راهنمای کمک به پرندگان وحشی آسیب‌دیده

چه کسی می‌تواند با پرنده زخمی آسیب‌دیده‌ای روبه‌رو شود و با سنگدلی از کنارش بگذرد؛ حتما می‌خواهیم کمکش کنیم، اما یادمان باشد خیلی از ما صلاحیت کافی برای رسیدگی و تیمار پرندگان را نداریم. بنابراین بهتر است از افراد متخصص کمک و مشورت‌ بگیریم. البته هر دامپزشکی تخصص درمان پرندگان وحشی را ندارد.

کد خبر: ۹۹۵۸۹۸

بنابراین منطقی‌ترین کار، تماس با کلینیک‌های تخصصی حیات‌وحش است. متاسفانه هنوز در کشور ما اهمیت کلینیک‌های تخصصی حیات‌وحش، آن طور که باید و شاید شناخته شده نیست. حتی برخی تیم‌های نجات حیات‌وحش هم هستند که نه تخصص کافی در تیمار پرندگان دارند و نه صلاحیت کافی برای انجام این قیبل کارهای حساس. به همین دلیل است که آمار تلفات و حذف نابرابر حیات‌وحش هنوز در کشور ما مشخص نشده است. در حال حاضر تنها کلینیک تخصصی حیات‌وحش در پارک پردیسان تهران است که با حضور افراد متخصصان توانسته حداقل امکانات ابتدایی را فراهم کند، اما همین مجموعه نیز نیازمند تجهیز هر چه بیشتر از جانب سازمان حفاظت از محیط‌زیست است.

مرحله اول - موقعیت پرنده را بررسی کنید

در این مرحله لازم است سن پرنده را تخمین بزنید. ممکن است پرنده‌ای نابالغ را که در حال یادگیری پرواز است پیدا کنید و تصور کنید نیاز به کمک دارد. فراموش نکنید گاهی والدین، جوجه‌های نابالغ را در این موقعیت قرار می‌دهند تا پرواز یاد بگیرند. بنابراین پیش از دست به کار شدن، مدتی پرنده را زیرنظر بگیرید تا مطمئن شوید مجروح شده یا والدینش رهایش کرده‌اند. در زمان نزدیک شدن به پرنده، نخست پرها را بررسی کنید. اگر به نظرتان جوجه بود، اما پرهایش درآمده بود، شک نکنید در حال یادگیری پرواز است. اگر جوجه‌ای بدون پر و سالم بود، لانه‌اش را که در همان حوالی است پیدا کنید و سپس جوجه را در لانه بگذارید یا در جایی قرارش دهید که والدینش بتوانند دوباره به لانه منتقلش کنند. اگر احساس کردید بدنش سرد است، پیش از گذاشتن در لانه کمی با گرمای دستتان گرمش کنید. اگر لانه را پیدا نکردید، جوجه را جایی دور از دسترس گربه‌ها و سایر پرنده‌های شکارچی بگذارید. شاخه‌های محکم درختان یا شمشادهای بلند، بهترین انتخاب هستند.

مرحله دوم - نوع جراحت یا آسیب‌دیدگی را بررسی کنید

ناواردها به دلیل نحوه اشتباه در دست گرفتن پرندگان به آنها آسیب‌ جدی می‌زنند. بهترین راهکار این است که تا حد امکان از باز کردن پرها بویژه در پرندگان شکاری پرهیز کنید.

اگر به آرامی پارچه یا لباسی روی پرنده بگذارید تا مدتی جایی را نبیند، بهترین کار را برای آرام کردن و از بین بردن استرسش انجام داده‌اید.

اگر متوجه خونریزی و زخم باز روی پرهایش شدید، یعنی پرنده به کمک نیاز دارد. مشکل در تحرک یا پرواز ازجمله نشانه‌هایی است که آسیب‌دیدگی پرنده و نیازدارد به کمک را تائید می‌کند.

مرحله سوم - سخت‌ترین قسمت کار، جابه‌جایی است

در این مرحله باید موقعیت‌سنجی کنید. اگر پرنده آسیب‌دیده، پرنده‌ای شکاری است و می‌تواند به شما آسیب بزند، بهتر است دنبال یک متخصص باشید تا بتواند به شما در بلند کردن آن پرنده کمک کند. پرندگان شکاری معمولا بشدت از انسان می‌ترسند و به همین دلیل می‌توانند به خودشان صدمه بزنند. بهترین روش برای گرفتن آنها استفاده از دستکش چرمی کلفت است. در ضمن باید چنگال‌های پرنده را از ناحیه ساق پا و انگشتان جمع کنید تا نتواند به خودش و شما صدمه بزند. بال‌ها و دم پرنده هم باید بسته باشد و نوک تیز پرنده تا حد امکان از صورت دور نگه داشته شود. گرفتن دو سر شاهپرها و بال‌های پرندگان شکاری اشتباه است؛ زیرا با یک حرکت ناگهانی پرنده امکان شکستگی شاهپرها یا آسیب‌دیدگی مفاصلش وجود دارد و با این اشتباه، فرصت نجات پرنده را برای همیشه از بین می‌برید. برای بلند کردن پرنده، یک حوله یا ژاکت را دور آن بیندازید و آرام بال‌ها را جمع کنید و سپس به آرامی در جعبه مخصوص جابه‌جایی بگذارید.

به یاد داشته باشید، قرار دادن پرندگان (بویژه شکاری‌ها) در قفس‌های فلزی منجر به آسیب بیشتر خواهد شد. یک کارتن با اندازه مناسب و سوراخ‌های کافی بهترین انتخاب برای جابه‌جایی و انتقال پرندگان است. این نکته را نیز به یاد داشته باشید که برای جابه‌جایی پرندگان از دستکش‌ استفاده کنید. تلاش نکنید به پرنده آب و غذا بدهید، زیرا رژیم غذایی‌اش را نمی‌دانید. آب خوردن پرندگان جوان به روش نادرست می‌تواند منجر به مرگشان شود.

مرحله چهارم - با متخصص مشورت کنید

دامپزشکی علمی بسیار گسترده است و دامپزشکی حیات‌وحش تخصصی خاص است که در ایران کمتر شناخته شده است. بنابراین تمام تلاش خود را انجام دهید تا پرنده مجروح شما را یک دامپزشک متخصص حیات‌وحش درمان کند، زیرا دامپزشکان عمومی از راز و رمز پرندگان وحشی خبر ندارند.