آثار موشک قاره‎پیمای کره شمالی

نهادهای نظامی آمریکا اعلام کردند، موشکی که کره‌شمالی بامداد سه‌شنبه آزمایش کرد، یک موشک بالستیک قاره‌پیماست، و توان هدف قرار دادن خاک آمریکا در آلاسکا ‌را دارد.

به گزارش شبکه ان.بی.سی، دو مقام آمریکایی با تایید موفقیت آزمایش اولین موشک قاره پیمای کره‌شمالی گفته‌اند، این موشک از نوع قاره‌پیمای دومرحله‌ای است و نزدیک به 6 هزار کیلومتر برد دارد و به خاک آلاسکا در آمریکا می‌رسد.

این نخستین بار است که کره شمالی توان ساخت و پرتاب موشک‌ بالستیک قاره‌پیمای خود را به نمایش گذاشته و دولت آمریکا نیز آن را تایید کرده ‌است.

مختصات موشک «هواسانگ 14» کره‌شمالی

تلویزیون ملی کره‌شمالی اعلام کرد: موشک «هواسانگ 14» حدود ساعت ۳ بامداد روز سه‌شنبه از پایگاه هوایی پانگهیون شلیک شد. این موشک 2 هزار و 802 کیلومتر ارتفاع گرفته و با طی مسافتی حدود 930 کیلومتر در فاصله زمانی 37 دقیقه به مقصد اثابت کرد. این موشک از منطقه «بانیونگ» در شمال استان «پیون گان» به سمت دریای ژاپن شلیک شد.

تلویزیون ملی کره‌شمالی ادعا کرده است که موشک «هواسانگ 14» قادر به حمل کلاهک‌ هسته‌ای است، و با توجه به قدرت بالای خود می‎تواند هر نقطه‌ای از جهان را هدف قرار دهد. اما کارشناسان نظامی آمریکا می‌گویند، اگر چه کره‌شمالی به ظرفیت تولید و آزمایش موشک‌های قاره‌پیما دست یافته است، اما این موشک‎ها فاقد توانایی هدف‌گیری دقیق و حمل کلاهک هسته‌ای هستند.

کره شمالی حدود یک ماه پیش یک موتور جدید موشک را آزمایش کرد که به گفته مقامات نظامی آمریکا ‌توان شلیک موشک قاره‌پیما را داشته است.

کره شمالی از ابتدای سال 2017 میلادی تاکنون 13 بار اقدام به شلیک انواع موشک با بردهای بلند و کوتاه کرده است. همچنین پیونگ‌یانگ از سال 2006 میلادی تاکنون 5 آزمایش اتمی انجام داده است.

بر اساس تخمین‌ها کره‌شمالی 10 تا 20 کلاهک هسته‌ای در اختیار دارد که با دست یافتن به فناوری لازم برای ساخت موشک‌های بالستیک قاره‌پیما، تهدید مستقیم خاک آمریکا را عملیاتی کرده است.

بازتاب‌های جهانی

آزمایش موشک قاره‎پیمای کره‌شمالی چنانکه قابل پیش‌بینی بود، واکنش تند آمریکا و متحدان منطقه‌ای آمریکا را در شرق آسیا برانگیخت.

آمریکا و کره‌جنوبی خواستار نشست فوری شورای امنیت سازمان ملل برای بررسی و تصمیم‌گیری درباره آزمایش موشک بالستیک کره‌شمالی شدند. پیش‌بینی می‌شود شورای امنیت سازمان ملل تحریم‎های جدید و سخت‎گیرانه‌تری را علیه کره‌شمالی بررسی کند.

شورای امنیت سازمان ملل در خردادماه گذشته تحریم‎های جدیدی را به دلیل تداوم آزمایش‌های موشکی علیه کره‌شمالی وضع کرده بود.‏

ارتش آمریکا بلافاصله با رزمایش «شلیک دقیق» تلاش کرد قدرت خود در هدف قراردادن پایگاه‌های موشکی کره‌شمالی را به رخ بکشد.

وزیر خارجه آمریکا خواستار اقدام جامعه جهانی برای پایان بخشیدن به تهدید اتمی و موشک‌های قاره پیمای کره‎شمالی شد، و تاکید کرد: ایالات متحده هرگز کره‌شمالی دارای سلاح هسته‌ای را نمی پذیرد.

«رکس تیلرسون» با انتشار یک بیانیه نوشت: «هر کشوری که میزبان کارگران کره‌شمالی است و یا به پیونگ‌یانگ کمک اقتصادی یا نظامی می‎رساند یا در اجرای تحریم‌های سازمان ملل قصور و کوتاهی می‌ورزد، در حال همراهی با جنایات این رژیم خطرناک است. تمام ملت‌ها باید به کره‌شمالی نشان دهند که تعقیب برنامه تسلیحات هسته‌ای پیامدهایی خواهد داشت».

