واردات، پاشـنه آشیل مناطق آزاد

افزایش تعداد پاساژها، رونق فروش کالاهای مصرفی دارای مشابه داخلی و همچنین گسترش ثبت شرکت‌های بازرگانی در این منطقه بیانگر این واقعیت است که ظاهرا منطقه آزاد انزلی هم از ریل توسعه صادرات خارج و بیشتر محلی برای توزیع کالاهای وارداتی شده است.

این کارکرد منطقه آزاد نیست

هادی داداش‌زاده، عضو هیات نمایندگان اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی رشت، با اشاره به این که مناطق آزاد قرار بود صادرات را توسعه دهد به جام‌جم گفت: منطقه آزاد انزلی از مسیر اصلی خود خارج شده و بیشتر در جهت واردات کالا گام برداشته است.

داداش‌زاده در ادامه افزود: فلسفه تشکیل مناطق آزاد این بوده که مواد اولیه بدون عوارض و گمرک وارد شود تا تولید‌کنندگان بتوانند با استفاده از این شرایط کالاهای ارزان‌تری تولید کنند که قدرت رقابت در بازارهای خارجی داشته باشد؛ اما درحال حاضر سهم قابل توجهی از کالاهای وارداتی به منطقه محصولات مصرفی آن هم کالای غیرضروری است.

وی تاکید کرد: پوشاک، خوراکی و بسیاری از کالاهای غیرضروری دیگر امروز در صدر کالاهای وارداتی منطقه آزاد انزلی شده‌اند و مردم شهرستان‌های اطراف برای تهیه تمام مایحتاج خود از این کالاها به منطقه آزاد مراجعه می‌کنند. این عضو هیات نمایندگان اتاق بازرگانی معتقد است این روند به تعطیلی واحدهای تولیدی محلی و منطقه‌ای خواهد انجامید و باید فکری برای مدیریت واردات در منطقه آزاد انزلی انجام شود. داداش‌زاده ضمن تاکید بر مخالفت با قطع کامل واردات کالا به جام‌جم گفت: همان‌طور که رهبرمعظم ‌انقلاب تاکید فرموده‌اند باید واردات مدیریت شود نه این که دروازه‌ها باز شوند و به بهانه مناطق آزاد هرکالایی که داخل کشورمان تولید می‌شود با کمترین قیمت وارد شود، چون در نهایت مردم به دلیل بیکاری افراد خانواده زیان خواهند کرد.

قوانین علیه تولید است

سید‌عبدالغفار نجفی شوشتری، عضو هیات نمایندگان اتاق بازرگانی رشت درباره روند افزایش واردات در مناطق آزاد به جام‌جم گفت: شرایط تولید و قوانین حاکم بر تولید باعث است واردات، ناخواسته روند صعودی به خود بگیرد.

نجفی شوشتری تاکید کرد: تمام عوامل تاثیرگذار در قیمت تمام شده کالاهای داخل کشور به گونه‌ای هستند که به هیچ عنوان تولید در ایران اقتصادی نیست و قیمت تمام شده کالاها روبه افزایش است. بنابراین کاملا طبیعی است که حتی تولید‌کنندگان نیز خود واردکننده شوند.

این عضو اتاق بازرگانی رشت تصریح کرد: قوانین دست و پاگیر درکنار دستورالعمل‌های غیر کارشناسی باعث شده تولید‌کنندگان برندهای ایرانی سفارش تولید خودشان را به تولید‌کنندگان چینی بدهند تا با برند خودشان را از چین، به بازار ایران وارد کنند؛ چون روند واردات بسیار ساده‌تر از تولید است بخصوص اگر در مناطق آزاد شرکتی ثبت شده باشد.

