باغبانان نور در دنیای تاریکی

برادر و خواهر نابغه

همایون شاهمرادی یکی دیگر از نابینایان فرهیخته کشور است که در تمام طول تحصیل باوجود موانع و چالش‌های بسیار ‌ همواره جزو رتبه‌های برتر بوده است و در حال حاضر در مقطع دکترای روان‌شناسی سلامت درحال تحصیل است. فرزانه شاهمرادی، خواهر همایون شاهمرادی نیز از نابینایان موفقی است که توانسته ‌مدارج علمی بالا را در کنار دیگر افراد‌ غیرمعلول جامعه طی کند و به بالاترین سطوح برسد. ‌شاهمرادی در سال 85 در رشته جامعه‌شناسی دانشگاه تهران قبول شد‌، سال 89 رتبه 3 کارشناسی ارشد و سال 93 در مقطع دکترا به‌عنوان استعداد درخشان شناخته شد‌‌.

شاهمرادی که متولد 1368 است،‌‌‌ در خانواده‏ای هفت نفره به دنیا آمد. او درباره دلیل نابینا شدن‌ خود و خواهرش که‌ یک سال از او بزرگ‌تر است، می‌گوید‌ به دلیل بیماری آر ـ پی نابینا شده‌اند. در این بیماری سلول‏های شبکیه چشم تحلیل می‏رود و بتدریج دید چشم کاهش‌ می‌یابد. در حال حاضر آنطور که شاهمرادی توضیح می‌دهد وضع چشمان او و خواهرش در حد تشخیص نور است.

شاهمرادی مانند بسیاری دیگر از معلولان موفق کشور در مدرسه عادی تحصیل می‌کند. او در رابطه با عملکرد فوق‌العاده‌اش در دانشگاه می‌گوید: «در کنکور سال 86 موفق شدم در رشته روان‏شناسی بالینی دانشگاه تهران قبول شوم و بعد از چهار سال با معدل الف این دوره کارشناسی را به پایان رساندم.» به این شکل معاونت دانشجویی دانشگاه تهران او را به‌عنوان دانشجوی برتر انتخاب کرد. آقای نابغه در سال 90 در کنکور کارشناسی ارشد شرکت کرد‌ و ‌موفق شد رتبه یک کشوری در رشته روان‏شناسی دانشگاه تهران را به دست بیاورد. او اکنون دانشجوی ترم 5 دکترای دانشگاه تهران (ورودی 94) در رشته روان‏شناسی سلامت است.

جامعه هدف رشته روان‏شناسی سلامت، بیماران جسمی و افرادی است که شیمی‌درمانی‏ می‌کنند. علاوه براین متخصصان این رشته تلاش می‌کنند افرادی که دچار قطع عضو شده‌اند نیز با مشکل خود کنار بیایند. اینها برخی از دلایلی است که سبب شده شاهمرادی ‌ این رشته را انتخاب کند.

6 برابر انرژی و وقت

تحصیل در دانشگاه برای افراد نابینا سخت است، چنانچه چنین فردی بتواند با رتبه ممتاز پذیرفته شود، باید تلاش و استعدادش را جدی گرفت. شاهمرادی یکی از این افراد است، او درباره نحوه تحصیلش می‌گوید: «برای انجام تکلیف کلاسی یا امتحان یا هر فرآیند دانشگاهی دیگر مثل نوشتن مقاله ‌اگر همنوع غیر معلولم بخواهد پنج واحد انرژی مصرف کند، من مجبورم 25ـ20 واحد مصرف کنم.»

آن طور که شاه‌مرادی می گوید، افرادی مثل او مجبورند تا شش برابر دیگران وقت و انرژی بگذارند تا به هدفشان برسند‌. کار بیشتر روی بیمارانی است که به‌صورت ناگهانی دچار بیماری یا نقص عضو شده‌اند.

کتابداران روشندل

حدود دو سال است که همایون و‌ خواهرش ‌در نهاد کتابخانه‏های عمومی کشور، مسئول بخش ویژه نابینایان کتابخانه شمیرانات هستند، این کتابخانه در کنار کتابخانه‏های اسلامشهر و غرب تهران (دهکده المپیک) به نابینایان خدمات می‏دهد. درواقع این کتابخانه‌ها در کنار بخش‏های مختلفی که برای افراد عادی دارد، بخش ویژه‏ای را نیز به نابینایان اختصاص داده است ‌.

