والیبال، از رکود تا یکه‎تازی در آسیا

به گزارش جام جم آنلاین ، والیبال ایران در دهه‎های گذشته در دنیا حرفی برای گفتن نداشت. والیبال ایران در دهه‌های 40، 50 و 60 شمسی هرگز جایگاهی در دنیا نداشت. این تیم در رقابت‎های المپیک جایی نداشت و در میان قدرت‌های برتر آن زمان نتوانست خودی نشان بدهد. البته این تیم فقط یک‌مرتبه در عرصه جهانی شرکت کرد.

رقابت‎های جهانی والیبال از سال 1949 راه‌اندازی شد. ایران فقط یک‌بار در آن شرکت کرد که مربوط به سال 1970 (1349 شمسی) می‌شود. در آن رقابت‎ها ، تیم ملی والیبال ایران هشت باخت ثبت کرد و در جایگاه بیست و یکم جهان قرار گرفت تا پرونده نخستین حضورش بسته شود. پیش از انقلاب به‌غیراز این‌یک مورد ، والیبال ایران جایی در رقابت‎های جهانی نداشت اما دربازی‌های آسیایی شرکت می‎کرد. ره‎آورد حضورهای آسیایی والیبال ایران یک نایب‌قهرمانی، یک عنوان سومی، یک عنوان چهارمی و یک‌پنجمی بود.

پس از انقلاب والیبال با شرایط تازه‎ای روبرو شد و موقعیت‎های متعددی را تجربه کرد. در دهه 60 شمسی که والیبال همانند بسیاری دیگر از رشته‎های ورزشی به دلیل جنگ تحمیلی حالتی رکود و ساکن داشت تلاش‎هایی برای توسعه آن در شهرستان‎ها شکل گرفت. هرچند این رشته هنوز در عرصه آسیایی و جهانی حرفی برای گفتن نداشت اما ایجاد زیرساخت‎ها آغاز شد. والیبال کم‎کم به مدارس و دانشگاه‎ها وارد شد و باشگاه‎های جدیدی در والیبال شکل گرفتند و عرض‌اندام کردند. برخی از شهرها همانند ارومیه نیز بسیار والیبال خیز بودند. غیبت والیبال ایران در عرصه‎های جهانی به معنای از دور خارج شدن این ورزش در ایران نبود بلکه به معنای شکل دادن یک مقدمه باشکوه جهت تبدیل‌شدن به یکی از قدرت‎های برتر جهان بود.

تبدیل‌شدن به یکی از قدرت‏های برتر جهان و البته تبدیل‌شدن به‌عنوان تیم اول آسیا نیازمند یک‌زمانی بیشتر از 20 سال بود. در این 20 سال استخوان‎بندی والیبال ایران به بهترین شکل ممکن ایجاد شد. ستاره‎ها صف کشیدند و باشگاه‏های والیبال بیشتر شدند و برگزاری لیگ برتر ایران شکل حرفه‎ای‎تری به خود گرفت. لیگ مدام پررونق‎تر می‌شد و به همان میزان علاقه‎مندی بیشتری نسبت به والیبال به وجود می‌آمد. رده‎های سنی نیز آن‌چنان جان گرفتند که راهی رقابت‎های جهانی شدند. نوجوانان والیبال قهرمانی در جهان را ثبت کردند و تیم ملی بزرگ‌سالان وارد مقطع زمانی شکوهمندی شد که در این مقطع زمانی همه‌چیز را تجربه کرد. از قهرمانی‎های پی‌درپی در آسیا گرفته تا حضور در المپیک و لیگ جهانی و رقابت‎های قهرمانی جهان.

آمار دقیق یک دوره شکوهمند

تیم ملی والیبال ایران پس از انقلاب فقط یک‌بار در المپیک شرکت کرد که اولین و آخرین حضور به شمار می‌رود ؛ یعنی المپیک 2016 ریو. در این رقابت‎ها تیم ایران به مقام پنجم المپیک رسید. اکنون والیبالیست‌های در مسیر دومین المپیک تاریخ والیبال ایران یعنی المپیک 2020 هستند.