وی معتقد است از آنجا که تمام امتیازات تولیدی برای مناطق آزاد فقط روی کاغذ بوده و خبری از اجرا در واقعیت نیست، شرکت‌های ثبت شده در مناطق آزاد مثل منطقه آزاد انزلی، اغلب بازرگانی یا خدماتی هستند که در واقع فروشنده کالاهای مختلفند. نجفی شوشتری، به جام‌جم گفت: افزایش واردات کالاهای مصرفی به مناطق آزاد در واقع تقاضایی است که در منطقه وجود دارد چون اغلب خانواده‌ها برای خرید ارزان قیمت به این مناطق سفر می‌کنند که عمدتا انواع پوشاک، لوازم منزل و خوراکی است؛ یعنی دقیقا آنچه خودمان هم تولید می‌کنیم. این عضو اتاق بازرگانی تصریح کرد: مناطق آزاد نتوانسته‌اند در راستای اهداف اصلی حرکت کنند و اکنون بیشتر به جای تولید، واردات از طریق آنها صورت می‌گیرد و اگرهم اخباری درباره سرمایه‌گذاری خارجی از آنها منتشر می‌شود شرکت‌هایی هستند که کالا برای خود ایران تولید می‌کنند؛ یعنی بازهم با دور زدن قانون، واردات افزایش یافته است. به عنوان مثال پتوی نیمه‌تمام وارد کشور شده و فقط اینجا بسته بندی می‌شود. درحالی که صنعت تولید پتوی ایران درحال ورشکستگی است.

60 درصد کالاها ایرانی است

رضا مسرور، مدیرعامل منطقه آزاد صنعتی و تجاری بندرانزلی درباره کارکرد این منطقه آزاد به جام‌جم گفت: پیش‌فرض این که منطقه آزاد انزلی موفق نبوده، اشتباه است چون تراز تجاری این منطقه مثبت و به نفع صادرات کشورمان است.

مسرور تاکید کرد: اصولا واردات کالا برای عرضه به صورت خرده فروشی در سطح منطقه براساس تقاضای موجود صورت می‌گیرد و نباید فراموش کنیم که 60 درصد کالاهای عرضه شده در فروشگاه‌های منطقه آزاد انزلی ایرانی هستند.

وی افزود: 1800 غرفه فعال در منطقه آزاد انزلی با اشتغال‌زایی 3000 نفری هم اکنون براساس قانون فعالیت می‌کنند که گردشگران می‌توانند محصولات ارائه شده در این اماکن را به عنوان سوغات با رعایت قانون خرید کنند.

این مقام مسئول با اعلام بازدید سالانه نزدیک به چهار میلیون نفر گردشگر از منطقه آزاد انزلی تصریح کرد: هر گردشگر می‌تواند براساس قانون 80 دلار کالا با معافیت گمرکی و 80 دلار هم با صدور پته مسافری و طی مراحل گمرکی به کشور وارد کند که این قانون در منطقه آزاد انزلی به دقت صورت می‌گیرد.

مدیرعامل منطقه آزاد انزلی درباره تعداد واحدهای صنعتی منطقه آزاد کاسپین به جام‌جم گفت: 114 واحد صنعتی فعال و 30 واحد صنعتی جدید نیز در دست ساخت است که در کنار این واحدها بیش از 3000 واحد خدماتی در حوزه‌های گردشگری، هتلینگ، تفریحی، رفاهی و صنفی در سطح محدوده منطقه آزاد انزلی فعال هستند .

مسرور میزان سرمایه‌گذاری خارجی انجام شده در سال گذشته را 40 میلیون دلار اعلام کرد و افزود: اصلی‌ترین پروژه‌های سرمایه‌گذاری خارجی در حوزه احداث آکواریوم، واحدهای تولید دیاگ، پوست طبیعی، سیلندر چاپ، مصنوعات چوبی، صنایع غذایی و بهداشتی بوده است.

وی تاکید کرد: از ابتدای تاسیس منطقه تاکنون بیش از 2000 شرکت در منطقه به ثبت رسیده‌اند. فعال ترین شرکت‌ها در حوزه‌های بازرگانی، صنعتی، خدماتی، گردشگری، دریایی و بندری بوده‌اند. بیش از 200 شرکت، شعبه و نمایندگی با سهامداری اتباع خارجی در منطقه به ثبت رسیده است .

