رشد نابرابری اقتصادی در سرزمین رویاها

در این گزارش آمده 10 درصد از جامعه آمریکا در واقع 76 درصد از کل دارایی این کشور را در اختیار دارند که درآمد سالانه آنها بیش از 924 هزار دلار بوده و متوسط میزان دارایی‌هایشان چهار میلیون دلار است.

از سوی دیگر روند تغییرات درآمدی در میان قشر عمده‌ای از جامعه آمریکا باعث شده توان مالی این گروه برای خرید خانه مورد نیازشان کاهش چشمگیری داشته باشد و نزولی شدن درآمد‌ آنها در کنار روند افزایشی هزینه‌های جاری زندگی این گروه را مقروض‌تر از گذشته کرده است. این درحالی است که دونالد ترامپ با استفاده از شعارهای تبلیغاتی گسترده به دنبال ایجاد تغییرات مالیاتی در این کشور به بهانه رونق اقتصادی و حمایت از تولید است، تغییراتی که به اعتقاد بسیاری از کارشناسان صرفا برای حمایت از طبقه ثروتمند این کشور ایجاد خواهد شد و این فاصله طبقاتی را میان کم‌درآمدها و پردرآمدهای آمریکایی بیشتر خواهد کرد.

روند اخیر توزیع درآمد و ثروت

براساس گزارش‌های منتشر شده از سوی فدرال رزرو توزیع درآمد و ثروت در ایالات متحده طی سال‌های اخیر به‌طور فزاینده‌ای نابرابر است، به صورتی که باعث شده خانواده‌های ثروتمندتر همچنان به ثروت خود بیفزایند درحالی که فقیرترها با سرعتی فزاینده فقیرتر شده‌اند.

بررسی‌های انجام شده از چگونگی تامین مالی مصرف‌کنندگان آمریکایی، بیانگر واقعیت نگران کننده اقتصاد خانوار آمریکایی است؛ بخصوص در دورانی که کدهای مالیاتی قرار است دستخوش تغییرات عمده‌ای شوند.

داده‌های جمع‌آوری شده نشان می‌دهد سهم درآمد و ثروت جمع‌آوری شده توسط اقشار پولدار آمریکایی از سال 1989 در واقع به بالاترین سطوح خود رسیده و می‌توان گفت تاریخ ساز شده است. به صورتی که سهم یک درصد از خانوار آمریکایی در واقع 23/8 درصد از کل سهم درآمد و ثروت جامعه آمریکاست، اما نکته اصلی اینجاست که این یک درصد خانواده ثروتمند آمریکایی در سال 2013 میلادی یعنی تنها سه سال قبل از آمارگیری مجدد تنها 20/3 درصد از کل سهم درآمد و ثروت جامعه را به خود اختصاص داده بودند. نکته قابل توجه درباره سطوح درآمدی یک درصد ثروتمند جامعه اینجاست که این گروه در واقع به اندازه کل درآمد 9 درصد بعدی خانواده‌های مرفه جامعه آمریکا ـ یعنی فاصله 90 تا 99 درصد خانواده‌های پولدار آمریکا ـ درآمد کسب می‌کنند. 9درصدی که براساس همین برآورد‌ها 26/5درصد از کل درآمد خانوار آمریکایی را به خود اختصاص داده‌اند.

در این زمینه آمارهای منتشر شده از روند افزایش درآمد یک درصد از کل جامعه آمریکا طی سه دوره گذشته به همین میزان بوده است. بنابراین باید این‌گونه بگوییم که طی سه سال دوره مورد نظر سهم درآمدی 90 درصد از جامعه آمریکا همچنان روبه کاهش بوده و تنها 49/7 درصد از کل درآمد خانوار آمریکا را به خود اختصاص داده است.

در نقطه مقابل اگر بخواهیم درصد تغییرات درآمدی و افزایش ثروت خانواده‌های مرفه آمریکایی را در همین دوره مورد نظر قرار دهیم، می‌بینیم سهم ثروت یک درصد جامعه آمریکا که سال 2013 میلادی 36/3درصد بوده به رقم 38/6درصد در سال گذشته میلادی رسیده است؛ یعنی کمی بیشتر از سهم درآمدی همان 9 درصدی که قبلا به آن اشاره کردیم. بررسی‌های انجام شده درباره روند تغییرات درآمدی 9 درصد جمعیت پولدار آمریکایی بیانگر آن است که این بخش از جامعه آمریکا از ابتدای سال 1990 میلادی تا اوایل سال 2000 میلادی توانستند سهم درآمدی بالاتری را به خود اختصاص دهند اما پس از آن سهم بخش یاد شده روند نزولی به خود گرفت تاجایی که تنها 38/5 درصد از کل درآمد در اختیار این بخش از جامعه قرار گرفت و همچنان درحال سقوط است. اما شرایط برای 90 درصد باقیمانده جامعه از نظر سطوح درآمدی تقریبا نزدیک به سه دهه است که همچنان در سراشیبی سقوط قرار دارد به صورتی که سهم درآمدی این بخش عمده از جامعه آمریکا که در سال 1989 میلادی32/2درصد بود در پایان دوره آمارگیری فدرال رزرو به رقمی نگران کننده یعنی 22/8درصد رسیده است.

