ایده‌های بکر ایرانی در دنیای ربات‌ها

نکته مهم ایکرام در خانه ششم، ایده‌ها و خلاقیت‌های جالب توجه دانش‌آموزان و دانشجویان ایرانی بود که چشم به‌راه توجه بیشتر مسؤولان آموزشی و مدیران صنعتی برای بالندگی و تجاری‌سازی است.

دانش‌آموزان کارآفرین

ارائه دانش‌آموزان شرکت‌کننده در کنفرانس دیدنی بود؛ هم زمان‌بندی صحیح داشت، هم محتوای مناسب و متناسب با سن آنها. باید به مراکز آموزشی و معلمان و در درجه اول خانواده‌های این عزیزان به طور خاص تبریک گفت که چنین فرزندان خلاق و پرتلاشی دارند.

در آخر ارائه آنها به‌عنوان یک معلم و پژوهشگر رباتیک در این فکر بودم که نظام آموزشی کشور با این استعدادها چه می‌کند که وقتی به دبیرستان دوره دوم می‌رسند، این‌قدر خسته و با کمترین میزان از خلاقیت هستند؟! این دوره از کنفرانس و این ایده انجمن رباتیک ایران دست‌کم به خیلی از افراد نشان داد دانش‌آموزان نیز می‌توانند کارآفرین باشند. کافی است به خلاقیت آنها اعتماد و با روش صحیح هدایتشان کرد.

در ادامه برخی خلاقیت‌های بخش مسابقه ایده و خلاقیت کنفرانس بین‌المللی رباتیک و مکاترونیک در بخش دانش‌آموزی و دانشجویی را بررسی می‌کنیم. تمامی کارها بسیار ارزشمند بودند اما به‌دلیل محدودیت فضا در این صفحه، فقط به برخی از آنها اشاره کوتاهی خواهیم داشت.

اولین مجری‌ ربات در ایران

در مراسم افتتاحیه این دوره از کنفرانس اتفاق ویژه‌ای همه شرکت‌کنندگان را تحت‌تاثیر قرار داد. برای اولین بار در سطح یک کنفرانس بین‌المللی رباتیک و مکاترونیک در ایران، یک انسان و یک ربات کنار یکدیگر به اجرای مراسم افتتاحیه به‌مدت حدود یک ساعت پرداختند.

ربات pepper که از ربات‌های اجتماعی بین‌المللی و بسیار مشهور است با ابتکار یکی از حامیان این دوره از کنفرانس در اردیبهشت خریداری شد. این ربات در کنار 30زبان دیگری که از قبل بلد بود، حالا به همت متخصصان این شرکت، زبان فارسی را هم یاد گرفته و پشتیبانی می‌کند. این ربات در کنار مجری کنفرانس توانست با حرکاتی نرم و واکنش‌هایی حساب شده به بیان مطالبی جذاب بپردازد که شور و نشاط فوق العاده‌ای را در افتتاحیه به همراه داشت تا مدت‌ها تلاش تیم برگزاری کنفرانس به نتیجه بسیار مطلوبی برسد و تجربه‌ای ناب از تعامل نزدیک انسان و ربات به‌دست آید. این گونه ربات‌ها برای کار در نمایشگاه‌ها، بیمارستان‌ها، فرودگاه‌ها و اداره‌ها طراحی شده است و در دسته ربات‌های انسان‌نمای چرخدار به حساب می‌آید. اموری مانند آموزش، راهنمایی، مراقبت از افراد و ... با این ربات‌ها قابل انجام است و با توجه به توانمندی حرکتی و همچنین قابل برنامه‌ریزی بودن، می‌توانند سناریوهای مختلفی اجرا کنند و همچنین با قابلیت شنیدن و دیدن از کاربران خود یاد بگیرند.

مسابقات و نمایشگاه ایده و خلاقیت

از اولین دوره این کنفرانس یکی از بخش‌های جالب توجه در آن مسابقه و نمایشگاه خلاقیت و ایده بوده است. امسال به طور خاص توجه ویژه‌ای به ایده‌ها و خلاقیت‌های دانش‌آموزی شده بود و بخش قابل توجهی از نمایشگاه به دانش‌آموزان در مقاطع دبستان و دبیرستان (دوره‌های اول و دوم) اختصاص داده شده بود.

یکی از بخش‌های جذاب هر سال ارائه‌های کوتاه سه تا پنج دقیقه‌ای در سالن اصلی کنفرانس از طرف تیم‌های شرکت‌کننده در بخش مسابقه ایده و خلاقیت است.

امسال بسیار نگران بودیم که برای اولین‌بار دانش‌آموزان با سنین کم قرار است در حضور تعدادی از استادان و در سالنی که حدود 150 نفر شامل دانشجویان تحصیلات تکمیلی، علاقه‌مندان و خانواده‌های دانش‌آموزان در آن حضور داشتند به ارائه کوتاه بپردازند. اما
بر خلاف نگرانی ما نتیجه حیرت‌آور بود.

