حاشیه‌نشینی محصول مهاجرت روستاییان

افزایش حاشیه‌نشینی از موضوعات اولویت‌دار حوزه آسیب‌های اجتماعی است که علت اصلی آن مهاجرت و خالی شدن روستاها و سکونت آنها در اطراف شهرهای بزرگ است، در سال‌های اخیر بعضی از شهرها مانند گلستان که حتی جزو شهرهای بزرگ محسوب نمی‌شوند نیز درگیر معضل حاشیه‌نشینی شده‌اند. از این نظر به عقیده من علت اصلی مهاجرت روستاییان به شهرها نبود شغل و درآمد پایدار در روستاها است.

در حقیقت مردم ناچار هستند برای کسب درآمد جزئی و گذران امورات زندگی خود به شهرهای بزرگ مهاجرت کنند و چون توان خرید خانه در شهرها را ندارند، به حاشیه‌نشینی روی می‌آورند و در معرض بسیاری از آسیب‌های اجتماعی قرار می‌گیرند.

طبق آمارهای موجود در دهه‌های گذشته حدود 40 درصد مردم ساکن شهر بودند و حدود 60درصد روستانشین، اما امروزه این آمار به 30درصد روستانشین و 70درصد شهرنشین تبدیل شده است. البته بخشی از این افزایش به علت تبدیل روستاها به شهرها بوده است، اما درصد بالایی از آن مهاجرت است.

اگر بخواهیم درباره علت اصلی ماندگاری مردم در روستاها در سال‌های گذشته صحبت کنیم باید بگوییم که امکانات علت این ماندگاری نبود، بلکه وجود کار و درآمد عامل اصلی این ماندگاری بود. همان‌طور که می‌بینیم در حال حاضر تمامی امکانات و خدمات در روستاها وجود دارد، اما چون مردم درآمد پایداری ندارند برای به‌دست آوردن کار و زندگی به شهرها مهاجرت می‌کنند.

علت مهاجرت برخی نخبگان به کشورهای دیگر همین نکته است، چرا که در کشور خودمان شغل و درآمد پایداری وجود ندارد و دانشجویان نخبه کشور مجبور می‌شوند به کشورهای اروپایی و آسیایی مهاجرت کنند. پس علت اصلی مهاجرت چه از روستاها به شهرها و چه از کشورمان به خارج نداشتن شغل و درآمد پایدار است که خیلی‌ها را ناچار به مهاجرت می‌کند. درباره نقش موثر تعاونی‌ها هم بهتر است بدانیم که، در این مدت سعی کردیم فرهنگ تعاونی را جا بیندازیم و سهم 30درصدی اقتصاد را برای تعاونی‌ها در نظر گرفتیم، اما در حال حاضر 10درصد اقتصاد کشور در دست تعاونی‌هاست، در روستاها نیز هیچ نقش تاثیر‌گذاری ندارد. به مرور زمان به دلیل عملکرد ضعیف مسئولان تعاون روستایی و وزارت جهاد کشاورزی تعاونی‌ها یکی پس از دیگری در حال بسته شدن هستند. تعاونی‌ها در حال حاضر معنی واقعی‌شان را از دست داده‌اند و دیگر تاثیرگذار نیستند.

سلمان خدادادی

عضو کمیسیون اجتماعی مجلس