کاخ‌سفید با وجود تعطیلی مهم روز استقلال در آمریکا، مقام‌های امنیتی و سیاسی را به نشست فوری فراخواند، و از شورای امنیت سازمان ملل متحد هم درخواست جلسه اضطراری کرد.

همزمان با سفر رئیس‌جمهوری چین به روسیه، وزارت خارجه دو کشور در موضعی مشترک از پیونگ‌یانگ و واشنگتن خواستند آزمایش‌های موشکی و رزمایش‎های مشترک منطقه‌ای را متوقف کنند.

در بیانیه مشترکی که وازرت خارجه دو کشور صادر کردند با اشاره به تاثیر تحولات شبه جزیره کره، بر منافع ملی چین و روسیه آمده است: مسکو و پکن راهکارهای فراگیری را برای حل بحران شبه جزیره کره و مساله اتمی کره‌شمالی در پیش خواهند گرفت.

مسکو و پکن با ابراز نگرانی از آزمایش موشکی کره‎شمالی، این اقدام را غیر قابل قبول و مغایر قطعنامه‌های شورای امنیت توصیف کردند، و از پیونگ‌یانگ خواستند به مفاد قطعنامه‌های شورای امنیت پایبند باشد.

روسیه و چین همچنین ضمن مخالفت شدید با استقرار سامانه پدافند موشکی آمریکا (تاد) در کره‌جنوبی‌ تاکید کردند: استقرار این جنگ افزارها، ضربه‌ای جدی به امنیت راهبردی کشورهای منطقه از جمله روسیه و چین وارد می‌کند، و کمکی به صلح و ثبات منطقه و خلع سلاح هسته‌ای شبه جزیره کره نخواهد کرد.

منابع رسانه‌ای از بیانیه مشترک وزارت خارجه روسیه و چین که پس از دیدار روسای جمهوری دو کشور در کاخ کرملین صادر شد، به عنوان «طرح مشترک مسکو و پکن» برای کاهش تنش در شبه‌جزیره یاد کرده‌اند. طرحی که ضمن درخواست از کره‌شمالی برای توقف آزمایش‌های موشکی و اتمی، از آمریکا خواسته، تمام رزمایش‌های نظامی خود در شرق آسیا را با حالت تعلیق درآورد و از استقرار سامانه پدافند موشکی (تاد) در کره جنوبی خود داری کند.

برخی منابع دیپلماتیک، این بیانیه را برداشتی از طرح نقشه راهی می‌دانند که ولادیمیر پوتین رئیس‌جمهوری روسیه درباره آن سخن گفت.

گزینه‎های پیش روی آمریکا

از سال 2013 میلادی که پیونگ‌یانگ به دنبال نقض پیمان آمریکا بار دیگر رآکتور هسته‌ای «یانگ بیون» را فعال کرد، فعالیت‎های هسته‌ای و موشکی کره‌شمالی رشد شتابانی گرفت. به گونه‌ای که در حال حاضر این کشور با داشتن از 10 تا 20 کلاهک هسته‎ای و آزمایش موفقیت‎آمیز موشک قاره‌پیما، به یک قدرت هسته‌ای و موشکی غیرقابل مهار در شرق دور تبدیل شده است.

به باور تحلیل‌گران، آزمایش یک موشک بالستیک قاره پیما از سوی کره‌شمالی که ظاهرا قادر به حمل کلاهک هسته ای نیز هست به معنای محدودتر شدن گزینه‌های پیش روی دونالد ترامپ رئیس‌جمهور آمریکا در برابر پیونگ یانگ است.

نشریه آمریکایی «آتلانتیک» در یادداشتی به قلم «مارک بودن» به بررسی چهار گزینه راهبردی آمریکا برای مقابله با برنامه اتمی و موشکی پیونگ‌یانگ پرداخته است.

گزینه اول پیشنهادی «مارک بودن» حمله خردکننده ‌آمریکا برای نابودی زرادخانه موشکی و اتمی کره‌شمالی است، که به زعم وی می‌تواند تهدید کره‌شمالی را یک‌بار برای همیشه از بین ببرد؛ اما همزمان باعث هرج و مرج گسترده در شرق آسیا و کشتار بی‌شمار می‌شود و هزینه‌های بسیار زیادی دارد.

گزینه دوم تشدید فشارهای سیاسی و اقتصادی همزمان با حملات محدود کلاسیک، حملات هوایی و دریایی ادامه‌دار و حملات هدفمند علیه مراکز موشکی و اتمی کره‌شمالی است. این حملات اگرچه می‌تواند به قابلیت‌های نظامی کره‌شمالی خسارت وارد کند، نمی‎تواند ساختار قدرت کره‌شمالی و شخص کیم جونگ اون را تغییر دهد.