شاهمرادی‌ درباره کار خود و خواهرش می‌گوید: «با توجه به نابینایی خودم و خواهرم و علاقه به مطالعه کتاب این خلأ و دغدغه را برای دیگر افراد نابینا حس کردیم، چون منابع مطالعاتی بویژه در دوران کودکی بسیار محدود بود، ‌ازاین‌رو تلاش کردیم در این حوزه فعال باشیم.»

آن‌طور که او توضیح می‌دهد در کتابخانه‌ها معمولا کتاب تولید نمی‏شود، اما در‌ بخش نابینایان اتفاقات خوبی می‌افتد، چون تولید کتاب‌های گویا، بریل و الکترونیکی در جریان است. به‌طورکلی تهیه، تولید و توزیع کتاب و منابع مطالعاتی برای نابینایان در این بخش صورت می‏گیرد. افزون بر این، خدمات ویژه مانند ارائه تجهیزات خاص نیز در این محل به نابینایان عرضه می‌شود .

پایین بودن سرانه کتابخوانی در کشور یکی از موضوعات مهمی است که همواره نسبت به آن هشدار داده می‌شود. این موضوع به دلیل کمبود کتاب نیست، بلکه فرهنگ کتابخوانی کمتر ترویج می‌شود، اما برای نابینایان‌ کمبود منابع نیز تاثیرگذار است. آن‌طور که شاهمرادی می‌گوید، برای رفع این کمبود‌ هزینه بریل یا صوتی کردن کتاب‌ها توسط نهاد کتابخانه‌های عمومی تأمین می‌شود.

او ادامه می‌دهد: کتابخانه‌ها یا زیرمجموعه نهاد کتابخانه‏های عمومی کشور هستند یا معاونت اجتماعی شهرداری‏ها‌. کتابخانه‏ای که ما در آن مشغولیم، زیر نظر نهاد کتابخانه‏های عمومی کشور است و بخشی‌ از هزینه‌هایش از این طریق تامین می‌شود، اما بخش دیگری از هزینه‏ها را مردم تامین می‌کنند‌.

عده‌ای نیز در این بین داوطلبانه برای تولید کتاب‌های گویا ‌همکاری می‌کنند، به همین دلیل شاهمرادی می‌گوید، حمایت‏ها بد نیست، ولی در استان‏های محروم‏تر شرایط سخت‏تر است.

کار نشــد ندارد

سهیل معینی یکی از نابینایان موفق کشورمان است‌ که توانسته در حوزه احقاق حقوق معلولان قدم‌های جدی بردارد. معینی درحال حاضر دانشجوی دکترای روابط بین‌الملل است. ازجمله مهم‌ترین کارهای او پیشنهاد قانون جامع حقوق معلولان در سال 78 است.

او‌‌ مسئول کمیته تدوین پیش‌نویس این قانون نیز شد و درنهایت سال 83 زحمات او و دوستانش نتیجه داد و این قانون‌ به تصویب مجلس رسید. البته این تمام فعالیت‌های معینی نیست؛ ‌او سال 73 در خبرگزاری جمهوری اسلامی ایران به‌ عنوان کارشناس خبر فعالیت خود را شروع کرد و از‌ سال 85 نیز با خبرگزاری ایران سپید فعالیت رسانه‌ای خود را ادامه داد. او سال 92 به‌عنوان مدیرمسئول فعالیت خود را در این رسانه دنبال کرد ‌‌.

افزون براین، معینی اکنون مدیرعامل شبکه تشکل‌های نابینایان کشور و مدیرعامل انجمن باور نیز هست‌. معینی بدون شک یکی از تأثیرگذارترین معلولان ایران است که با تسلط بر قوانین تلاش کرده ‌ از راه‌های قانونی معلولان به حقوق خود برسند. او درباره انگیزه‌اش به جام‌جم می گوید: «در دوران دانشجویی فکرم این بود که بالاخره آدم باید جهت اصلاح امور جامعه حرکتی انجام دهد و شاید این ریشه تفکری باعث شد خیلی از فعالیت‌های اجتماعی‌ام را سامان دهم و جلو ببرم. فکر می‌کنم آن موقع حس بود، اما کم‌کم به ‌اندیشه بدل شد.» به گفته او‌، جامعه نابینایان تحصیلکرده‌ترین گروه در میان معلولان کشور هستند‌.

