بازار داغ تلفن همراه در ایران

آن روزها حتی تلفن ثابت هم پدیده همه‌گیری نبود و خیلی از خانواده‌ها به‌صورت مشترک از تلفن ثابت استفاده می‌کردند. برای تماس‌های تلفنی راه دور هم مردم معمولا به مخابرات می‌رفتند و در کیوسک‌هایی کوچک با اقوام و دوستان در شهرستان صحبت می‌کردند، اما امروز در دو دهه بعد شاهد استفاده گسترده مردم از تلفن همراه هستیم.

افزایش امکانات، افزایش فروش

با نگاهی کوتاه به تاریخچه ورود تلفن همراه در بازارهای جهانی و با فاصله‌ای مشخص در بازارهای ایران متوجه می‌شویم که گذر زمان و افزایش امکانات، موجب افزایش فروش گوشی‌ها شده است. تلفن همراه که ابتدا فقط برای مکالمه صوتی مورد استفاده قرار می‌گرفت، به‌مرور زمان با افزایش امکانات، قابلیت ارسال پیام متنی، صوتی و تصویری را نیز ارائه کرد. البته این امکانات به زیرساخت‌هایی نیاز داشت که به‌طور موازی با گوشی‌ها در حال پیشرفت بود. حضور تلفن‌های همراه هوشمند حجم فروش گوشی‌ها را به نحو چشمگیری افزایش داد و افزایش امکانات گوشی‌های هوشمند مانند اضافه شدن اینترنت همراه و دوربین‌های حرفه‌ای موجب شد تا علاقه‌مندی خریداران افزایش یابد.

فروش 41 گوشی در دقیقه

آمار عجیب، اما نزدیک به واقعیت نشان می‌دهد که در ایران در هر دقیقه 41 تلفن همراه به فروش می‌رود. در همین راستا حسین غروی‌رام، عضو انجمن واردکنندگان موبایل در نشستی خبری که بتازگی برگزار شد، گفت: «با توجه به تحقیقات بازار شرکت انفورماتیک‌گستر به‌طور متوسط ماهانه
600 هزار تلفن همراه در کشور فروخته می‌شود و ظرفیت واقعی بازار تلفن همراه ایران 7.2 میلیون گوشی در سال است.» همان‌طور که اشاره شد آمارها نشان از علاقه بالا به خرید تلفن همراه می‌دهد.

گران‌قیمت‌ها یا ارزان‌قیمت‌ها

تنوع مشتریان و میزان توان خرید آنها موجب شده که رده‌های مختلفی از تلفن‌های همراه در ایران به فروش برسد. چه از نظر امکانات و چه از نظر کیفیت و از همه مهم‌تر از نظر قیمت، دسته‌بندی‌های متفاوتی در کشور وجود دارد. غروی‌رام می‌گوید: «گوشی‌های زیر 500 هزار تومان (کمتر از صد دلار) از نظر تعداد 17 درصد سهم بازار را دارد، این در حالی است که ارزش ریالی آنها تنها 2 درصد از ظرفیت کل بازار ایران است. گروه بعدی که گوشی‌های بین 500 هزار تا یک میلیون تومان را تشکیل می‌دهد 24 درصد بازار را به خود اختصاص داده‌ است، اما سهم ریالی این گروه از بازار نیز چندان گسترده نیست و حدود 10 درصد گردش مالی بازار متعلق به این دسته است. گوشی‌های بین یک تا 1.5 میلیون تومان که پرمخاطب‌ترین دسته از موبایل‌های بازار ایران است، از نظر تعداد حدود 26 درصد حجم بازار را در اختیار دارد و از لحاظ سهم ریالی از گردش مالی بازار 19 درصد ظرفیت بازار به این دسته اختصاص دارد. گوشی‌های بین 1.5 تا دو میلیون تومان و دو تا 2.5 میلیون تومان به ترتیب 6 و 2 درصد از نظر تعداد، سهم بازار دارد. این در حالی است که سهم ریالی آنها از بازار ایران به ترتیب 8 و 4 درصد است. زمانی که بازار گوشی‌های بالای سه میلیون تومان را بررسی کنیم، خواهیم دید این گروه 15 درصد از گوشی‌های موجود در بازار را شامل می‌شود، ولی سهمی که از گردش مالی بازار دارد حدود 44 درصد است.» با توجه به آمار می‌توان گفت پیش‌فرض بسیاری از کاربران که شاید تلفن‌های همراه بسیار گران‌قیمت در ایران مشتری چندانی ندارد، کاملا اشتباه بوده و این گوشی‌ها سهم بالایی از بازار را به خود اختصاص داده است. البته باید گفت همچنان سهم عظیمی از بازار در اختیار گوشی‌هایی با قیمت متوسط است.

