شمیم یاس در تالارهای نمایش

به گزارش جام‌جم، این روزها تالارهای نمایشی پایتخت میزبان نمایش‌هایی با حال و هوای ایام سوگواری بانوی بزرگ اسلام حضرت فاطمه(س) هستند.

نمایش «غبار 2» در تالار وحدت روی صحنه می‌رود. پردیس تازه‌تأسیس تئاتر تهران میزبان نمایش «سوگ یاس» است و سالن خصوصی کنش معاصر شاهد اجرای کاری از محمد رحمانیان با عنوان «نام تمام مادران...». همچنین نمایش‌های آیینی «سوگ ساقی» و «کجاوه نور» در میدان امام حسین(ع) اجرا می‌شوند.

در «سوگ یاس»

همزمان با دهه دوم ایام فاطمیه(س) نمایش «سوگ یاس» به نویسندگی حمید حرا و کارگردانی مهرداد مهرابی از یکشنبه اول اسفند ساعت 30/18 اجرای خود را در سالن اصلی پردیس تئاتر تهران آغاز به‌کار کرده است.

به گفته مهرداد مهرابی، نمایش «سوگ یاس» روایتگر زندگی پسری است که درصدد فروش خانه پدری خود افتاده که سال‌ها محل عزاداری اهل بیت(ع) بوده و در ادامه اتفاقات جدیدی که توسط اهالی محل برای او رقم می‌خورد، مسیر زندگی‌اش را عوض می‌کند.

او با بیان این‌که، این نمایش که در تکنیک اجرایی خود تلفیقی از سه فضای رئالیستی، تاریخی و پرفورمنس است، به جام‌جم می‌گوید: درواقع این نمایش براساس یک داستان مستند روایت می‌شود. یکی از پیرغلامان اهل بیت(ع) به نام حاج‌آقای علی سرپولکی که منزلی در نزدیکی مسجد ارگ داشتند، هر سال در ایام فاطمیه خانه‌اش را در اختیار هیأت‌های مذهبی قرار می‌داد تا مراسم سوگواری حضرت زهرا(س) در این خانه برگزار کند. پس از فوت این آقا، پسرش که به خارج از کشور مهاجرت کرده بود و کمتر به خانواده سر می‌زد، به ایران بازمی‌گردد تا این خانه را بفروشد. او که تحصیلکرده و به اصطلاح روشنفکر است، اعتقادی به مسأئل مذهبی ندارد و درست ده روز مانده به ایام فاطمیه می‌خواهد خانه را بفروشد و درخواست اهالی محل و هیات‌ها را برای روشن نگه‌داشتن چراغ مراسم حضرت فاطمه در این خانه نادیده می‌گیرد، اما اتفاقی می‌افتد که رویکرد این پسر تغییر می‌کند و ما وارد تاریخ می‌شویم و با فلش‌بک داستان سقیفه روایت می‌شود و در ادامه به شهادت حضرت زهرا(س) عزاداری‌های فولکلور از بخش‌هایی از ایران‌زمین به نمایش گذاشته می‌شود، ازجمله عزاداری‌های ترکمن، خرمشهر، کوشک اصفهان و...

او با اشاره به این‌که بازیگران نمایش نیز از حرفه‌ای‌های تئاتر و سینما انتخاب شدند، می‌افزاید: آتش تقی‌پور، مسعود رحیم‌پور، اکبر مددی‌مهر و... ازجمله بازیگران این نمایش هستند، همچنین این نمایش در سوگواره خمسه برگزیده بخش ویژه شد.

مهرابی درباره استقبال از این نمایش نیز می‌گوید: در روز اول و دوم ما کمتر از 70 نفر مخاطب داشتیم، اما خدا را شکر با تبلیغات سینه به سینه در دو سه شب گذشته سالن 1700 نفری پردیس تئاتر تهران جا برای نشستن نداشت. ‌کارگردان نمایش سوگ یاس با اشاره به این‌که برخلاف بیشتر نمایش‌های آیینی اصرار به بلیت‌فروشی داشتیم، عنوان می‌کند: تلاش کردیم تا نگاه مخاطب به نمایش‌های آیینی را تغییر دهیم.

مسائل روز در «غبار»

همچنین نمایش آیینی «غبار 2» با عنوان «مرگ و ابریشم» به کارگردانی محمدرضا مداحیان که در مرحله نخست ماه گذشته در تالار وحدت به روی صحنه رفت، پس از وقفه‌ای یک هفته‌ای، اجرای خود را دوباره از سر گرفته است.

محمدرضا مداحیان با بیان این‌که سال 93 فصل اول این نمایش را در تالار وحدت روی صحنه بردیم، به جام‌جم می‌گوید: در نمایش حاضر مسائل روز مطرح می‌شود و به مقاطعی خاص از زندگی حضرت فاطمه(س) اشاره دارد. این نمایش به زندگی شخصی می‌پردازد که در سرزمینی به نام غدیران، در مسیر زندگی مجبور به انتخاب می‌شود که البته به انحرافاتی کشیده می‌شود، اما ایمان قلبی او را به راه صواب و رستگاری رهنمون می‌‌کند.

او با تاکید بر فاصله نگرفتن از زندگی امروزی مخاطب، در نمایش غبار به مسائل روز اشاره می‌شود، می‌افزاید: در این نمایش، داستانی را قبلا در فضایی به اسم غدیران که در نمایش گذشته تولید کرده بودیم، دنبال کردیم و شخصیت‌هایی را ترسیم کردیم که برحسب نیازهای جامعه رفتارهایی می‌کنند که می‌توانیم با رفتارهای امروز در جامعه خودمان مطابقت دهیم.