گزینه سوم «حذف فیزیکی سران کره‌شمالی» با تروری کیم جونگ اون و یاران اصلی وی و تلاش برای روی کار آرددن رژیمی میانه‌روتر است، اما «مارک بودن» اذعان دارد که این گزینه قماری بزرگ است و نباید با یک کشور اتمی چنین بازی کرد.

گزینه چهارم «پذیرش» توان موشکی و اتمی کره‌شمالی به عنوان یک حقیقت نظامی و امنیتی در شرق آسیاست. گزینه‎ای که از زمان جرج دبلیو بوش در پیش گرفته شد و باراک اوباما با الگوی «صبر استراتژیک» با آن مواجه شد و دونالد ترامپ به رغم تاکید بر پایان «صبر استراتژیک آمریکا» در عمل چاره‌ای جز افزایش آستانه تحمل خود در برابر کره‌شمالی ندارد.

آنچه ضروت پذیرش قدرت کره‌شمالی را به عنوان یک قدرت برتر نظامی در شرق دور به کاخ سفید گوشزد می‌کند، هشدارهای مقامات نظامی آمریکا درباره عواقب هرگونه مقابله نظامی با پیونگ‌یانگ است.

به عنوان مثال جیمز ماتیس، وزیر دفاع آمریکا تصریح کرده که جنگ با کره‌شمالی بدون شک مانند جنگ دو کره در دهه 1950 میلادی ویران کننده خواهد بود.

وزیر دفاع آمریکا با اشاره به صدها توپخانه و پرتابگر موشک کره‌شمالی که پایتخت پر جمعیت کره‌جنوبی را در تیررس دارد گفت: «اگر نتوانیم بحران حاضر را با ابزارهای دیپلماتیک حل کنیم، هرگونه درگیری نظامی با کره شمالی بسیار فاجعه بار خواهد بود.»

جفری لوئیس از کارشناسان عدم اشاعه تسلیحات هسته‌ای هم با اشاره به آزمایش موشک قاره پیمای کره‌شمالی گفت: «شانس مذاکره برای غیرهسته‌ای شدن کره‎شمالی کاملا از میان رفته است، و از این پس باید کره‌شمالی را با موشک قاره پیمای هسته‌ای به عنوان یک واقیعت پذیرفت».

نگاه متفاوت آمریکا، روسیه و چین به بحران شبه‌جزیره کره

اوج گیری بحران شبه جزیره کره و رشد تدریجی توان موشکی و اتمی کره‌شمالی، تابعی از رقابت استراتژیک آمریکا با روسیه و چین در شرق آسیاست. در واقع به همان اندازه که آمریکا می‌کوشد به بهانه تامین امنیت متحدان خود (ژاپن و کره‌جنوبی) حضور نظامی خود را در شرق دور تشدید کند، روسیه و چین هم در برابر تهدید ناشی از حضور نظامی آمریکا راه را برای توسعه توان نظامی کره شمالی باز گذاشته‌اند.

مروری بر بازی قدرت کره‌شمالی در شرق دور حاکی است که مقامات این کشور تا زمان فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی عمدتا از حمایت این قطب قدرت برای ارتقای توان نظامی خود بهره گرفته، و پس از آن از حمایت‎های چین به درستی استفاده کرده‎اند.

به عبارت دیگر، کره‌شمالی نمونه موفقی از بازیگری یک کشور کوچک و ضعیف در میدان رقابت قدرت‌های برتر جهانی است. مقامات پیونگ یانگ با استفاده از این فرصت به سطحی از توانمندی موشکی و اتمی رسیده‎اند که حذف و نادیده گرفتن آن برای هیچ‌یک از بازیگران منطقه‌ای و بین‌المللی در شرق دور امکان پذیر نیست.

به گونه‌ای که کشورهای آمریکا، روسیه و چین به صورت آشکار یا تلویحی از موقعیت امنیتی کره‌شمالی برای توجیه و پیشبرد سیاست‎های امنیتی خود در شرق دور بهره می‌گیرند.

اینکه دولت آمریکا همواره حضور گسترده نظامی و حتی استقرار سامانه ضد موشکی تاد در کره جنوبی را به تهدید کره شمالی مستند می کند؛ و همزمان چین و روسیه هم در بیانیه رسمی خود، از توان موشکی کره‌شمالی به عنوان ابزاری برای مخالفت با استقرار سپر موشکی آمریکایی (تاد) در کره‎جنوبی بهره می‎گیرند، به صورت آشکار یا پنهان گواهی بر موقعیت موثر کره‎شمالی در معادلات امنیتی در منطقه حساس و پر تنش شرق دور و به جزیره کره است.

و طبیعی است که به موازات گسترش رقابت‌های راهبردی آمریکا با دو کشور نوظهور چین و روسیه سهم و اهمیت کره شمالی در مناقشه شرق آسیا بیشتر و بیشتر خواهد شد.

یوسف اسماعیلی