مـرغ یـا تخـم‌مـرغ مساله این است!

طبق وعده مسئولان قرار بود قیمت تخم مرغ در بازار با عرضه تخم‌مرغ‌های وارداتی کاهش یابد اما همچنان در بازار قیمت تخم‌مرغ شانه‌ای حتی تا 20 هزار تومان هم عرضه می‌شود.

فعالان این صنعت شیوع بیماری و از بین رفتن میلیون‌ها مرغ تخمگذار و افزایش قیمت نهاده‌های دامی را علت اصلی این افزایش قیمت عنوان کردند.

با افزایش بی‌سابقه قیمت تخم‌مرغ دولت مجوز واردات 20 هزار تن تخم‌مرغ را صادر کرد تا بتواند قیمت را متعادل کند.

محسن بهرامی‌ارض‌اقدس، دبیر ستاد تنظیم بازار با بیان این‌که مجوز ورود 20هزار تن تخم‌مرغ صادر شده و بخشی از این میزان ثبت سفارش شده و بخشی دیگر وارد شده است، گفت: با واردات این میزان، کمبود تخم‌مرغ جبران می‌شود.

همچنین علی‌اکبر مهرفرد معاون وزیر جهاد کشاورزی از آغاز توزیع 130هزار تن تخم‌مرغ وارداتی در بازار خبر داد و اظهار کرد: اکنون این میزان تخم‌مرغ در حال توزیع در بازار است و از این پس نیز واردات انجام می‌شود.

در حالی که معاون وزیر جهادکشاورزی از عرضه تخم‌مرغ با قیمت شانه‌ای 11هزار و 600 تومان خبر می‌دهد، اما بازدید میدانی از میادین میوه و تره‌بار نشان می‌دهد که با وجود گفته‌های معاون وزیر جهاد کشاورزی هر شانه تخم‌مرغ با قیمت 15هزار و 800 تومان در حال فروش است و در بازار نیز با همان قیمت 20 هزار تومان به فروش می‌رسد.

خواب کنترل بازار

تاخیر مدیریتی نهادهای دولتی در زمینه کنترل بازار کالاهای اساسی در مواضع سخنگوی دولت کاملا مشهود است. دیروز محمدباقر نوبخت از دستور رئیس‌جمهور به دستگاه‌های مسئول برای کاهش قیمت تخم مرغ خبر داد.

سخنگوی دولت شیوع آنفلوآنزای مرغی از تابستان امسال را دلیل گرانی بی‌سابقه تخم‌مرغ اعلام کرد. اما توضیح نداد که چرا دولت تنظیم بازار تخم‌مرغ را به
دقیقه 90 کشانده است.

به گزارش ایسنا، نوبخت با اعلام این‌که رئیس‌جمهور دستور دادند که به این موضوع رسیدگی و مشکل افزایش قیمت تخم‌مرغ حل شود، گفت: وزارت جهادکشاورزی نیز در این زمینه اقدامات بموقعی انجام داد، هم‌اکنون مجوز واردات 19 هزار تن تخم‌مرغ داده شده و 120 هزار تن دیگر نیز در حال مجوز ادامه گرفتن است و 110هزار تن تخم‌مرغ هم ترخیص شده است.

این نوع مواضع سخنگوی دولت، مسبوق به سابقه است به طوری که در تابستان سال 1393 پس از مصوبه افزایش 30 درصدی قیمت خودروهای داخلی، نوبخت در جمع خبرنگاران اعلام کرد رئیس‌جمهور از افزایش قیمت خودروها در بازار مکدر شده است. در چند ماه اخیر نیز که قیمت دلار از مرز 4000 تومان بالاتر رفت و رکورد تاریخی به جای گذاشت، همین نوع موضعگیری توسط سخنگوی دولت اتخاذ شد به طوری که اواخر آذرماه نوبخت بازهم تاکید کرد: رئیس‌جمهور از ادامه روند افزایش قیمت دلار بسیار نگران است و ادامه آن را برنمی‌تابد.