هر چند مداحیان استقبال از نمایش غبار 2 را خوب ارزیابی می‌کند، اما با انتقاد از شیوه مدیریت تالار وحدت می‌گوید: برخلاف سال‌های گذشته امسال شاهد بی‌نظمی و بی‌تدبیری در برنامه‌های تالار وحدت بودیم که کار ما را با مشکل همراه کرد. ما حتی نمی‌دانیم که تا 17 اسفند نمایش به روی صحنه می‌رود یا خیر.

زنان صدر اسلام و مشارکت اجتماعی

در این میان، محمد رحمانیان نمایش «نام تمام مادران ... » با حضور هنرمندانی چون بهنوش طباطبایی، سیما تیرانداز، سینا رازانی، هانا کامکار، سامان احتشامی و ... در تماشاخانه کنش معاصر به روی صحنه برده است.

«نام تمام مادران...» سومین نمایش رحمانیان است که به آیین‌های ایرانی و دینی می‌پردازد. رحمانیان با بیان این‌که داستان در روز چهاردهم جمادی‌الثانی یعنی چند روز مانده به عید و تولد حضرت فاطمه (س) در یک خانه قدیمی در جایی مثل شهرک مختارنامه، جایی که تلویزیون و سینما فیلم‌هایی می‌سازند، اتفاق می‌افتد، عنوان می‌کند: از جمله این فیلم‌ها درباره حضرت زهرا است. این خانه قدیمی که پایگاه استقرار گروه فیلمبرداری شده هشت زن روایت‌های خودشان را از زندگی‌شان برای ما می‌گویند. ارتباط خودشان را با موضوع زنانگی، مادری و همه آن چیزی که در آیین اسطوره‌ای حضرت فاطمه با آن برخورد می‌کنیم. او همچنین با بیان این‌که نمایش «نام تمام مادران» در دوره معاصر روایت شده و اشاراتی به مضمون زندگی حضرت فاطمه دارد، می‌افزاید: من حضرت زهرا را به عنوان یک فعال اجتماعی می‌شناسم. هربار اتفاقی افتاده حضرت فاطمه از خانه بیرون رفته است. ایشان از پیمان مباهله در جریان فعل و انفعالات دوره خود بوده است. یا در ماجرای فدکیه ساکت نمانده، سخنرانی و اعلام حضور کرده است. بارها حرف زده، دعوا کرده و توهین شنیده است؛ این میزان از مشارکت اجتماعی در زنان صدر اسلام برای من بسیار شگفت‌انگیز است.

نمایش «نام تمام مادران... » از سوم اسفند در دو نوبت روی صحنه رفته و اجرای آن به مدت 20 شب در سالن کنش معاصر ادامه دارد و بازیگرانی چون نوشین اعتماد، رویا بختیاری، سیما تیرانداز، الهام دهقانی، سینا رازانی، سانیا سالاری، بهنوش طباطبایی، مبینا طبائی، هانا کامکار، آشا محرابی حضور دارند.

دو نمایش آیینی در میدان امام حسین (ع)

این روزها میدان امام حسین (ع) همزمان با ایام سوگواری شهادت حضرت زهرا (س) میزبان ویژه‌برنامه «حدیث اشک» با برنامه‌های متنوع فرهنگی از جمله نمایش‌های آیینی «سوگ ساقی» و «کجاوه نور» است. به گفته سیدعلیرضا فاطمیان پور، مدیر فرهنگی هنری منطقه 12، طی شب‌های گذشته این دو نمایش آیینی از ساعت 18و30دقیقه تا20 و 30دقیقه اجرا می‌شدند.

نمایش سوگ ساقی به نویسندگی و کارگردانی شیوا کاتوزیان، زندگی حضرت زهرا (س) را از بدو تولد تا شهادت ایشان روایت می‌کند. در این نمایش وقایع مهمی همچون غدیر، رحلت پیامبر و نحوه شهادت حضرت زهرا(س) به تصویر درمی‌آید. نمایش «کجاوه نور» دیگر اثر شیوا کاتوزیان است که توسط گروه حنانه روی صحنه می‌رود. این نمایش شفاعت حضرت زهرا(س) در روز محشر را به نمایش می‌کشد.

کتاب و کتابت در فاطمیه

علاوه بر هنرهای نمایشی، باقی هنرها نیز در ایام فاطمیه، رنگ و بوی ستایش رشادت‌های حضرت فاطمه زهرا سلام‌الله‌علیها، گرفته است. به همین فراخور فرهنگسرای مهر، عصر دیروز، شاهد هنرنمایی 50 بانوی خوشنویس فوق ممتاز شهر تهران بود که خطبه فدکیه را کتابت کردند؛ ویژه‌برنامه «کتابت خطبه فدکیه» در حالی برگزار شد که قرار است محصول این کتابت به مرحله تولید و چاپ نیز برسد. خطبه فدکیه با خط نستعلیق به دست هنرمندانی کتابت شد که همگی مدرس این رشته نیز هستند.

اما جدای از هنرهای تجسمی، این روزها شاهد انتشار و تجدید انتشار کتاب‌هایی مرتبط با حضرت فاطمه زهرا (س) هستیم. از سویی کتاب «درباره فاطمه(س) می‌پرسند» نوشته حجت‌الاسلام والمسلمین اسماعیل کاظمی‌زرومی که مشتمل بر پاسخ به 50 شبهه مطرح‌شده درباره ایشان به همراه پاسخ‌های مستدل و مستند به شبهات است، به چاپ دوم رسید و همچنین کتاب «صحیفه فاطمیه» برای بار اول به بازار کتاب آمد. «صحیفه فاطمیه» مجموعه‌ای ارزشمند از نمازها و دعاهای اُمّ أبیها حضرت فاطمه زهرا (س) است که توسط احمدرضا اخوت گردآوری شده است.

کمیل انتظاری