هم‌صدایی ایران مانع تحقق هدف کاتسا

در ظاهر عنوان می‌شود که سپاه پاسداران در لیست تحریم قرار گرفته، اما در جزئیات این قانون آمده که سپاه، کارکنان، خدمات‌دهنده‌‌ها، استفاده از سلاح‌های متعارف، موشکی، برنامه منطقه‌ای ایران و حقوق بشر در لیست تحریم قرار دارند و بخش اصلی که می‌تواند تا حدی ایران را تحت تاثیر و فشارهای احتمالی قرار دهد بخش مربوط به تحریم سپاه پاسداران است.

برای بررسی این موضوع باید به چند بعد این ماجرا دقت داشت که این قانون قصد ندارد فعالیت اقتصادی سپاه پاسداران را محدود کند بلکه می‌خواهد کل اقتصاد ایران را با چالش همراه کند.

به بیان بهتر می‌توان گفت بعد از برجام کمتر از 200 نفر در لیست تحریمی قرار داشتند و همین تعداد باعث شده بود تا حواله‌هایی که قرار بود به ایران برسد با مشکل همراه شود و آمریکا قصد دارد سپاه را که بخش اصلی ایران است مورد تحریم قرار دهد. در این شرایط وقتی افراد با کشور تحریم شده مراوده‌ای داشتند تنها از چرخه ارزی خارج می‌شدند و برای راه‌اندازی و استفاده از دلار به سیستم قضایی آمریکا مراجعه می‌شد و جریمه‌ای پرداخت می‌کردند دوباره دسترسی‌ها و ارتباطات برقرار می‌شد، اما در قانون کاتسا اگر شرکت یا سازمان یا کشوری با بخش تحریم شده (سپاه پاسداران) مراوده و همکاری داشته باشند خودشان هم در لیست تحریم قرار می‌گیرد. کاتسا مانند یک بیماری می‌خواهد کل اقتصاد ایران را در بر بگیرد. در الگوی جدید برچسب مربوط به فهرست گروه‌های تروریستی و حامیان آنها می‌خورند.

البته شرکت‌های همکاری‌کننده تروریستی خطاب نمی‌شوند، اما اجزای دستورالعمل اجرایی 13244 درباره آنها اجرا می‌شود که اگر کسی با اینها همکاری کند مجازات فقط به خروج از چرخه دلار منتهی نمی‌شود و خودش در لیست تحریم قرار می‌گیرد. نکته‌ای که به آن توجه نمی‌شود ادبیات تحریم است که کسی که ذینفع نهایی این موضوع است قرار است شناسایی شود.

شناسایی از این منظر که حقوق کارمندان سپاه پاسداران نیز مورد رهگیری قرار خواهد گرفت و بیشتر فشار آمریکا برای این است که FATF را که زیر مجموعه این تحریم است مورد قبول ایران قرار بگیرد. زیرساخت حقوقی بسیار گسترده در قانون کاتسا وجود دارد و جدی‌تر از تحریم‌های گذشته خواهد بود. البته اجزای فنی دیگری هم وجود دارد که هیچ کدام به این صراحت قابل بررسی و واکاوی نیستند. برخی بر این باورند که این اقدامات باعث خواهد شد تا فشار ارزی به ایران وارد شود، اما بعید است این اتفاقات خیلی جدی باشد.

راهکاری که اکنون ایران باید در نظر داشته باشد پیمان‌های پولی دوجانبه است. این کار باعث خواهد شد تا مبادلات دلاری به صورت مستقیم از تبادلات بین‌المللی حذف شود و وابستگی ایران به ارز دلار کاهش یابد. از سوی دیگر باید در نظر داشت که از بانک مرکزی حمایت‌هایی صورت گیرد تا کاتسا به هدف اصلی خود نرسد.

هدف اصلی کاتسا سیاه و سفید کردن جامعه ایران است و می‌خواهند جامعه ایران را به دو بخش تحریمی و غیرتحریمی تقسیم کنند، اما اگر همه مردم پشت هم بایستند و همه یکرنگ شوند دیگر آمریکا به هدف خود نخواهد رسید. در این یادداشت قصد ندارم قانون کاتسا را بی‌اثر بیان کنم و واقف هستیم که مشکل جدی است، اما راه‌حل‌های جدی هم برای آن وجود دارد.

اگر همه ایران با هم دست به دست هم دهند کاتسا اثر محدودی خواهد داشت و اصلا به هدف اصلی خود که تقسیم جامعه ایران است نمی‌رسد.

دکتر کاوه تقوی/ اقتصاددان