به نظر می‌رسد دستگاه‌های مسئول در دولت تا زمانی که رئیس‌جمهور از گرانی کالایی ابراز نگرانی نکند، اقدامی برای کنترل بازار نمی‌کنند، زیرا از چند هفته قبل، تولیدکنندگان تخم مرغ هشدار می‌دادند که به علت آنفلوآنزای مرغی، حجم عظیمی از گله‌های مرغ تخمگذار معدوم شده و بازار بزودی ملتهب خواهد شد. اما دستگاه‌های تنظیم بازار در خواب غفلت به سر می‌بردند تا این‌که این هفته قیمت تخم مرغ به شانه‌ای 20 هزار تومان رسید، آنگاه دستگاه‌های دولتی اقدام به واردات تخم‌مرغ و عرضه آن کردند.

به هر حال شکستن پوسته قیمتی تخم‌مرغ طی چند روز اخیر این واقعیت را نمایان کرده است که برنامه‌ریزی در نهادها و سازمان‌های مربوط برای تامین و تنظیم بازار منطقی نبوده و باید از این پس با کوچک‌ترین نوسان و تغییر در تولید منتظر تنشی بزرگ در کلان بازار باشیم.

اگر صرفا به عملکرد مسئولان در بازار تخم مرغ طی همین دوره بنگریم، آشفتگی و دستپاچگی تامین و تنظیم بازار به گونه‌ای بوده که هنوز هیچ شفافیت و واقعیتی از چگونگی برنامه‌ریزی برای تنظیم بازار تخم‌مرغ نیست و واردات مثل گذشته مسکنی شده برای رفع مقطعی بحران ایجاد شده، در حالی که بسیاری از فعالان و تولیدکنندگان صنفی معتقدند می‌توان شرایط را کاملا مدیریت کرد.

برنامه‌ریزی نداریم

علی صابری، دبیر انجمن تولیدکنندگان زنجیره تولید گوشت مرغ، درباره دلیل ایجاد بحران در میان گله‌های مرغ تخمگذار نیز افزود: به دلیل این‌که رعایت اصول بهداشتی بخصوص موضوع قرنطینه در مراکز پرورش و نگهداری مرغ‌ تخمگذار کمتر از مرغداری‌های گوشتی است، میزان آلوده شدن این گله‌ها بالاتر از مرغ‌های گوشتی بوده و این در حالی است که اصولاً مرغ تخمگذار از لحاظ فیزیک بدنی کمی آسیب‌پذیرتر از مرغ‌های گوشتی در محل پرورش است.

دبیر انجمن تولیدکنندگان زنجیره تولید گوشت مرغ تاکید کرد: با توجه به این‌که در برخی از مناطق کشور همچنان گله‌های سالم وجود دارد می‌توان با شیوه «تولک‌بری» به نوعی سیکل دوم تولید را برنامه‌ریزی کرد تا بتوانیم کمتر از دو ماه آینده کمبود ایجاد شده بازار را تا اندازه‌ای تامین و در نهایت بازار را با ورود محصولات جدید گله‌های جدید به تعادل برسانیم.

این فعال صنفی به جام‌جم گفت: اخبار منتشر شده درباره واردات 120هزار تن تخم‌مرغ از ترکیه منطقی نیست و احتمالاً در انتشار خبر بخصوص درباره وزن آن اشتباه صورت گرفته است، چون مجوزهای صادرشده 20 تنی بوده و احتمالاً عدد دقیق 120 تن بوده که در مراکزی در حال توزیع و پخش برای کنترل بازار است.

تیغ دو لبه واردات

از سوی دیگر مهدی دشتی، تولیدکننده تخم‌مرغ درباره سیاست وارداتی دولت برای تخم مرغ به جام‌جم گفت: اصولاً با
در نظر گرفتن شرایط بهداشتی تخم‌مرغ، واردات آن زمانبر است و نمی‌توان بی‌تفاوت به شرایط سلامت گله‌های داخل ایران تخم مرغ را بدون در نظر گرفتن شرایط قرنطینه وارد کرد، به همین دلیل این‌که دولت اعداد و ارقامی را اعلام کرده درباره واردات شاید از قبل این کار صورت گرفته است.

