داغ دریا

گزارشی که در کنار هشدارهایش گاهی جدی گرفته نمی‌شود و چهره‌های خندان کنار ساحل، کبود از داخل آب خارج می‌شوند. در این گرمای طاقت‌فرسا، تن سپردن به آب دریا و رودخانه اگرچه آرامبخش است، اما از سوی دیگر به سودایی تلخ می‌ماند.

دریا در شش ماه اول سال با قاتل خاموش در شش ماه دوم سال در رقابت است و قربانیان این رقابت افرادی هستند که با سهل‌انگاری به دامان مرگ می‌روند. بر اساس آمار پزشکی قانونی سال گذشته 1026 نفر بر اثر غرق شدگی جان خود را از دست دادند. 431 نفر آنها در تابستان غرق شدند و این رقم 42 درصد از کل تلفات غرق‌شدگی در سال 1396 را به خود اختصاص می‌دهد. در این سال بیشترین موارد غرق‌شدگی به ترتیب در ماه‌های تیر با 152، مرداد با 150 و شهریور با 129 فوتی گزارش شده است. به بیان دیگر، فصل تابستان به دلیل افزایش حجم سفر و تمایل افراد به شنا در دریا و رودخانه همواره با افزایش تلفات غرق‌شدگی نسبت به دیگر ایام سال مواجه است.

همان‌طور که پیش‌بینی می‌شد با توجه به سردی هوا در بهار امسال آمار غرق‌شدگی در بهار نسبت به سال گذشته کاهش ‌داشت‌. به‌طوری که در سه ماهه نخست سال جاری آمار تلفات غرق‌شدگی در کشور 24.9 درصد کاهش یافت و از 297 فوتی در مدت مشابه سال قبل به 223 فوتی در بهار امسال رسید. در سه ماهه ابتدایی سال جاری از کل تلفات غرق شدگی در کشور
192 نفر مرد و 31 نفر زن بودند.

در این مدت استان‌های خوزستان با 32، فارس با 21 و بوشهر و تهران هر کدام با 17 فوتی به ترتیب بیشترین آمار تلفات غرق‌شدگی را داشته‌اند. استان‌های گیلان و مازندران به ترتیب با 15 و 14 فوتی ناشی از غرق شدگی طی بهار امسال در رتبه‌های بعدی قرار می‌گیرند. برخلاف تصور عمومی و بر اساس آمارهای موجود، بیشترین آمار تلفات غرق‌شدگی مربوط به رودخانه‌هاست، آنچنان که در سه ماهه اول امسال از کل تلفات غرق شدگی 63 نفر در رودخانه‌ها جان خود را از دست داده‌اند. پس از آن دریا با 34 فوتی (شامل 26 نفر در محدوده غیرمجاز و هشت نفر در محدوده مجاز)، استخر کشاورزی و کانال با 28، دریاچه مصنوعی و سد با 19، استخر شنا با 16، حوض و حوضچه با 13، چاه با 4 و دریاچه طبیعی با 3 در رتبه‌های بعدی قرار می‌گیرند. در این مدت 15 نفر نیز در سایر مکان‌های آبی بر اثر غرق شدگی جان باخته‌اند.

البته گرمای شدید تیر ماه که هنوز هم ادامه دارد، باعث شد در این ماه اخبار تلخی درباره غرق شدگی هموطنان در کانال‌های آب، آبگیرها، دریا و رودخانه‌ها منتشر شود که احتمال افزایش آمار قربانیان در تابستان امسال دور از ذهن نیست . توجه به هشدارها و آموزش‌ها و همچنین شنا کردن در محل‌های امن و تعیین شده می‌تواند از قربانی شدن در آب جلوگیری کند.

لحظات طلایی را از دست ندهید

برای نجات فرد غرق شده دقایق اولیه بسیار طلایی است و اگر در همان دقایق کار احیا بدرستی انجام نشود، امکان آسیب به مغز و گاهی مرگ مغزی فرد غرق شده وجود دارد.

مجتبی خالدی، سخنگوی اورژانس کشور در مورد نحوه مواجهه با فرد غرق شده و نجاتش از مرگ گفت: فرآیند غرق شدن شامل فرو رفتن زیر آب یا شناور ماندن روی آب تا زمان ایست قلبی و مرگ معمولا چند دقیقه بیشتر طول نمی‌کشد. انجام عملیات نجات از سوی نیروهای آموزش دیده یا افراد عادی با یکدیگر متفاوت است. اگر در نزدیکی محل حادثه اورژانس یا غریق نجات وجود دارد باید از آنها درخواست شود وارد عمل شوند. اگر فرد غرق شده هنوز دارای هوشیاری است باید به ساحل منتقل شده و به پشت در حالی که سر و تنه در یک وضعیت هستند خوابانده شود. اگر فرد غرق شده دارای تنفس نباشد در همان ثانیه‌های اول باید کار رساندن تنفس به او(تنفس مصنوعی) و ماساژ قلبی آغاز شود.