الگوی مناسب

الگوی مناسب، یکی از عوامل مهم دررسیدن به موفقیت است. قرار گرفتن در حلقه دوستان موفق نیز می‌تواند باعث افزایش انگیزه برای حرکت روبه‌جلو باشد. همایون شادمهری، خواهرش را الگوی بسیار خوبی برای خود می‌داند، او دراین باره می‌گوید: «خواهرم که یک سال از من بزرگ‌تر است، الگوی زندگی‌ام است. در زمان دبیرستان هنگام عبور از کنار نرده‏های دانشگاه تهران می‌گفتم اینجا جای امثال من نیست. خیلی دوست داشتم آنجا قبول شوم. وقتی خواهرم در دانشگاه تهران پذیرفته شد، تعجب کردم.»

بنابراین او تلاش بیشتری کرد و موفق شد وارد دانشگاه تهران شود. شاهمرادی ادامه می‌دهد: خواهرم رتبه سوم را در کارشناسی ارشد کسب کرد، کمی بعد ‌تحصیلاتش را در مقطع ‌ دکترا نیز در‌ دانشگاه تهران دنبال کرد، با خودم گفتم امکان ندارد من ‌هم هر سه مقطع تحصیلی را در آنجا بگذرانم، اما سال بعدش وارد‌ دانشگاه تهران ‌ شدم.‌‌

جدال با فولاد سرد

جهانبخش عسگری ازجمله ورزشکاران نابینایی است که دورانی طلایی را در وزنه‌برداری جانبازان و معلولان رقم‌زده است. او ساکن گیلان و شهرستان رشت است و این روزها از ‌دوران قهرمانی فاصله گرفته و به‌نوعی دیگر به جامعه خود خدمت می‌کند.

عسگری بر اثر حادثه تصادف، نابینا می‌شود و با دعوت دوستانش به ورزش روی می‌آورد و ابتدا تصور می‌کند که برای نابینایان ورزشی وجود ندارد، اما از سال 64 وارد رشته‌های گل‌بال، دومیدانی و جودو می‌شود و این رشتته ها را تا سال 73 ادامه می‌دهد.

آن طور که خودش تعریف می‌کند، بعد از این سال‌ با پاورلیفتینگ آشنا می‌شود و خیلی زود با عضویت در تیم ملی قله‌های موفقیت را فتح می‌کند.‌

به این شکل او مدال‌های رنگارنگ را در مسابقات داخلی، آسیایی و جهانی یکی‌یکی بر گردن می‌اندازد. آقای ورزشکار بیش از ده مدال جهانی را در کارنامه‌اش ثبت کرده. او در این‌باره می‌گوید: «در آبان 73 به اسپانیا اعزام شدیم و توانستم اولین مدال طلای دسته یکصد کیلوگرم را برای کشورم به دست بیاورم.»

آن طور که عسگری توضیح می دهد، قطار موفقیت‌هایش از اینجا به حرکت درمی‌آید و در کانادا، آمریکا و جمهوری چک، برزیل و هلند مدال‌های مختلفی را برای کشور‌ به ارمغان آورد‌.

حجم موفقیت‌های جهانبخش عسگری به‌قدری بوده است که در سال 89 به افتخارش مسابقات انتخابی کشوری و اعزامی به میامی آمریکا را به نام او ثبت کردند و آقای ورزشکار همانجا و در اوج از ورزش خداحافظی می‌کند و بعدها به عنوان رئیس هیات وزنه‌برداری جانبازان و معلولان استان مشغول به کار می‌شود. او با قرار گرفتن در خط ورزش مسیر فوق‌العاده‌ای را طی می‌کند و این روزها با این‌که وزنه نمی‌زند، اما از طریق موسسه خیریه‌ای که راه‌اندازی کرده به ورزش جانبازان و معلولان استان کمک می‌کند. او می‌گوید: «ورزشکاران نابینا برای این‌که ورزش کنند به فضا و سالن‌های ورزشی نیاز دارند که من رایگان برایشان تهیه می‌کنم و با تأمین هزینه‌های حمل‌ونقل، فعالیت آنها را تسهیل می‌کنم.»

آقای قهرمان سال 92 تمام افتخارات و مدال‌ها و کاپ‌هایی را که در طول سال‌ها فعالیت حرفه‌ای ورزشی‌اش به دست آورده بود،‌ به موزه گیلان اهدا کرد‌. او می‌افزاید:«حمایت از ورزش جانبازان و معلولان بویژه نابینایان همچنان باید ادامه پیدا کند؛ چراکه قابلیت‌های زیادی وجود دارد. خدا را شاکرم در مدتی که ورزش می‌کردم توانستم دین خود را ادا کنم و شرمنده مردمم نباشم و مدال‌های زیادی را برایشان از میدان‌های جهانی کسب کنم.»

سعید ضروری