توضیح لازم بود، ولی کافی نبود

سخنگوی وزارت خارجه در سخنانی تلاش کرد تا ابهامات ایجاد شده براساس سخنان ظریف را رفع کند، اما به نظر می‌رسد همچنان ابهاماتی درخصوص سخنان اخیر وزیر خارجه وجود داشته باشد.

منتقدان که از طرح چنین مباحثی در شرایط فعلی با وجود بهانه‌جویی‌های مختلف غرب علیه ایران درباره مسائل مالی و بانکی شگفت‌زده شده بودند به این اظهارات واکنش نشان دادند و خواستار شفاف‌سازی وزیر امور خارجه در این زمینه و موضعگیری دولت پیرامون این مباحث شدند تا اگر چنین ادعاهایی واقعیت دارد متخلفان به صراحت معرفی شوند و راه بر سوءاستفاده دشمنان بسته شود. برخی کارشناسان و صاحبنظران حوزه اقتصاد و مسائل مالی نیز با انتشار نامه‌ای سرگشاده خطاب به ظریف در انتقاد از بزرگنمایی پولشویی در ایران خطاب به او عنوان کردند که همکاران شما در وزارت خارجه، در مورد اظهاراتی بسیار سطح پایین‌تر از فرمایش شما آن هم در سطح کارشناسی، مخالفان را به بی‌ملاحظگی متهم می‌کنند و از دستاویز قرار گرفتن احتمالی این اظهارات توسط نمایندگان آمریکا، شورای همکاری خلیج فارس یا آرژانتین در اجلاس بعدی FATF اظهار نگرانی می‌کنند، چگونه تأیید وجود پولشویی آن هم توسط وزیر خارجه جمهوری اسلامی ایران آن هم بدون اشاره به اقدامات بسیار مثبت بانک مرکزی در حوزه مبارزه با پولشویی دست‌کم در همین چند ماه اخیر مورد سوء استفاده نمایندگان دول فوق الذکر در نشست بعدی قرار نخواهد گرفت؟

برخی نمایندگان خانه ملت نیز سخنان وزیر خارجه ایران در این زمینه را «مغرضانه» و «غیرمستدل» توصیف کردند و از وزیر خارجه خواستند تا «وزین، دقیق و مستدل موضع‌گیری کند تا موجب سوءاستفاده دشمنان و کشورهای متخاصم نشود.»

برخی نمایندگان مجلس نیز در واکنش به اظهارات اخیر محمدجواد ظریف درباره آنچه «واقعیت بودن پولشویی گسترده در ایران» خوانده، در حال جمع‌آوری امضا برای سؤال از وی در صحن علنی مجلس هستند.

همچنین احمد توکلی نیز حرف ظریف درباره پولشویی را خطا خواند. عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام گفت: از آدم با تجربه‌ای مثل آقای ظریف خیلی بعید بود این خطا را بکند و با این‌که خودش گفته که من نمی‌توانم رقم بدهم ولی باز رقم بدهد و اذهان جامعه را مشوش کند؛ از ایشان انتظار داریم که گفته‌های خود را تصحیح کند.

در همین زمینه حشمت‌ا... فلاحت‌پیشه، رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس در گفت‌وگویی، سخنان ظریف را تعجب‌آور و غیرمستند خواند. وی همچنین گفت: اظهارات وزیر امور خارجه درباره پولشویی در جلسه یکشنبه هفته آینده این کمیسیون با حضور وی بررسی می‌شود.

محدود کردن دایره اتهام

طبعا بعد از انعکاس اظهارات منتقدان همان‌طور که انتظار می‌رفت وزارت امور خارجه واکنش نشان داد و در این‌باره بهرام قاسمی سخنگوی این وزارتخانه در پاسخ به پرسش خبرنگاران درخصوص بازتاب اظهارات وزیر امورخارجه در زمینه پولشویی توضیحاتی ارائه کرد.

قاسمی در بخشی از سخنان خود گفت: واقعیت پولشویی توسط باندهای تبهکار داخلی یا قاچاقچیان بین‌المللی قابل کتمان نیست و چه بسا همان‌ها برای جلوگیری از شفافیت و جرم‌انگاری این پدیده با پول‌های کثیف به فضاسازی و گل آلودکردن شرایط برای فرار از مسؤولیت و مجازات روی آورند. این بخش از سخنان سخنگوی وزارت خارجه دایره اتهام وزیر خارجه را محدود و مشخص می‌کند منظور ظریف چه گروه‌هایی هستند. چرا که پس از صحبت‌های ظریف، رسانه‌های غربی و شبکه‌های معاند نظام در برداشت و تفسیر مغرضانه از این صحبت‌ها تعبیر به دست داشتن نهادها، ارگان‌ها و افراد منتسب به نظام در پدیده اخلال اقتصادی کرده بودند. بهتر بود آقای ظریف در همان مصاحبه خود که باعث سوءتفاهمات گسترده از سوی برخی کارشناسان و صاحبنظران شده، به صورت مصداقی ورود می‌کرد و منظور خود از وجود پولشویی و عوامل آن را به صورت صریح‌تر بیان می‌کرد تا زمینه برای تبلیغات گسترده مخالفان نظام جمهوری اسلامی فراهم نشود.