به گفته خالدی، انجام عملیات نجات برای افراد غیر هوشیار در داخل آب احتمال بازگشت فرد به زندگی را سه برابر افزایش می‌دهد. البته این امدادرسانی تنها باید از سوی تکنیسین‌های آموزش دیده انجام شود.

سخنگوی اورژانس کشور با بیان این‌که احتمال غرق شدن افرادی که برای کمک به فرد غرق شده وارد آب می‌شوند وجود دارد، تاکید کرد: نجات فرد غرق شده توسط افرادی که آموزش ندیده‌اند باید از بیرون آب انجام شود. بارها شاهد بودیم افرادی که هیچ آشنایی به فن شنا ندارند برای نجات اعضای خانواده یا دوستان خود وارد آب شده و به علت خستگی یا تقلای فرد غرق شده آنها هم قربانی شده‌اند. این افراد باید از بیرون آب به وسیله طناب، تیوب نجات یا حتی چوب بلند درختان به فرد غرق شده کمک کرده و به هیچ وجه داخل آب نروند.

چطور ناجی باشیم؟

بیشترین آمار غرق‌شدگی مربوط به فصل تابستان است و دریای خزر براساس آمارهای پزشکی قانونی قربانیان بیشتری نسبت به خلیج فارس می‌گیرد، اما نکته حائز اهمیت میزان غرق‌شدگی در رودخانه‌ها، استخرهای کشاورزی و کانال‌های انتقال آب است.

حسین درخشان، کارشناس ارشد امداد و نجات کشور در مورد علل غرق‌شدگی و راه‌های نجات غریق به تپش گفت: کودکان، نوجوانان و مردان بیشترین قربانیان غرق‌شدگی در کشور هستند. این افراد به علت فراگیری اصول اولیه شنا فکر می‌کنند می‌توانند در آب‌های عمیق برای مدت طولانی به شنا بپردازند و این در حالی است که شنا در استخر با آب‌های آزاد یا دریاچه‌ها متفاوت است. بسیاری از افرادی که جان خود را در آب از دست می‌دهند به این علت است که در دراز مدت پس از شنا در آب خسته شده و قوای جسمانی برای ادامه شنا ندارند. البته درصد دیگری از آمار غرق‌شدگی مربوط به افرادی است که هیچ آشنایی با فنون شنا ندارند.

در میان غرق شدگان 30 درصد آمار را کودکان و نوجوانان تشکیل می‌دهند که علت اصلی مرگ آنها در آب اگرچه بلد نبودن شناست، اما قصور و غفلت والدین در کنترل آنها در کنار رودخانه‌ها و استخرهای کشاورزی در مرگ آنها نقش دارد. در بسیاری از غرق‌شدگی‌هایی که منجر به مرگ‌های کودکان بویژه در روستاها و در کانال‌های آب شده والدین غفلت کرده و فرزند پس از افتادن در آب جان خود را از دست داده است. این کارشناس امداد و نجات ادامه داد: بارها شاهد بودیم کودکان در وان حمام، استخر خانگی و آب انبار جان خود را از دست داده‌اند. والدین باید بدانند به هیچ وجه نباید کودک را در وان حمام یا لگن آب به تنهایی رها کنند چرا که ممکن است کودک پس از دراز کشیدن در آب دچار خواب‌آلودگی شده و زیر آب رفته و جان خود را از دست بدهد. در خانه‌هایی که کودک و نوجوان زندگی می‌کنند استخرهای خانگی یا آب انبارها باید با حفاظ بلند محصور شود تا کودکان نتوانند داخل آب بروند.

درخشان برای پیشگیری از وقوع غرق‌شدگی می‌گوید: یکی از نکات مهم در مورد پیشگیری از غرق‌شدگی در دریا بلد بودن شنا در آب‌های دارای موج است. همچنین بهتر است افرادی که شنا بلد هستند به طور جمعی در نقاط ایمن شنا کرده تا در صورت بروز مشکل برای یکی از آنها، دیگران بتوانند برای کمک اقدام کنند. موضوع دیگر شنا در طرح‌های سالم‌سازی دریاست. این نقاط عمدتا از نقاط کم حادثه و ایمن بوده که دارای تیم‌های امداد و نجات هستند. نجات غریق‌ها در تمام نقاط طرح سالم‌سازی دریا حضور دارند و می‌توانند به افراد کمک کنند. بعضی نقاط طرح سالم‌سازی دریا دارای یک آمبولانس است تا در صورت بروز مشکل در کمترین زمان بتوانند امداد‌رسانی کنند.

هشدار به شناگران دریا

درخشان با هشدار به شناگران دریا گفت: دانستن وضعیت جوی قبل از ورود به آب یکی از شروط الزامی شنای ایمن است. افرادی که در دریا مشغول شنا هستند با شنیدن صدای رعد و برق باید بلافاصله از دریا خارج شده و به محیطی سرپوشیده بروند. آب و هوای پیش‌بینی نشده و بارش باران می‌تواند در زیر پای شناگر جریانات گردابی ایجاد کند که در صورت عدم آشنایی با شنا در این شرایط فرد دچار دلهره، استرس و بعضا غرق‌شدگی می‌شود.