این مقام مسئول درباره میزان واردات و صادرات منطقه یاد شده نیز تصریح کرد: طبق آمار موجود سال گذشته میزان واردات در دو حوزه یاد شده 35 میلیون دلار بوده و در پنج ماهه سال جاری نیز 12 میلیون دلار واردات داشتیم. این درحالی است که در نقطه مقابل یعنی صادرات کالا از دو شهرک صنعتی این منطقه آزاد سال گذشته 55 میلیون دلار به خارج از کشور صادرات داشتیم و طی پنج ماهه 96 نیز بالغ بر21 میلیون دلار صادرات حاصل از تولید به خارج از کشور انجام گرفته است.

وی در ادامه افزود: البته علاوه بر این آمارها طی سال 95 تقریبا 300 میلیون دلار صادرات مجدد از این منطقه تجربه شده که این نوع صادرات طی پنج ماهه ابتدای سال به رقمی حدود 80 میلیون دلار رسیده است.

مسرور با اشاره به این که معمولا هنگام بررسی مناطق آزاد فقط بخش گردشگری مورد بررسی قرار می‌گیرد، به جام‌جم گفت: نباید فراموش کنیم مناطق آزاد دارای بخش صنعتی نیز بوده و درعین حال بحث گردشگری را هم مورد توجه قرار داده است ؛ چون از گردشگری در شرایط فعلی نمی‌توان غافل شد.

وی درباره واردات کالاهای مصرفی موجود در فروشگاه‌های منطقه آزاد نیز تاکید کرد: کالاهای مسافری منطقه که در فروشگاه‌ها عرضه می‌شود، بر اساس فهرست کالاهای ابلاغی وزارت صنعت، معدن و تجارت که به تصویب هیات محترم دولت رسیده است؛ کالاهایی همانند پوشاک، مواد خوراکی و بهداشتی، لوازم خانگی و... که به‌عنوان سوغات و هدیه یا مورد مصرف خانوارها و مسافران خریداری می‌شود.

به گفته این مقام مسئول با درنظر گرفتن دستورالعمل وزارت صنعت، معدن و تجارت کالاهایی همانند یخچال، یخچال فریزر، فریزر، تلویزیون و ضبط پرتابل و لوازم یدکی اتومبیل ممنوع شده و کالاهایی همانند کولر، ماشین لباسشویی و ماشین ظرفشویی و ظروف یکپارچه و دوربین عکاسی و فیلمبرداری به منطقه محدود شده است.

مسرور درباره سیاست‌های حمایتی از تولیدات داخلی نیز گفت: سازمان منطقه آزاد انزلی نیز در جهت حمایت از تولیدات استان گیلان و کشور، واردات کالاهایی همانند برنج، چای، زیتون، صنایع‌دستی، فرش و سیگار را به منطقه محدود و ممنوع کرده و نکته قابل توجه این که این سازمان با مشوق‌های لازم از جمله معافیت واحدهای تولیدی منطقه از عوارض مقرر سازمان آنان را به تولید و عرضه در حوزه مسافری و جایگزین کردن با کالاهای خارجی ترغیب کرده که این امر در راستای سیاست‌های اقتصاد مقاومتی است. در حال حاضر بیش از 20 واحد تولیدی منطقه کالاهای تولیدی خود را اعم از انواع پوشاک، پتو، ظروف آشپزخانه، لوازم خانگی، وسایل پزشکی، کیف، کفش و... را در همین فروشگاه‌هایی که اشاره کردید با اعمال معافیت پرداخت از عوارض متعارف مسافری عرضه می‌کنند که این اقدام مهم‌ترین مشوق در راستای سیاست‌های اقتصاد مقاومتی است.

عماد عزتی