در طول سالیان گذشته با وجود تصویب قانونی در حوزه پولشویی و اقداماتی که نظام جمهوری اسلامی برای مقابله با این پدیده انجام داده و همچنین تلاش‌های فداکارانه‌ای که برای مقابله با پدیده تروریسم و تامین‌کنندگان مالی اقدامات خرابکارانه و برخورد با باندهای بزرگ قاچاقچیان بین‌المللی صورت گرفته حتی سازمان‌های بین‌المللی را قدردان اقدامات ایران کرده است. سازمان ملل متحد در سال 2014 میلادی گزارشی از اقدامات جمهوری اسلامی ایران منتشر و اعلام کرد ایران جایگاه اول را در زمینه مبارزه با مواد مخدر در خاک خود دارد و در مقایسه با بسیاری از کشورهای دیگر که در آنها مواد قاچاق ضبط شده به 3 تا
10 درصد می‌رسد، این میزان در ایران 33 درصد است.

همچنین جمهوری اسلامی ایران را بدرستی باید قربانی بزرگ تروریسم بین‌المللی و سازمان‌یافته بدانیم و به خاک و خون کشیده شدن مردان و زنان بی دفاع این مرز و بوم، سند غیرقابل‌انکاری است که البته از سوی برخی از مدعیان حقوق بشر مغرضانه نادیده گرفته می‌شود. آن وقت در چنین شرایطی، ایران با اتهاماتی در حوزه پولشویی از سوی کشورهای غربی روبرو می‌شود و نکته قابل تامل این‌که همه این اتهامات بی‌سند نیز بدون این‌که در مراجع رسمی و بین‌المللی به اثبات برسد زمینه برای تحت فشار قراردادن کشورمان می‌شود.

کمک به دشمن در اوج چالش

موضوع پذیرش شروط اف‌ای‌تی‌اف و تصویب لوایح 4گانه مرتبط با آن هم از جمله مباحثی به شمار می‌آید که چندی است فضای کشور را وارد بحث‌های مستمر سیاسی کرده است و موافقان و مخالفان زیادی دارد. از سوی دیگر ،گروه ویژه اقدام مالی نیز همچنان ایران را در فهرست تعلیق قرار داده و با ادعاهای فراوان همچنان ایران را برای پذیرش خواسته‌های خود تحت فشار گذاشته است. در چنین شرایطی که هر روز مواضع مقامات ایرانی از سوی معاندان و مخالفان رصد می‌شود تا حتی اشاره مبهم آنان به برخی تحولات بهانه‌ای برای برخورد بیشتر شود وزیر امور خارجه کشورمان به صراحت از وجود پولشویی گسترده در کشور سخن می‌گوید و بلافاصله این خبر در صدر اخبار رسانه‌های غربی قرار می‌گیرد. طبیعی است در چنین شرایطی منتقدان هم خواستار توضیح بیشتری از سوی آقای ظریف شوند اما این واکنش‌ها از سوی سخنگوی وزارت امور خارجه ناصواب و بهره‌برداری‌های سیاسی از سخنان دلسوزانه تعبیر می‌شود.

این در حالی است که منطقی به نظر نمی‌رسد در اوج چالش میان ایران و یک گروه مالی (اف‌ای‌تی‌اف)، طرح مباحثی از سوی یک مقام مسؤول کشورمان، زمینه را برای بیشتر شدن فشارهای طرف مقابل، فراهم کند و این موضوعی است که خوب بود سخنگوی وزارت خارجه درباره آن توضیحی ارائه می‌کرد.

استناد نهادهای بین‌المللی به مواضع مقامات ایرانی

اظهارات سخنگوی وزارت خارجه البته حاوی نکات قابل تامل دیگری نیز بود. وی سخنان ظریف را بیان صادقانه یکی از مشکلات و مسائل کشور دانست که پیش از این نیز بارها از سوی بسیاری از مقامات عالی رتبه کشور در قوای سه‌گانه و در دولت‌های مختلف، بیان شده و یافتن راه‌های قانونی برای مقابله با آن، همواره مورد تاکید نظام و ارکان عالی آن بوده است. موضوع قاچاق مواد مخدر و پولشویی توسط این قاچاقچیان، موضوعی است که در سال‌های گذشته مورد تایید همه مقامات کشورمان بوده است و ممکن است در جلسه‌ای، یکی از مقامات اشاره‌ای هم به دامن‌گیر شدن این مشکلات برای برخی حوزه‌های دیگر کرده باشد، اما اساسا در طول سال‌های گذشته سابقه نداشته مقامات عالیرتبه کشور و سران قوای سه‌گانه، اینگونه از گسترده بودن پولشویی در کشور بگویند. موضوعی که حتی در صورت واقعیت داشتن، قابل پذیرش نیست که یک مقام مسؤول آن را به صورت رسانه‌ای مطرح کند زیرا طرح چنین مباحثی حتما به لحاظ سیاسی و حقوقی تبعاتی برای جمهوری اسلامی ایران خواهد داشت و قطعا نهادهای بین‌المللی و کشورهایی که به دنبال فشار آوردن بر ایران هستند از این‌گونه اظهارات مقامات ایرانی به عنوان سند و مدرک برای افزایش فشار استفاده خواهند کرد. بنابراین انتظار این است که سران قوا و مقامات کشوری در سخنان خود جوانب را بسنجند و به آثار و تبعات مواضع اعلامی‌شان توجه کنند تا بهانه و گزکی در اختیار عناصر و عوامل بهانه جو قرار ندهند.

فتاح غلامی

سیاسی