شب‌ها شنا نکنید

مدیرکل پزشکی قانونی استان مازندران با هشدار جدی مبنی بر ممنوعیت شنا در ساعات پایانی روز می‌گوید: در بیشتر موارد مسافران به دلایل مختلف در ساعات پایانی یا نیمه‌های شب تن به آب می‌زنند، ساعاتی که به علت تاریکی، موج‌های ناآرام تشخیص داده نمی‌شود و با توجه به نبود نجات غریق، شناگران دچار حادثه می‌شوند.

دریای خزر نیمه شب‌ها وحشی می‌شود. امواج سهمگین این دریا یا همان موج‌های شکافنده، هر شناگر ماهری را به سادگی گرفتار می‌کند و البته به علت سکوت ظاهری سطح آب، از اوایل شب تا نزدیکی‌های صبح، جریان و طول موج‌ها شدیدتر می‌شود.

باید مسافران به طور جدی از شنا در این ساعات خودداری کنند زیرا در صورت بروز کوچک‌ترین مشکلی در آن زمان بندی و تاریکی، احتمال این که قربانی خشم دریا شوند بسیار زیاد است. البته مشکلات غرق‌شدگی تنها مربوط به دریا نمی‌شود بلکه بی احتیاطی شناگران در بستر کانال‌های آبی نیز دومین علت مرگ غرق شدگان به شمار می‌رود.

با مشاهده غریق چه کنیم؟

عباس میثمی، غریق نجات درباره روش کمک به افرادی که در حال غرق‌شدن هستند، می‌گوید: وقتی برای نجات فرد غرق شده اقدام می‌کنید، امکان دارد او به علت وحشت از غرق شدن،‌ به سمت شما هجوم بیاورد و ممکن است شما را هم با خود زیر آب بکشد. پس در چنین شرایطی بهترین کار این است که او را از پشت بگیرید. اگر غریق زیر آب رفته او را با گرفتن مو یا زیر بغل بالا بکشید و صورت او را روی آب نگه‌دارید. وی ادامه داد: بعد از خارج کردن غریق از آب، او را طوری قرار دهید که سرش پایین‌تر از بدن قرار گیرد که اگر آب خورده بود، از مجاری تنفسی خارج شود.اگر در حین عملیات احیا، استفراغ کرد، سریع مصدوم را برگردانید تا محتویات به مری و دهان برنگردد.

این غریق نجات در پایان تاکید کرد: باید بدن غریق را گرم نگه‌داشت و اطراف او را خالی کرد تا اکسیژن به او برسد. به هیچ عنوان هم هنگام خارج کردن او از آب، از گردن غریق را نگیرید و اگر دچار وحشت شده به او آرامش بدهید و بخواهید کمتر تقلا کند.

در محل‌های سالم‌سازی شنا کنید

با توجه به افزایش روبه رشد گردشگران و تمایل بیش از پیش آنها برای شنا در بستر‌های آبی استان مازندران از جمله دریای خزر، نقاط حادثه خیزی وجود دارد که در قالب اجرای طرحی موسوم به «سلامت دریا» شناسایی شده است.

برای کاهش تلفات غریق‌ها، هزار نجات غریق در نقاط شناسایی شده از 8 صبح تا 8 شب به همراه امکانات کامل آماده ارائه خدمات به شناگران هستند. از سوی دیگر، پلیس در سال‌های اخیر با همکاری سایر دستگاه‌های امدادی برای کاهش حوادث غرق‌شدگی طرح «سالم‌سازی دریا» را در خط ساحلی دریای خزر به اجرا درآورده است.

سردار اسکندر مومنی، جانشین رئیس پلیس کشور درباره اجرای طرح سالم‌سازی دریا می‌گوید: به منظور فراهم آوردن محیطی امن و با نشاط برای مسافران شمال کشور که قصد استفاده از ساحل دریا را دارند این طرح از سوی پلیس در خط ساحلی خزر بویژه گیلان و مازندران در حال اجراست. علاوه بر اقدامات انتظامی، در نقاط مشخص شده نیروهای امدادی حضور داشته و در صورت بروز حادثه امداد‌رسانی را انجام می‌دهند. با وجود این نیروهای یگان ویژه که در طرح سالم‌سازی دریا در فصل تابستان حضور دارند، فنون شنا و نجات غریق را آموزش دیده‌اند. سال گذشته نزدیک به 50 نفر که در حال غرق شدن در دریای خزر بودند، از سوی ماموران طرح سالم‌سازی دریا از مرگ نجات یافتند. خانواده‌هایی که برای مسافرت به شمال کشور می‌روند در صورت استفاده از مکان‌های مشخص می‌توانند با خیال راحت از وجود نیروهای امدادی در آن منطقه وارد آب شوند.

مجید غمخوار