از برده‌داری تا نژادپرستی سیستماتیک

آمریکا سابقه طولانی در زمینه برده‌داری دارد. در میان مقامات در هیأت حاکمه آمریکا اراده‌ای قوی برای مبارزه با این موضوع وجود ندارد. گرچه در زمان انتخابات افرادی که در این عرصه حاضر می‌شوند برای گرفتن رای سیاهپوستان شعارهایی در این زمینه مطرح می‌کنند اما وقتی در مسند امور قرار می‌گیرند این مسائل به فراموشی سپرده می‌شود.

موضعگیری‌های اخیر ترامپ در مقابل خشونت‌های نژادپرستانه در ویرجینیا همچنین در قبال حادثه تروریستی بارسلون نشانی از ریشه‌های تبعیض‌نژادی در تفکر ترامپ و جامعه آمریکاست. جامعه آمریکا با شکاف روبه‌روست و تلاش می‌کند به نوعی شکاف‌ها را پر کند اما با گذشت بیش از 50 سال از جنبش مدنی آمریکا هنوز جامعه آمریکا درگیر تبعیض‌نژادی و نژادپرستی است و رگه‌هایی از این تبعیض‌نژادی بابت نابرابری میان نژادهای مختلف و آمریکایی‌ها و غیرآمریکایی‌ها و حتی در بخشی از نخبگان آمریکا وجود دارد و ترامپ هم یکی از چهره‌های شاخص در این زمینه است. این نژادپرستی و نابرابری ابعاد مختلفی در برنامه‌ها و شعارهای انتخاباتی ترامپ داشت و بحث برتری سفیدپوستان نسبت به رنگین‌پوستان بسیار مورد متوجه جریان‌های سفیدپوست در جامعه آمریکا قرار گرفت و بخشی از آرای ترامپ از همین اقشار جامعه آمریکا بود، ترامپ هم گرایش جدی نسبت به این موضوع دارد.

شکاف‌های مذهبی و قومی عملا موجب افراطی و خشونت در میان اقشار مختلف جامعه آمریکا می‌شود.

جامعه آمریکا جامعه چند نژادی و چند قومیتی است. جامعه مهاجرین است؛ مهاجرانی که از اروپا و آسیا و کشورهای مختلف و حتی خاورمیانه به آمریکا مهاجرت کرده‌اند و یک جامعه 300 میلیونی از اقشار مختلف تشکیل شده و اگر بخواهد این شکاف‌های قومی و نژادی و مذهبی آشکار و عمیق شود قطعا شالوده نظام سیاسی و اقتصادی آمریکا را دچار تزلزل و بی‌ثباتی خواهد کرد. این‌گونه رویکرد نژادپرستانه در آمریکا در حالی است که این کشور ادعای حقوق بشری نیز دارد، در حالی که حقوق بشر برای آمریکا تنها استفاده ابزاری دارد که برای پیشبرد اهداف و سیاست‌های خود در جهان از آن بهره می‌گیرد. دولت آمریکا در داخل هیچ توجهی به بحث حقوق بشر ندارد و از طرفی هرروز در این کشور با نقض حقوق شهروندی و تبعیض‌نژادی مواجه هستیم. آمریکا با کشورهایی که ناقض حقوق بشر و دموکراسی هستند ارتباط اقتصادی و نظامی خوبی دارد و از فرهنگ افراطی‌گری، تروریسم در منطقه و جهان حمایت آشکار می‌کند. در دوره ترامپ سیاست آمریکا در قبال حقوق بشر آشکارتر شد، به‌طوری که با سفر وی به عربستان رسما حمایت خود را از کشور ناقص حقوق بشر اعلام کرد.

آمریکایی‌ها به نام اقدامات حقوق بشری فقط به دنبال تأمین منافع و خواسته‌های خود هستند و توجهی به نتیجه اقدامات خود ندارند. آمریکا از یک‌سو داعیه‌دار دموکراسی جهانی است و در گزارش سالانه وزارت خارجه آمریکا درخصوص حقوق بشر برخی کشورهای غیر همسو با آمریکا مورد انتقاد قرار می‌گیرند. از سوی دیگر در این کشور شاهد کشتار و حمله به سیاهپوستان هستیم.

آمریکا سیستماتیک ترین نظام برده‌داری را در تاریخ بشری تجربه کرده است، بعد از گذشته چند قرن از دوران برده داری و تبعیض‌نژادی، این مسائل همچنان دامنگیر جامعه آمریکاست و هیچ نشانه یا اراده‌ای برای تغییر ساختاری تفکر برتری نژادی در این کشور وجود ندارد. هر چند در کشورهایی همچون آمریکا و انگلیس با طرح برخی شعارها و اقدامات ظاهری، با اقدامات و گفتارهای تبعیض نژادی مقابله می‌شود اما در عمل شاهد نژادگرایی هستیم و حتی در برخی از ایالت‌های آمریکا نشانه‌هایی برای رجعت به دوران گذشته وجود دارد.

مرتضی مکی/ کارشناس مسائل اروپا