راه درمان شانه‌های دردناک و منجمد

به گفته دکتر امیدرضا مومن‌زاده، جراح شانه و عضو هیات علمی گروه ارتوپدی دانشگاه علوم پزشکی شیراز، شانه منجمد حالتی است که در آن کپسول اطراف مفصل شانه سفت و فیبری شده، باعث کاهش دامنه حرکت مفصل در تمام جهات می‌شود.

توجه داشته باشید، کپسول شانه یک کیسه محکم است که از یک طرف سر استخوان بازو را در بر می‌گیرد و از طرف دیگر به لبه سطح مفصلی استخوان کتف متصل می‌شود و با حرکات شانه، سر بازو داخل آن می‌چرخد.

بالا بردن دستان سخت می‌شود

اغلب بیماران مبتلا به شانه منجمد، ابتدا احساس تدریجی درد در مفصل را تجربه می‌کنند و شدت درد به مرور بیشتر می‌شود و با حرکت شانه افزایش می‌یابد. گاهی این درد بسیار آزاردهنده و در مواردی غیرقابل تحمل می‌شود.

این متخصص ارتوپد با بیان مطالب فوق به جام‌جم می‌گوید: رفته رفته محدوده‌ای که در آن بیمار قادر به حرکت دادن مفصل خود است، مثلا بالا بردن دست، یا بردن دست به پشت گردن یا کمر که مستلزم چرخش کافی در مفصل شانه است کاهش می‌یابد. با کاهش دامنه حرکت و افزایش درد، عملکرد کل اندام به طور قابل توجه مختل می‌شود و در فعالیت‌های معمول روزانه بیمار مشکل ایجاد می‌کند.

ردپای اختلالات تیروئیدی با درد شانه

جالب است بدانید، افراد مبتلا به دیابت و بیماری‌های تیروئید در معرض خطر بیماری شانه منجمد هستند تا جایی که می‌توان گفت درد زیاد، خشکی و کاهش دامنه حرکت شانه،‌ از نشانه‌های ابتلا به این بیماری تلقی می‌شود.

دکتر مومن‌زاده در این باره توضیح می‌دهد: اگرچه شانه منجمد معمولا بدون علت اتفاق می‌افتد، اما به دنبال ضربه اندام یا اصطلاحا تروما به اندام یا مفصل و در برخی اختلالات غدد یا هورمونی از جمله مشکلات غده تیروئید و دیابت نیز دیده می‌شود.

علت اصلی سفت شدن کپسول مفصل شانه و کاهش حجم آن که منجر به محدودیت حرکات این مفصل می‌شود، در هیچ یک از این بیماری‌ها بدرستی مشخص نیست.

راه‌هایی که مسیر بهبود را کوتاه می‌کنند

شانه منجمد از آن دست بیماری‌هایی است که در نهایت، بعد از چند ماه یا گاهی یکی دو سال بهبود می‌یابد، اما هدف از درمان، کوتاه کردن مدت زمان رنج بیمار است.

به گفته این جراح شانه، درمان اولیه بیماران برای کاهش درد با تجویز مسکن مناسب یا گاهی تزریق داروهای ضدالتهابی استروئیدی در مفصل ممکن است. البته در کنار مسکن‌ها، توانبخشی اندام برای بهبود تدریجی دامنه حرکت و افزایش قدرت عضلات اطراف مفصل نیز لازم است.

وی با تاکید بر این که درمان شانه منجمد، نیاز به توانبخشی و فیزیوتراپی طولانی‌مدت و درمان دارویی و گاه تزریق داروی مناسب در فضای مفصل دارد، می‌افزاید: در تمام مشکلات شانه برای درمان صحیح نیاز به تشخیص مناسب است که برای تشخیص، خیلی از مواقع از روش‌های رادیوگرافی ساده و ام‌آرآی استفاده می‌شود.

