درمان‌های نو برای بیماری‌های قلبی

طی آن سال‌ها فرآیند عمل قلب باز که با کمک ماشین قلب و ریه مصنوعی صورت می‌گیرد و قلب و ریه بیمار را به طور موقتی از کار می‌اندازند تا عمل بای پس (‌پیوند‌) عروق کرونر قلب با جایگزینی یکی از عروق یا رگ‌های پا انجام شود،برای ما به نظر خارق‌العاده می‌آمد. در واقع، کشف ماشین قلب و ریه مصنوعی از تحولات بزرگ و شگفت‌آور جراحی قلب و عروق محسوب می‌شد که جان میلیون‌ها بیمار قلبی را در سراسر دنیا از مرگ حتمی نجات داد، اما امروزه و بویژه طی یک دهه اخیر، نه تنها در دنیا بلکه در بسیاری از مراکز درمانی کشور نیز با مراجعه بیماران دچار انفارکتوس قلبی در همان ساعات اولیه بروز این بیماری و با بهره‌گیری از روش‌های تشخیص و درمانی پیشرفته می‌توان عامل تنگی عروق را رفع کرد .

پیشرفت‌های یک دهه اخیر تا آنجاست که به گفته دکتر مسعود قاسمی، رئیس انجمن آرترواسکلروز ایران، امروزه با استفاده از روش‌های جدید حتی می‌توان دریچه آئورت قلب را بدون جراحی عوض کرد. از آنجا که همه ما برای پیشگیری از مهم‌ترین عامل مرگ و میر افراد در سراسر دنیا یعنی سکته قلبی نیاز به افزایش آگاهی نسبت به روش‌های جدید تشخیصی و درمانی پیشرفته در دسترس داریم، پای صحبت این متخصص قلب و عروق نشسته‌ایم.

اکو کاردیوگرافی تشخیص بیماری قلبی بدون ورود به بدن

در گذشته استفاده از گوشی پزشکی و الکتروکاردیوگرام و شرح حال بیمار تنها ابزار در دسترس پزشک برای تشخیص بیماری‌های قلبی ـ عروقی محسوب می‌شد. در قسمت تصویر‌برداری نیز رادیو گرافی ساده قفسه سینه و نوار قلبی ساده داشتیم .

دکتر قاسمی با اشاره به بهره‌گیری از فناوری ارزشمند اکو‌کاردیو‌گرافی طی سال‌های اخیر به جای روش‌های تشخیصی مانند نوار قلبی می‌گوید: روش‌های تشخیصی جدید در حوزه قلب و عروق، کم‌تهاجمی و غیر‌تهاجمی بوده و با بدن انسان سرو‌کار ندارند‌. در واقع، از طریق این روش‌ها می‌توان به صورت عکسبرداری یا روش‌های معادل، بدون ورود به بدن، اطلاعات داخل بدن را به دست آورد. وی با اشاره به دستیابی به فناوری ارزشمند اکو‌کاردیو‌گرافی اظهار می‌کند: با بهره‌گیری از این روش، قادر شده‌ایم قلب را از طریق امواج اولتراسوند ببینیم، وضعیت دیواره‌های قلب را بسنجیم و وضعیت دریچه‌‌ها، بیماری‌های ساختاری و مادرزادی قلب را تشخیص دهیم. بعلاوه با پیشرفت فناوری اکوکاردیو‌گرافی قادر شده‌ایم ساختار قلب را با امواج اولتراسوند به صورت نمای سه‌بعدی نیز ببینیم که پیشرفت شگرف و فوق‌العاده‌ای در حوزه تشخیص بیماری‌های قلب و عروق است .

آنژیوگرافی، معجزه‌ای در تشخیص گرفتگی عروق

به گفته رئیس انجمن آرترواسکلروز ایران با ارائه روش آنژیو‌گرافی از طریق لوله‌ای بسیار باریک، ورود به بدن و تزریق ماده حاجب داخل رگ‌ها ممکن شده است. این فناوری، استانداردی طلایی برای تشخیص گرفتگی عروق و رگ‌های کرونر و روشی فوق‌العاده ارزشمند محسوب می‌شود که از طریق آن تکنیک‌های پیشرفته‌ای چون تعبیه و تعویض دریچه آئورت ممکن شده است. وی تاکید می‌کند: با ترمیم و تعبیه دریچه آئورت از طریق این روش، موفقیت متخصصان در تشخیص و درمان زودهنگام بیماری‌های قلبی ـ عروقی بشدت افزایش یافته است.