تیم ملی والیبال ایران چهار بار نیز تجربه حضور در لیگ جهانی را ثبت کرد؛ یعنی سال‎های 2013، 2014، 2015، 2016. در این رقابت‎ها به‌این‌ترتیب مقام‎های نهم، چهارم ، ششم و هشتم را به دست آورد. رقابت‎های لیگ جهانی از امسال به لیگ ملت‎های جهان تغییر نام داد و ایران بازهم در آن شرکت کرد.

تیم ملی والیبال ایران پس از انقلاب چهار بار هم در رقابت‎های جهانی حضور ثبت کرد. ماحصل این چهار بار حضور دو مقام نوزدهمی، یک مقام بیست و یکمی است. بهترین رتبه ایران در رقابت‎های جهانی به سال 2014 برمی‌گردد که ایران ششم شد. ایران اکنون در انتظار شرکت در رقابت‎های جهانی سال 2018 است.

تیم ملی والیبال ایران پس از انقلاب در جام‌جهانی هم شرکت کرد. در سال 1991 میلادی به مقام یازدهم رسید، یعنی دورانی که والیبال ایران در مرحله سازندگی و پیشرفت قرار داشت. در سال‌های 2011 و 2015 نیز در این رقابت‌ها شرکت کرد که ماحصل این حضور دو مقام نهمی و هشتمی است.

جام بزرگ قهرمانان جهان رقابت‎های معتبر دیگری است که تیم ملی والیبال ایران تجربه حضور در آن را دارد. این اتفاق در سال‎های 2009، 2013 و 2017 افتاد. در نخستین دوره تیم ایران پنجم شد و در دومین دوره‎ای که شرکت کرد عنوان چهارم را به دست آورد. اما در سال 2017 بهترین مقام خودش را به دست آورد و سوم شد.

اما در رابطه با قهرمانی آسیا دستاوردهای والیبال ایران بسیار پرشمار است. ایران حضوری پررنگ و مستمر در این رقابت‎ها دارد. دو قهرمانی و دو نایب‌قهرمانی، یک سومی و یک‌چهارمی از والیبال ایران ، چهره قدرتمندی در سطح جهان ساخته است.

تیم ملی والیبال ایران پس از انقلاب نیز دربازی‌های آسیایی نیز کارنامه پررنگی دارد. دو قهرمانی و دو نایب‌قهرمانی حاصل حضور والیبال ایران در این رقابت‌هاست.

جام کنفدراسیون والیبال آسیا نیز جای دیگری برای درخشش والیبالیست‌های ایران بود. دو قهرمانی و یک نایب‌قهرمانی و یک مقام چهارمی ، عناوینی است که والیبال ایران در این رقابت‌ها به دست آورده است.

ستاره‌های دنباله‌دار

داستان ستاره‌های والیبال ایران، داستان دنباله‌داری است. توسعه و پیشرفت والیبال پس از انقلاب باعث شد تا ستاره‌های متعددی به والیبال ایران معرفی شوند. از سعید معروف گرفته تا بهنام محمودی و از عزیز پرتوی گرفته تا محمد موسوی و عادل غلامی و ده‌ها ستاره دیگر. برخی از این ستاره‌ها شهرت جهانی دارند.

عوامل موفقیت

والیبال ایران با دلایل زیادی اکنون در سطح جهان و آسیا حرف‎های زیادی برای گفتن دارد. توسعه ورزش قهرمانی، توسعه والیبال در سطح آموزشگاه‎ها و مدارس، ایجاد زیرساخت‎ها و باشگاه‎ها ، استعداد پروری، محبوبیت والیبال در میان مردم و نوع مدیریت در مقاطع مختلف زمانی از عوامل اصلی جان گرفتن والیبال در 4 دهه اخیر هستند. برای شرایط کنونی البته به نظر می‎رسد که باید برنامه‎های جامع و بلندمدتی در نظر گرفته شود تا روند کنونی حفظ شود.