مراقب ناخن‌هایتان باشید

قسمت عمده ناخن، از پروتئینِ کراتین تشکیل شده است. طرز قرار گرفتن رشته‌های کراتین، عامل استحکام ناخن‌هاست. البته صفحه ناخن غیر از کراتین، مقداری آب و چربی هم دارد و اثری از املاح معدنی مثل کلسیم در ناخن وجود ندارد.

چه عواملی بر سلامت یا شکنندگی ناخن‌ها موثر است؟

از همه عوامل مهم‌تر، آسیب فیزیکی است. عوامل خارجی که به پوست آسیب می‌زند، به ناخن هم آسیب می‌زند. به عنوان مثال، افرادی که با حلال‌های شیمیایی سرو کار دارند، افرادی که به علت شغلی ضربه به ناخن‌هایشان وارد می‌شود و خانم‌های خانه‌دار که دست به آب و مواد شوینده می‌زنند، مستعد شکنندگی ناخن هستند. البته بر اثر ابتلا به بیماری‌های داخلی، در کسی که زمینه داشته باشد، تغییراتی در ناخن دیده می‌شود؛‌ همچنین با افزایش سن، تغییراتی در پوست و ناخن اتفاق می‌افتد و ناخن‌ها شکننده می‌شود.

مهم‌ترین مساله که در جنس ناخن موثر است، چیست؟

اختلالات گردش خون است. در افرادی که به هر علت خونرسانی به انگشتان و ناخن ندارند، جنس ناخن طبیعی نیست.

چرا درمان مشکلات ناخن طولانی‌مدت صورت می‌گیرد؟

زیرا ناخن رشد کندی دارد. به عنوان مثال ناخن‌های دست 3 میلی‌متر رشد می‌کند و این رشد کند موجب می‌شود، درمان ناخن هم طی چهار تا شش ماه طول بکشد.

آیا رنگ پوست افراد می‌تواند در تغییر ناخن آنها تاثیرگذار باشد؟

گاهی تغییرات ناخن کاملا عادی است؛ مثلا افرادی که رنگ پوست سبزه یا تیره دارند، گاه نوارهای سفید رنگ و تیره روی ناخن‌هایشان مشاهده می‌شود که این تغییرات مربوط به رنگ پوست افراد است، اما برخی بیماری‌ها منجر به تغییرات ناخن می‌شود؛ مثلا اختلالات غده تیروئید، بیماری قلبی، بیماری ریوی، بیماری کبدی و کلیوی.

قسمت عمده صفحه ناخن افرادی که بیماری کبدی پیشرفته دارند، سفید رنگ می‌شود و فقط یک حاشیه هلالی نزدیک نوک ناخن قرمز یا صورتی رنگ می‌ماند. البته در کسی که سلامت جسمی کامل دارد، تغییر در ناخن نشان‌دهنده بیماری داخلی نیست.

علت این که بعضی افراد، صفحه ناخنشان حالت پوک و شکننده دارد، چیست؟

شکننده بودن ناخن می‌تواند، علت میکروبی و قارچی داشته باشد چرا که برخی قارچ‌ها به صورت ساپروفیت (همزیست) روی پوست زندگی می‌کنند. صفحه ناخن، یک بافت مرده است و می‌تواند کانونی باشد برای رشد میکروب‌ها و قارچ‌ها. بویژه قارچ در ناخن پا رشد می‌کند و علت آن این است که پا داخل کفش قرار می‌گیرد و رطوبت و تعریق در این محیط وجود دارد که محیط را برای رشد قارچ مستعد می‌کند. البته تشخیص قطعی با انجام آزمایش صورت می‌گیرد و اگر عامل بیماری قارچ باشد، داروهای جدید که به مدت دو سه ماه داده می‌شود و به صورت خوراکی است، همراه با داروی موضعی مالیدنی می‌تواند موثر باشد.

عفونت‌های قارچی که ناخن را درگیر می‌کنند، به چند نوع طبقه‌بندی می‌شوند؟

قارچ کپکی که تمایل دارد نوک ناخن را مبتلا کند. قارچ مخمری یا کاندیدا که این نوع قارچ بخصوص افرادی را مبتلا می‌کند که دائم دست و پاها یشان را داخل آب می‌برند. این حالت بیشتر قرمزی و التهاب را در پوست اطراف ناخن ایجاد می‌کند.

آلودگی میکروبی در ناخن چگونه شکل می‌گیرد؟

آلودگی میکروبی از بیماری‌های قارچی ناخن، کمتر شایع است و این عارضه در کسانی دیده می‌شود که ضربه به ناخنشان می‌زنند (مثلا عادت به ناخن جویدن دارند یا ریشه‌های اطراف ناخن را با دست می‌کنند) و مدخل ورودی برای میکروب‌ها ایجاد می‌کنند. مشکل میکروبی ناخن حاد است یا مزمن. در محل التهاب، درد و ترشحات چرکی وجود دارد، درمان این حالت معمولا با آنتی‌بیوتیک (چرک خشک‌کن) و تخلیه چرک است. توصیه می‌شود، افراد از ناخن جویدن پرهیز کنند و کسانی که به علت شرایط شغلی با گرد و خاک و آلودگی تماس دارند، از دستکش استفاده کنند.

دکتر سیدمسعود داوودی

متخصص پوست