یادداشت

چرا بن‌سلمان ساختارشکنی می‌کند؟

عربستان سعودی شاهد تحولاتی خطرناک و بی‌سابقه در تاریخ معاصر این کشور است. روابط محمد بن سلمان، ولیعهد جوان این کشور با برخی از مهم‌ترین عناصر قدرت در نظام سعودی دچار تنش شده است. تلاش‌های او برای سکولاریزه کردن عربستان و عادی‌سازی روابط با اسرائیل، روابطش با رهبران دینی را دچار تنش کرده است. هزینه‌های هنگفت جنگ یمن و سیاست‌های پرخرج بن سلمان، خزانه را خالی و ملت را شاکی کرده است، افزون بر اینها ترس وی از کودتای اعضای خاندان سلطنتی، او را در مقابل شاهزاده‌ها و خانواده‌اش قرار داده است.

کد خبر: ۱۰۹۱۳۶۲

محمد بن سلمان اما راه‌حل‌هایی نامتعارف برای حل مشکلاتش انتخاب کرده است. برای حل مشکل مالی، تصمیم گرفته خزانه‌اش را از اموال خاندان سعودی پر کند. ثروت صدها میلیارد دلاری افرادی که اخیرا بازداشت شده‌اند، اکنون در اختیار بن سلمان قرار گرفته است. ادعای او مبنی بر این که هدفش مقابله با فساد بوده، نیز برای آگاهان از شرایط سعودی مضحک است. او اگر می‌خواهد با فساد مبارزه کند، باید پیش از همه به محاکمه خود و پدرش بپردازد.

سعد الحریری قربانی سیاست‌های جاه‌طلبانه بن سلمان شده است. او که علاوه بر لبنان، تابعیت سعودی نیز دارد، مجبور به استعفا شد تا مصونیت دیپلماتیک خود را نیز از دست بدهد . اکنون او به عنوان یک تبعه سعودی در حصر قرار دارد و دارایی‌اش نیز در اختیار بن سلمان قرار گرفته است.

موضوع حریری اما ابعاد دیگری نیز دارد و به نظر می‌رسد لبنان بعد از سوریه، عراق، یمن و قطر حلقه جدید طرح آمریکایی ـ صهیونیستی در منطقه باشد. به یاد داشته باشیم که چندی پیش بعضی از مقام‌های سعودی سفر پنهانی به اسرائیل داشتند و تهدید کرده بودند اگر حریری از حزب‌الله فاصله نگیرد، لبنان شب‌های سیاهی را خواهد دید. اکنون سعودی با خارج کردن حریری از لبنان، بار دیگر این کشور را دچار یک خلأ سیاسی کرده است و به نظر می‌رسد برنامه‌هایی گسترده‌تر برای ایجاد بی‌ثباتی در لبنان دارد ؛ برنامه‌هایی همچون آزاد کردن شماری از تروریست‌های تکفیری و انتحاری، اعمال محاصره اقتصادی و سیاسی علیه لبنان و شاید هم آغاز جنگی نظامی علیه حزب‌الله.

محمد بن سلمان سعی دارد به آمریکا ثابت کند عربستان سعودی بعد از همه شکست‌هایش در عراق، سوریه، لبنان، فلسطین و یمن همچنان می‌تواند شریکی قابل اتکا باشد. ولیعهد سعودی با تقویت رابطه‌اش با اسرائیل و تبدیل عربستان به کشوری سکولار می‌خواهد این پیام را به آمریکایی‌ها برساند که قدرت مقابله با عناصر قدرت داخلی و حتی تقدس حرمین شریفین را دارد و می‌تواند جایگزین همه مهره‌های سوخته آمریکا در منطقه، همچون حسنی مبارک شود.

اما سلمان این حقیقت را در نظر نگرفته که آمریکا شریکی قابل اعتماد نیست. راهی که ولیعهد جوان عربستان در پیش گرفته، نه تنها راه نجات سعودی نیست، بلکه به جهنم ختم می‌شود. او در این راه مجبور است برای اثبات خود، اقدامات جسورانه و ساختارشکنانه‌ بیشتری انجام دهد که در نهایت موجب ایجاد فتنه‌ای بزرگ در عربستان و بروز درگیری میان گروه‌های دینی و سیاسی در این کشور می‌شود.

شاید خود بن سلمان هم بداند که آمریکا علاوه بر تمام دوستی‌ها و حمایت‌هایش، مدت‌هاست طرحی برای تجزیه عربستان را نیز در دستور کار دارد. آمریکا و اسرائیل از اقدامات ساختارشکنانه محمد بن سلمان حمایت می‌کنند و با تشویق او، می‌کوشند بن سلمان خودش زمینه را برای اجرای آن طرح آماده کند. طرحی که بر اساس آن قرار است، وطنی جایگزین برای فلسطینی‌ها ایجاد شود تا اسرائیل بتواند دولت یهود را تثبیت کند. سلمان این طرح را خواهد پذیرفت و حتی حاضر شده بخش بزرگی از شمال عربستان را نیز در اختیار پروژه موسوم به اردن بزرگ قرار دهد.

اما آمریکا به این شرایط نیز راضی نمی‌شود. او می‌خواهد عربستان دچار هرج و مرج شود تا به بهانه حفاظت از پایگاه‌های نظامی خود در خلیج‌فارس و نیز ذخایر نفتی عربستان، با مجوز سازمان ملل در این کشور مداخله نظامی کند.