دانش‌آموزانی از شهرهای مختلف ایران مثل تهران، کرج، کرمان، انزلی و... که بیشتر آنها در مقاطع دوره اول دبستان و دبیرستان بودند با ایده‌های ناب و سازه‌های ارزشمندشان که برخی صرفا برای تست اولیه ایده و فناوری ساخته شده بود و سه مورد در سطحی بود که قابلیت تجاری سازی داشت باعث رضایت همه حاضران شدند.

ایده‌های برتر بخش دانشجویی

طراحی و ساخت دستگاه تشخیص پیک سیستولیک قلب برای تصویربرداری به روش هسته‌ای: اسماعیل محمدی و ترناز چمنی دستگاهی را طی چند ماه ساخته بودند که در بیمارستان قلب تهران برای بررسی وضعیت عملکرد قلب روی 500 بیمار آزمایش شده بود و نتایجی شبیه و گاهی حتی بهتر از نمونه‌های خارجی داشت. این دستگاه که در مرحله تجاری‌سازی قرار دارد از فناوری بسیار پیشرفته‌ای بهره می‌برد که اعضای این تیم آن را طراحی و ساخته‌اند. قابلیت‌های این دستگاه توجه تمام متخصصان را به خود جلب کرده بود.

طراحی و ساخت قاشق مخصوص بیماران پارکینسونی: رباتیک و مکاترونیک و خلاقیت دست به دست هم داده بودند تا سیدامین میرفخار و علی سلیمانی با راهنمایی دکتر مهدی طالع ماسوله به ساخت نمونه ایرانی و نیمه تجاری قاشقی برای رفع لرزش‌های دست اقدام کنند که به زیبایی ساخته شده و آماده برای تجاری‌سازی نهایی است. این دستگاه حدود یک دهم مدل‌های خارجی قیمت دارد و می‌تواند باعث آرامش بیماران شود.

طراحی، ساخت و کنترل پروتز مچ پای هوشمند فعال: فرهاد رجایی، دکتر خلیل عالی‌پور، دکتر بهرام تارویردی‌زاده و دکتر علیرضا هادی با ساخت پروتزی هوشمند برای معلولان به‌صورت مچ و پنجه به‌دنبال این هدف بودند که بتوانند با تجاری‌سازی این محصول راه رفتن و دویدن را برای این افراد آسان‌تر کنند. نمونه ساخته شده آنها تست‌های اولیه خود را گذرانده بود و ظاهر زیبایی داشت. مدت‌ها تحقیق روی پا، طراحی و مدل‌سازی و انتخاب قطعات و ساخت نمونه‌های اولیه این طرح را به مرحله مناسبی برای آزمایش روی بیماران رسانده است.

ربات کابلی نقاش با نام کمال‌الملک، بیورآکتور غوطه‌وری، سیستم ماژولار آزمایشگاه رباتیک، ربات نرم راه‌رونده، سیستم آبیاری متحرک خورشیدی و... از دیگر ربات‌های حاضر در بخش دانشجویی بودند.

ایده‌های برتر بخش دانش‌آموزی

پریز و سه راهی هوشمند: وسیله‌ای برای بهینه‌سازی مصرف برق مبتنی بر اینترنت اشیا و قابل کنترل با نرم‌افزار همراهی که برای آن نوشته بودند. تمام مراحل، طراحی و ساخت با دقت فوق‌العاده‌ای توسط این تیم دانش‌آموزی انجام گرفته بود. آریا حجری، آراد حجری، همایون قنادی و امید شیراوژن طراحان این سیستم بودند. آنها یک محصول نیمه صنعتی را طراحی کرده و کاملا امیدوار بودند بتوانند بزودی این محصول را تجاری‌سازی کرده و به بهینه سازی و هوشمندسازی مصرف برق کمک کنند.

ربات هوشمند پاک‌کننده صفحه‌های خورشیدی: امیرعلی رضایی ساخته خود را روی پنل حقیقی آزمایش کرده بود. این ربات با استفاده از حسگرهای خود میزان کدرشدگی پنل‌ها را حساب کرده و به‌طور هوشمند و خودکار به تمیزکاری آنها می‌پرداخت.

واکر هوشمند، ربات کمک توانبخشی، ربات انیماتور، سطل هوشمند، تانک دوزیست، ربات تمیزکننده سطح آب، گلدان هوشمند، ربات سفالگر، گلخانه هوشمند، سیرکو فیلتر، سیستم پارکینگ پیشرفته، تخت بیمار هوشمند، ربات باغبان، کاروان متحرک بازیافتی، ربات واکس‌زن و... از دیگر ربات‌های ساخته شده در بخش دانش‌آموزی بودند. نکته جالب در طراحی، ایده و ساخته‌های دانش‌آموزان توجه خاص به نیازهای ملی و بومی کشورمان بود.

آریا صبوری

پژوهشگر رباتیک آزمایشگاه تعامل انسان و ربات