قیمت متوسط سهم بیشتر

با توجه به امکانات مناسبی که گوشی‌های میان‌رده در سال‌های اخیر ارائه کرده، سهم زیادی از بازار را به خود اختصاص داد. غروی‌رام با اشاره به همین موضوع می‌گوید: «70 درصد بازار ایران را گوشی‌هایی با قیمت زیر 1.5 میلیون تومان تشکیل می‌دهد، اما سهم آنها از گردش مالی بازار تنها 31 درصد کل ارزش ریالی بازار ایران است. با توجه به افزایش نرخ ارز، برآورد ما این است که سهم بازار گوشی‌های ارزان‌قیمت با قیمت زیر 500 هزار تومان رشد خواهد کرد و این سهم بازار را از گروه موبایل‌هایی با قیمت متوسط جذب می‌کند. می‌توان پیش‌بینی کرد که بازار گوشی‌هایی با قیمت متوسط بزودی کمرنگ خواهد شد و دو دسته گوشی‌های ارزان‌قیمت و گران‌قیمت در این بازار موفق خواهد بود. طبق تحقیقاتی که واحد توسعه بازار شرکت انفورماتیک گستر انجام داده متوسط قیمت برای گوشی‌های ارزان‌قیمت حدود 165 هزار تومان است.»

از آمار تا بازار

برای بررسی بیشتر موضوع، بهترین کار ورود به بازار و پرسش از کسبه بازار موبایل بود. در بررسی موضوعات مختلف و گپ و گفت با کسبه بازار نکات جذابی بیان شد. یکی از کسبه بازار در مورد سهم گوشی‌های گران‌قیمت می‌گوید: «به نظر می‌رسد علاقه‌مندی به خرید گوشی‌های گران‌قیمت بیش ‌از پیش شده است. در ماه‌های اخیر درخواست‌های بیشتری برای خرید گوشی‌های گران‌قیمت داریم. علل مختلفی هم دارد که یکی از مهم‌ترین آنها متأسفانه بحث داشتن گوشی لاکچری یا کلاس کاری است، چراکه اگر مشتری شناخت مشخص‌تری از نیازمندی خود داشته باشد معمولا با یک گوشی میان‌رده هم کارش راه می‌افتد.»

همان‌طور که اشاره شد به نظر می‌رسد سهم فروش گوشی‌های گران‌قیمت بیشتر و سهم فروش گوشی‌های میان‌رده کمتر شود. یکی دیگر از کسبه بازار درباره فروش تلفن‌های همراه میان‌رده می‌گوید: «امروز جامعه ما به سمت استفاده از گوشی هوشمند سوق پیدا کرده و حتی گروهی که تا چندی پیش از گوشی‌های پایین قیمت (زیر 500 هزار تومان) استفاده می‌کردند امروز برای دسترسی به شبکه‌های اجتماعی و دور نماندن از قافله تکنولوژی به خرید تلفن همراه میان‌رده رو آورده‌اند.» تب‌وتاب حاکم در جامعه امروز ما و حضور اکثر افراد در رده‌های سنی پایین در شبکه‌های اجتماعی موجب شده تا والدین نیز برای دور نماندن از اوضاع و کنترل و شناخت بیشتر گوشی‌های هوشمند بخرند.

همچنین نظر برخی کسبه بازار را در مورد گوشی‌های ارزان‌قیمت جویا شدیم. برخی بر این عقیده بودند که آمار فروش این گوشی‌ها نسبت به گوشی‌های متوسط و گران‌قیمت بسیار پایین‌تر است و دیگر فروش چندانی نخواهد داشت، اما برخی دیگر از کسبه گفتند هنوز هم برخی از افراد وسع مالی زیادی برای خرید گوشی‌های متوسط یا گران‌قیمت ندارند. همچنین این دسته از کسبه بیان کردند که گوشی‌های ارزان‌قیمت هوشمند در بازار وجود دارد که می‌تواند گزینه خوبی برای افرادی باشد که هنوز از این دسته از گوشی‌ها استفاده نکرده و به ‌قول ‌معروف تازه با تکنولوژی آشتی کرده‌اند.

در یک نگاه

با بررسی کلی آمارهای موجود و بررسی تحلیلی بازار و کسب نظر فعالان در حوزه تلفن همراه می‌توان نتیجه گرفت همچنان کشش مناسبی برای فروش تلفن‌های همراه در ایران وجود دارد. با توجه به این‌که هر روز شاهد تغییرات جدیدی در امکانات سخت‌افزاری و نرم‌افزاری و زیرساخت ارتباطی هستیم، می‌توان به آینده فروش تلفن همراه به‌عنوان یک کالای دیجیتال پردرخواست نگریست. همچنین با توجه به آمارها و نظر فعالان بازار احتمالا در سال آتی همچنان فروش گوشی‌های میان‌رده بیشترین سهم بازار را داشته باشد و بعد از آن گوشی‌های گران‌قیمت کمی با رونق بیشتر نسبت به قبل به فروش برود.

محسن سمسارپور