بن سلمان قربانی سلمان می‌شود‌؟

مقام‌های عربستان در هفته‌های آغازین از سرنوشت خاشقجی ابراز بی‌اطلاعی کرده و می‌گفتند او همان روز اول یعنی دهم مهر کنسولگری را ترک کرده است، اما بعدتر کشته شدن او را تایید کردند و آن را به «عوامل خودسر» نسبت دادند. در بیانیه دیوان سلطنتی سعودی ادعا شد که خاشقجی بعد از ورود به کنسولگری عربستان در استانبول، با عده‌ای که قصد «ترغیب کردن» وی برای «بازگشت» به ریاض را داشتند، درگیر شده و در نهایت در پی یک «اشتباه» مرده است. این اعتراف پس از آن رخ داد که آمریکایی‌ها که در چهار یا پنج روز ابتدای وقوع حادثه در مورد آن سکوت کرده بودند، تحت فشار افکار عمومی مجبور به موضعگیری شدند و مواضع تندی ضد عربستان مطرح کردند و حتی سخن از احتمال تحریم عربستان به میان آمد. اما پس از این اعتراف، ترامپ و دیگر مقامات آمریکایی با لحنی خوشایند به استقبال رفتند و بیانیه سعودی‌ها را گامی خوب عنوان کردند. اما درست همان روز اعتراف عربستان، مقامات ترکیه در بیانیه‌ای اعلام کردند به تحقیقات مستقل خود ادامه خواهند داد، مساله‌ای که نشان از اصرار آنکارا به پیگیری قضیه
داشت.

ترکیه بی‌خیال نمی‌شود

در ادامه این روند، رئیس‌جمهور ترکیه روز سه‌شنبه در اجتماع حزب عدالت و توسعه در مجلس ترکیه تاکید کرد که باید مشخص شود 15 نفری که از عربستان به استانبول آمده و این جنایت را انجام داده اند از چه کسی دستور گرفته بودند و هشدار داد کسی نمی‌تواند بدون پاسخگویی به این سوالات از مسؤولیتی که متوجه آنهاست فرار کند. اردوغان در سخنرانی خود همکاری ملک سلمان با ترکیه را ستود اما نامی از محمد بن سلمان نیاورد، مساله‌ای که از آن برداشت حمله ترکیه به ولیعهد سعودی شد. به دنبال مواضع تند اردوغان، رئیس‌جمهور آمریکا نیز در مصاحبه با وال استریت ژورنال، ضمن تبرئه پادشاه عربستان از احتمال دست داشتن محمد بن سلمان در قتل خاشقجی سخن گفت.

این نخستین بار بود که ترامپ از دخالت احتمالی ولیعهد عربستان در پرونده خاشقجی صحبت می‌کرد‌. وی گفت: خوب، شاهزاده محمد بن سلمان در حال حاضر اداره امور آنجا را انجام می‌دهد و او کارها را می‌چرخاند و در نتیجه اگر کسی مسؤول پرونده خاشقجی باشد، او خواهد بود. در ادامه این روند، رئیس‌جمهور ترکیه مجددا روز چهارشنبه در سخنانی گفت که جهانیان از نزدیک پرونده قتل خاشقجی را دنبال می‌کنند به همین دلیل ما اجازه فرار هیچ یک از عاملان قتل وی را از عدالت نخواهیم داد. اردوغان اظهار داشت که جنایت قتل خاشقجی این مسؤولیت را که با شفافیت نتیجه این پرونده را اعلام کنیم بر گردن ما نهاده است. وی ضمن اشاره به این‌که برخی از افراد از به اشتراک گذاشتن مدارک و شواهد پرونده قتل جمال خاشقجی در سخنرانی روز سه‌شنبه وی ناراضی هستند، اظهار کرد: ما برای روشن شدن جنبه‌های تاریک این قتل، همچنان به اشتراک گذاشتن شواهد جدید با دیگر کشورها را ادامه خواهیم داد.

تحریم نمایشی

در یک اقدام نمایشی، روز گذشته وزارت خارجه آمریکا اعلام کرد 21 سعودی مسؤول در قضیه خاشقجی به این کشور ممنوع‌الورود شده‌اند. اسامی این افراد اعلام نشده
است‌.

از سوی دیگر الجزیره گزارش کرد که وزیر دادگستری ترکیه اعلام کرد به دلیل مسجل شدن همکاری سرکنسول عربستان در قتل روزنامه‌نگار ۵۹ ساله عربستانی، مقامات سعودی باید او را به ترکیه استرداد نمایند. این اقدام نمایشی آمریکا در حالی است که پیشتر دونالد ترامپ گفته بود اگر معلوم شود مقامات عربستان در قتل خاشقجی دست داشته اند باید درانتظار «مجازات سختی» باشند.

همچنین بعد از تلاش‌های آنکارا، تیم تحقیقاتی دادستانی و پلیس ترکیه توانستند از خودروی دیپلماتیک متعلق به کنسولگری سعودی که در پارکینگ خصوصی در استانبول رها شده بود، بازرسی به‌عمل آورده و مدارکی را پیدا کنند. رسانه‌های ترک گزارش دادند که تیم تحقیقاتی ترکیه از این خودرو، دو چمدان محرمانه و تعدادی اقلام دیگر پیدا کرده است.

این منابع اما نگفتند داخل این چمدان‌ها چه چیزی بود.تیم تحقیقاتی ترکیه همچنین دو بار جهت انجام تفتیش حول پرونده مفقود شدن خاشقجی، وارد ساختمان کنسولگری سعودی در استانبول شده‌اند. پلیس ترکیه با ظن این‌که سه خودرو متعلق به کنسولگری سعودی در استانبول مفقود شده، دو منطقه در نزدیکی شهر استانبول را بازرسی کرد.

تحویل مدارک به آمریکا

روزنامه صباح چاپ ترکیه روز چهارشنبه گزارش داد که مقامات امنیتی و اطلاعاتی ترکیه تمام مدارکی که از تحقیقات حول پرونده قتل خاشقجی به دست آورده‌اند را در اختیار رئیس سازمان مرکزی اطلاعات آمریکا قرار دادند. این روزنامه به نقل از چند منبع آگاه نوشت که این مدارک شامل تمام فیلم‌های به دست آمده از دوربین‌های مداربسته، فایل‌های صوتی و یافته‌ها از کنسولگری و اقامتگاه سرکنسول در استانبول می‌شود. ظاهرا آمریکایی‌ها پس از اطلاع از مواضع دولت ترکیه متوجه شده‌اند ماجرا به این زودی‌ها پایان نمی‌یابد و همراهی بیشتر آمریکا با عربستان تنها موجب انزوای واشنگتن خواهد شد. به نظر می‌رسد خودداری اردوغان از افشای اسناد و مدارک مربوط به قتل خاشقجی در جریان سخنرانی خود نیز نتیجه رایزنی‌ها با آمریکایی‌ها بوده است.

امیر عباس اصغری

بین الملل