وی در پاسخ این سوال که چه زمانی به درمان جدی‌تر نیاز است، می‌گوید: در جوانان و میانسالان فعال یا افرادی با فعالیت حرفه‌ای گاه ضرورت پیدا می‌کند. پزشک با سرعت بیشتر وارد عمل می‌شود تا مدت زمان بیماری سریع‌تر برطرف شود. در چنین مواردی، جراح اقدام به حرکت دادن شدید، اما کنترل شده شانه تحت بیهوشی عمومی یا گاهی عمل جراحی آزادسازی کپسول سفت شده مفصل با جراحی آرتروسکوپی می‌کند.

تقویت شانه‌ها با ورزش

برای پیشگیری از بروز درد و خستگی مزمن ناحیه شانه و گردن، توصیه می‌شود، به طور منظم و روزانه هرچند برای چند دقیقه محدود، حرکات نرمشی و کششی مفاصل شانه و مهره‌ها انجام شود.

دکتر مومن‌زاده با بیان مطالب فوق تاکید می‌کند: نرمش منظم، قدرت عضلات شانه و گردن و پشت را حفظ می‌کند و حرکات کششی دامنه حرکات مفاصل را در محدوده طبیعی نگه می‌دارد. در مورد ورزشکاران حرفه‌ای بخصوص رشته‌های پرتابی مانند والیبال، هندبال یا بدمینتون نیز که بیشترین فشار را به ساختمان‌های تشکیل‌دهنده شانه وارد می‌کنند، انجام نرمش‌های قدرتی و کششی برای پیشگیری از آسیب‌های ورزشی شانه توصیه می‌شود.

منظور از رسوب کلسیم در شانه‌ها چیست؟

گاهی کلسیم، بدون علت در یکی از زردپی‌ها (تاندون‌ها)ی گرداننده مفصل شانه رسوب می‌کند. البته علت دقیق این بیماری مشخص نیست، اما معمولا در خانم‌ها شایع‌تر از آقایان است. هنوز بدرستی، ارتباط رسوب کلسیم در تاندون‌های گرداننده شانه با میزان کلسیم دریافتی از غذاها یا قرص‌های مکمل کلسیم مشخص نشده است.

در این حالت، درد مفصل شانه اغلب اولین علامت است. بتدریج ممکن است دامنه حرکت و قدرت عضلات اطراف مفصل نیز به دلیل درد و بی‌حرکت نگه‌داشتن اندام، کاهش پیدا کند. تشخیص این بیماری، با یک عکسبرداری ساده مفصل امکان‌پذیر است. در بیشتر موارد طی چند ماه تا چند سال این کلسیم جذب و ناپدید می‌شود، اما برای تسریع بهبود و کاهش علائم آزاردهنده بیماری، می‌توان با جراحی بسته آرتروسکوپی شانه، اقدام به تخلیه محتوای گچی تاندون کاف شانه کرد.

مراقب باشید

افرادی که از شانه زیاد استفاده می‌کنند، همچون نقاشان ساختمان یا ورزشکاران که دست آنان در مدت طولانی بالای سر قرار دارد و فشار زیادی روی زردپی‌های کاف گرداننده شانه آنها وجود دارد، بیشتر مبتلا به درد و التهاب در ناحیه شانه می‌شوند که بخصوص در شب و هنگام خواب، این درد بیشتر احساس می‌شود.

سوانح و تصادفات رانندگی که باعث شکستگی یا در رفتگی می‌شوند، می‌تواند باعث ایجاد درد و ضعف در مفصل شانه، آسیب غضروف و پارگی زردپی وگاهی درد طولانی‌مدت به دلیل ایجاد ساییدگی مفصل شود. البته بیمارانی که برای درمان به متخصص ارتوپدی مراجعه می‌کنند، غیر از درد شانه دچار مشکلاتی همچون بی‌حرکتی یا کاهش حرکت مفصل شانه و ضعف و کاهش قدرت نیز هستند.

افراد میانسال و مسن برای این که دچار درد مفصل شانه نشوند، باید از حرکت‌هایی که مکانیک مفصل شانه بخوبی برای آنها طراحی نشده و کارهای طولانی‌مدت و سنگین بالای سر پرهیز کنند. همچنین باید عضلات شانه و گردن را با نرمش متداول و سبک قوی نگه دارند تا از درد مفصل شانه پیشگیری شود.

پونه شیرازی

دانش و سلامت