دشتی افزود: سیاست‌های وارداتی اصولا مسکنی است که می‌تواند در یک دوره کوتاه‌مدت باعث کنترل بازار شود، اما در شرایط فعلی که هزینه‌های تولید تخم‌مرغ در کشور بالاست، باید مسئولان دقت داشته باشند که باعث زیان تولیدکنندگان فعلی نباشند، به این ترتیب که اگر تخم مرغ وارداتی بیش از اندازه مورد نیاز باشد قطعا در فصل بعد بازهم دچار مشکلاتی در تامین تخم مرغ خواهیم شد.

دامپزشکی هشدار داده بود

ناصر نبی‌پور، رئیس هیات مدیره اتحادیه مرغ تخمگذار استان تهران با اشاره به هشدار سازمان دامپزشکی درباره شیوع آنفلوآنزا به جام‌جم گفت: اوایل سال جاری بود که سازمان دامپزشکی نسبت به احتمال بروز بیماری آنفلوآنزا به جهاد کشاورزی و نهادهای مربوط هشدار داده بود، اما ظاهرا این هشدار جدی گرفته نشد و وضعیت فعلی اتفاق افتاد.

نبی‌پور افزود: گرچه اعلام شده است که حجم قابل توجهی واردات برای تنظیم بازار صورت خواهد گرفت، اما این روند با در نظر گرفتن این‌که کشورهای زیادی درگیر بیماری آنفلوآنزا هستند و اولین بازار در دسترس ما ترکیه است، احتمالا با فراز و فرودهای متعددی صورت خواهد گرفت. وی درباره حجم واردات صورت گرفته اظهار کرد: شاید چند ده تن واردات تخم‌مرغ صورت گرفته باشد که در مقابل نیاز بازار آنچنان نیست، اما نکته اینجاست که حضور خریداران ایرانی یکباره در این بازار هم باعث افزایش قیمت فروش تخم‌مرغ ترکیه به ایران شده است، به صورتی که قیمت هر کارتن تخم‌مرغ ترکیه تنها کمتر از 24 ساعت با افزایش پنج دلاری 27 دلار فروخته می‌شود.

رئیس هیات مدیره اتحادیه مرغ تخمگذار استان تهران به جام‌جم گفت: روند فعلی قطعاً افزایش قیمت تخم‌مرغ را به همراه خواهد داشت، به این دلیل که کنترل بازار با واردات در قیمت‌های فعلی زیاد امکان‌پذیر نیست، به همین دلیل شاید تامین و تنظیم بازار در محدوده‌های قیمت قبلی این کالا تقریبا غیرممکن باشد.

نبی‌پور تصریح کرد: به دلیل کمبود منابع مالی و بی‌توجهی مسئولان نسبت به ارائه تسهیلات بموقع تولید باعث شده تا توانمندی در مقابله با چنین بحران‌هایی برای مرغداری‌ها کمتر شود، وگرنه راهکارهای اصولی و بین‌المللی برای مقابله با چنین بیماری‌هایی وجود دارد و بسیاری از کشورها مثل ترکیه توانستند آن را کنترل کنند.

وی تاکید کرد: افزایش تلفات در واحدهای مرغداری تخمگذار به این دلیل است که تراکم بسیار بیشتری نسبت به واحدهای تولید مرغ گوشتی در این مراکز وجود دارد و قرنطینه نگهداشتن این واحدها بسیار سخت‌تر از واحدهای گوشتی است، چون میزان ورود و خروج نهاده‌ها و عوامل مختلف بالاتر از مرغ گوشتی است، از این‌رو احتمال آلوده شدن مراکز تولیدی دیگری در آینده وجود دارد و کمبود بازهم می‌تواند ادامه‌دار باشد.