاه نو با ادبیات کلاسیک فارسی، نقد ادبی و تحلیل شعر معاصر داشته است و بدون تردید هر وقت ذکری از سعدی و سعدی‌پژوهی در دانشگاه‌ها و اهل فرهنگ می‌شود، کتاب تک‌نگاری سعدی به عنوان یک اثر شاخص معرفی می‌شود.
او افزود: دکتر موحد توانسته است ذهن منطقی و جدیت فلسفی را با احساس شاعرانه و روحیه لطیف ادبی پیوند بزند و همواره بر شناخت دقیق سنت فکری و فرهنگی ایران با تحولات ادبی و فکری معاصر تاکید کند. به این جهت است که هم در میان سنت‌گرایان ادبی و هم نوجویان فرهنگی، دوستدار و پیرو دارد. آثار منطقی و فلسفی او که درباره فیلسوفان اسلامی نوشته و به انگلیسی ترجمه شده، مأخذ خوبی برای پژوهشگران خارج از ایران است.
در پایان، پس از قدردانی دکتر ضیاء موحد از حاضران، از مجموعه شعر دوزبانه او با نام «بعد از سکوت» که انتشارات هرمس آن را منتشر کرده و سعید سعیدپور آن را به انگلیسی برگردانده، رونمایی شد و موحد با خواندن شعری کوتاه از این مجموعه، این جشن را به پایان برد.