تشخیص اولیه اختلالات قلبی با سی‌تی‌آنژیو گرافی

سی‌تی‌آنژیوگرافی، نوعی تصویر‌برداری است که در آن می‌توان عروق تغذیه‌کننده قلب را مشاهده کرد. بر‌خلاف آنژیوگرافی در این روش هیچ کاتتری داخل بدن نمی‌شود. در این روش از یک ماشین قوی تولید‌کننده اشعه ایکس استفاده می‌شود تا تصاویر عروق و قلب را نمایان کند.

البته اگر فردی بیماری شناخته شده قلبی دارد بهتر است تحت آنژیوگرافی عروق کرونر قرار گیرد تا سی‌تی‌آنژیوگرافی، زیرا در آنژیوگرافی همزمان امکان بازکردن رگ نیز وجود دارد .

دکتر قاسمی در این باره می‌گوید: در بحث فناوری‌های نوین در ابعاد گوناگون، ایران توانمندی خوبی دارد و در ابعاد مختلف از فناوری‌های روز جهانی بویژه در رشته قلب و عروق و آخرین دستاوردهای استفاده از ابزارهایی همچون سی‌تی‌آنژیوگرافی برای دیدن داخل رگ با استفاده از امواج صوتی برای تشخیص بیماری‌ها استفاده می‌شود. با استفاده از سی‌تی‌آنژیو گرافی یا ام‌آر‌عروق قلبی، تشخیص انواع بیماری‌های قلبی ـ عروقی در مراحل اولیه ممکن شده است.

پیشگیری از سکته قلبی با تست‌های آزمایشگاهی

روش‌های آزمایشگاهی مدرن و جدید با استفاده از آنزیم‌های قلبی تشخیص خطر حمله قلبی را قبل از شروع تغییرات ناشی از انفارکتوس مشخص می‌کند. تست‌های آزمایشگاهی اولیه در تشخیص بیماران با عارضه‌های قلبی حاد یا مشکوک به سندرم قلبی حاد می‌تواند کمک‌کننده باشد.

این متخصص قلب و عروق با اشاره به این مطالب می‌افزاید: به این ترتیب قادر خواهیم بود خطر سکته قلبی را در بیماران بموقع در مراحل اولیه متوقف کنیم. به بیان دیگر با استفاده از آنزیم‌های قلبی و روش‌های آزمایشگاهی می‌توانیم خطر سکته و روماتیسم قلبی را قبل از بروز تشخیص و درمان کنیم .

تعویض دریچه آئورت بدون عمل باز

در حال حاضر، به جای عمل قلب باز از تکنیک‌های پیشرفته آنژیوبلاستی برای باز کردن دریچه‌ها و تعبیه دریچه آئورت و قرارگیری دریچه‌های ساخته شده بهره گرفته می‌شود .

اگرچه در حال حاضر نیز تعداد زیادی از بیماران با جراحی قلب باز درمان می‌شوند، ولی در موارد زیادی نیز از تکنیک‌های پیشرفته استفاده از استنت و بالن برای باز کردن گرفتگی عروق به جای جراحی قلب باز بهره گرفته می‌شود. حتی تعبیه دریچه آئورت و تعویض دریچه قلب بدون نیاز به جراحی قلب باز و شکافتن قفسه انجام می‌شود. در حال حاضر قادر هستیم با استفاده از یکی از شریان‌ها همچون شریان پا و بدون استفاده از ورود به بدن از قفسه سینه دریچه‌ای را در قلب کار بگذاریم .

جای خالی باتری‌های قلبی زیر قفسه سینه

دکتر قاسمی با اشاره به تکنیک‌های بسیار پیشرفته ارائه‌شده در زمینه باتری‌های قلبی می‌گوید: در حال حاضر، شوک از داخل قلب با استفاده از باتری‌های نسل جدید به بیماران داده می‌شود. بعلاوه الان باتری‌هایی ساخته شده که می‌شود آنها را در جایی نزدیک قلب قرار داد، بدون آن که نیاز به دوختن روی قفسه سینه باشد .

وی تاکید می‌کند: در مورد استفاده از باتری‌های قلبی باید بگوییم ضمن پیشرفت قابل ملاحظه نارسایی قلب را درمان کنند باتری‌هایی داریم که نیاز به سیم و ارتباط زیر پوست ندارند‌. همچنین در قسمت مربوط به درمان اختلالات ضربان (‌آریتمی‌) قلب یا به هم خوردن ضربان قلب پیشرفت خوبی در کشور و دنیا حاصل شده است.

پونه شیرازی

دانش و سلامت