کاهش مصرف لبنیات تهدیدی جدی برای سلامت نسل های آینده/ کوتاهی قد ارمغان کمبود کلسیم

دکتر آراسب دباغ‌مقدم، کارشناس صنایع غذایی در خصوص تبعات افزایش قیمت لبنیات بر سلامت عموم جامعه به جام جم آنلاین گفت: گروه شیر و لبنیات یکی از مهم‌ترین گروه‌ها در هرم غذایی محسوب می‌شود. این گروه تأمین‌کننده اصلی کلسیم در بدن بوده و به جرات می‌توان گفت هیچ خوراکی به‌اندازه شیر و لبنیات نمی‌تواند کلسیم مورد نیاز بدن انسان را تأمین کند. البته ناگفته نماند سرانه مصرف لبنیات در کشور قبل از گرانی‌ها کم بوده اما با افزایش قیمت آن نیز به‌مراتب این مقدار کمتر هم خواهد شد.

وی گروه انحصاری تأمین‌کننده کلسیم در بدن را شیر و لبنیات دانست و گفت: کمبود کلسیم تبعات جدی و جبران‌ناپذیری را به همراه خواهد داشت. از مهم‌ترین نقش‌های کلسیم در بدن می‌توان به انقباضات قلبی، هدایت پیام‌های عصبی، انعقاد خون، استحکام استخوان و دندان‌ها اشاره کرد.

این متخصص بهداشت اظهار داشت: اگر کلسیم خون آن‌قدر به‌قدری کاهش یابد که انقباضات قلب به‌سختی صورت گیرد، مسلماً بدن به‌ناچار برای تأمین این ماده حیاتی از کلسیم استخوان و دندان‌ها برای ادامه عملیات قلب استفاده می‌کند، این موضوع به‌خودی‌خود در درازمدت پوکی استخوان، پوسیدگی دندان‌ها و ... را به همراه خواهد داشت.

به گفته دباغ مقدم، نکته حائز اهمیت دیگر در خصوص کاهش مصرف شیر و لبنیات ارتباط مستقیم آن با رشد قد کودکان است. زمینه‌های ژنتیکی و عوامل محیطی بخصوص تغذیه در ریز فاکتورهایی مثل قد نقش مؤثری دارد. به عبارتی ساده‌تر، نوشیدن شیر برای کودکان ضروری است چراکه تحقیقات نشان داده است نوشیدن منظم شیر در دوره کودکی رابطه مستقیمی با افزایش قد در نوجوانی دارد.

وی ادامه داد: افرادی که پروتئین و ریزمغذی‌هایی ازجمله کلسیم را به‌اندازه کافی دریافت نکرده‌اند مطمئناً به قد مطلوبی نخواهند رسید. همچنین نسبت بین کلسیم و فسفر نیز در میزان قد بسیار حائز اهمیت است چراکه وجود و انباشت این دو باهم تعادل فسفر و کلسیم را به هم می‌ریزد که خود عاملی بر کوتاه‌قدی است.

این متخصص در خصوص نقش لبنیات در سلامت زنان به جام جم آنلاین گفت: خانم‌ها از بدو تولد، تراکم استخوانشان نسبت به آقایان بسیار کمتر است. همچنین زنان تا قبل از سن یائسگی به دلیل ترشح هورمون استروژن کلسیم کافی در استخوان‌هایشان تأمین می‌شود اما در سنین بعد از یائسگی کلسیم به مقدار قابل‌توجهی در بدن کاهش پیدا می‌کند و آن زمان است که درگیر تبعات جدی کمبود کلسیم در بدن می‌شود.

به گفته دباغ مقدم، بر اساس آمارها به دلیل مصرف پایین شیر و لبنیات، پوکی استخوان در زنان ایرانی 11 سال زودتر از زنان دیگر کشورهای دنیا رخ می‌دهد.

وی معتقد است تا 35 سالگی ذخیره‌سازی کلسیم در بدن به‌خوبی انجام می‌گیرد و بعدازآن نیز بدن تنها از آن ذخایر برداشت می‌کند.

عضو کمیته تخصصی بهداشت و سلامت مواد غذایی خاطرنشان کرد: البته بعدازاین سنین مصرف شیر و لبنیات نیز مهم است اما برای استحکام استخوان و دندان‌ها تنها تا قبل از 35 سالگی فرصت است.

این متخصص یادآور شد: متأسفانه هیچ خوراکی را نمی‌توان ازنظر تأمین کلسیم جایگزین شیر و لبنیات کرد و به جرات می‌توان گفت تمام خوراکی‌هایی که در فضای مجازی و ماهواره‌ها مبنی بر تأمین‌کننده کلسیم بدن تبلیغ می‌شود، تنها نقش گول زنک و تجاری دارند.

وی در پایان اشاره کرد: طرح توزیع شیر رایگان در مدارس یکی از بهترین طرح‌ها برای جلوگیری از خرابی دندان، کوتاهی قد و کمبود ویتامین D بود چراکه متخصصان معتقد هستند فرهنگ مصرف شیر باید از دوران کودکی و نوجوانی جا بیفتد اما متأسفانه به دلایل گوناگون دو سالی می‌شود این طرح نیز متوقف‌شده است. درصورتی‌که بسیاری از کشورها با سرمایه‌گذاری و برنامه‌ریزی‌های مناسب توانسته‌اند متوسط قد افراد جامعه را افزایش دهند. اما متأسفانه در کشور ما نه‌تنها برنامه ای برای افزایش قد نداشتیم بلکه شاهدیم ایرانی‌ها نسل به نسل با مشکل کاهش قد روبه‌رو هستند.