روند نزولی مالکیت خانه برای قشر متوسط جامعه

با توجه به تغییرات عمده ایجاد شده در میزان درآمد خانوارهای آمریکایی و همچنین صعودی شدن فاصله طبقاتی این کشور شاخص‌های اقتصادی دیگری از جمله مالکیت خانه برای خانوارهای آمریکا نیز دستخوش تغییرات قابل توجهی شده است به صورتی که سال 2013 میلادی 65/2درصد از آمریکایی‌ها صاحب خانه‌های خود بودند اما سه سال بعد این سهم به 63/7درصد کاهش یافت. کاهشی که براساس آمارهای اخیر فدرال‌ رزرو کمترین میزان خود از سال 1989 میلادی بوده است.

کارشناسان و متخصصان تدوین گزارش فدرال رزرو با درنظر گرفتن سطوح مختلف درآمدی و هزینه‌های خانوار آمریکایی در واقع به این نتیجه رسیده‌اند که درصد مالکیت خانه‌های شخصی افراد در میان طبقات مختلف اقتصادی آمریکا اعداد معناداری را به نمایش می‌گذارند چون طی سال 2016 میلادی میزان مالکیت خانه برای بخش 90 درصدی معمول جمعیت آمریکا که سهم کمی از کل درآمدهای خانوار آمریکایی را به خود اختصاص داده‌اند تنها 46/9درصد بوده است درحالی که در همین دوره گروه 10 درصدی ثروتمند آمریکایی سهم 91/4درصدی از مالکیت خانه‌های شخصی را به خود اختصاص داده‌اند.

نکته قابل توجه اینجاست که طی دوره یاد شده سهم مالکیت خانه برای خانواده‌های دو گروه میانی یعنی 90 درصد متوسط آمریکا و 9 درصد کمی مرفه این کشور روند نزولی داشته است درحالی که یک درصد ثروتمند آمریکا در همین زمان روند روبه رشد مالکیت خانه‌های شخصی را برای خود ثبت کرده‌اند. از سوی دیگر یک درصد بالای جامعه آمریکا در زمینه ارزش افزوده حاصل از مسکن نیز رکوردهای قابل توجهی را برای خود ثبت کرده‌اند، چون اگرچه ارزش افزوده مسکن برای هر سه گروه درآمدی آمریکا روبه رشد بوده، اما تفاوت درصدی آنها می‌تواند واقعیت پنهان اختلاف طبقاتی آمریکا را به نمایش بگذارد.

براساس آمارهای منتشر شده از سوی فدرال رزرو بین سال‌های 2013 میلادی تا 2016 ارزش خالص مسکن برای گروه درآمدی پایین جامعه تقریبا 13 درصد افزایش یافته و گروه معمول یا همان 9 درصد میانی به رشد ارزشی 18 درصدی دست یافته‌اند اما قابل توجه اینجاست که یک درصد باقی مانده توانسته‌اند 25 درصد ارزش افزوده مسکن را برای خود به دست‌آورند.

افزایش بدهی دانشجویی

با توجه به کاهش قدرت اقتصادی بخش قابل توجهی از جامعه آمریکا طی دوره بررسی یعنی از سال 2013 تا 2016 میلادی، حدود 90درصد از جمعیت این کشور، به آموزش‌های عالی نیز تغییر معناداری داشته است.

در این گزارش کارشناسان فدرال رزرو با درنظر گرفتن میزان بدهی وام دانشجویی خانواده‌ها در واقع دستیابی آنها به سیستم و خدمات آموزش عالی آمریکا را مورد بررسی قرار دادند که با واقعیتی نگران کننده روبه رو شدند چون سهم دستیابی خانواده‌هایی که کمتر از 30 هزار دلار در سال درآمد دارند به سیستم خدمات آموزش دانشگاهی نسبت به سال 2013 میلادی کاهش یافته است. بر اساس بررسی‌ها روند افزایش بدهی وام دانشجویی در میان این بخش از خانوارهای آمریکایی نسبت به سال پایه تقریبا رشد 5 درصدی داشته است به صورتی که بدهی وام دانشجویی برای خانواده‌هایی با درآمد کمتر از 30 هزار دلار سالانه در ابتدای بررسی 38/8درصد بوده و امروز این شاخص به 43/3درصد افزایش یافته است.

عماد عزتی

اقتصاد